Sudan’da iç savaş riski büyüyor: Generallerin güç savaşı
Güncelleme Tarihi:
Afrika’nın yüzölçümü bakımından üçüncü büyük ülkesi Sudan iki komutanın savaş alanına dönüştü. Ülke Sudan ordusunun komutanı General el Burhan ile ordu çatısı altına girmek istemeyen Hızlı Destek Kuvvetleri’nin komutanı Dagalu arasında kaldı. Çatışmalarda can kaybı 200’e dayandı. Başkentte hayat durdu.
Cunta rejiminden demokrasiye geçmek için gün sayan Sudan’da darbeci generaller arasında çıkan anlaşmazlık ülkeyi iç savaşa sürüklüyor. Yönetimi sivillere bırakmak için aylardır süren müzakerelerde son aşamaya gelinmişken anlaşmazlığa düşen komutanlar Abdulfettah el Burhan (63) ve Muhammed Hamdan Dagalu (50) cumartesiden beri başkent dahil şehir sokaklarında tüm güçleriyle birbirlerine saldırıyor. İki isim, Batı destekli sivil yönetime Ekim 2021’de birlikte darbe yaparak yönetimi ele geçirmişti.
DEVE TÜCCARIYDI
Orgeneral Burhan, Sudan ordusunun komutanı. Halihazırda ülkedeki en güçlü isim. İkinci adam ise ‘Hımidti’ diye bilinen Dagalu; on binlerce üyesi olduğu sanılan paramiliter güç Hızlı Destek Kuvvetleri’ni (HDK) komuta ediyor. Darfur’da Arap bir aşirete mensup olan, ilkokul üçüncü sınıftan terk Dagalu’yu zirveye taşıyan yol eski Devlet Başkanı Ömer el Beşir ile tanışmasıyla açılmış. Deve tüccarlığı yapan Dagalu, el-Beşir tarafından isyanı bastırmak için kullanılan ‘Atlı Cinler’ (Janjaweed) adlı milis gücünde askeri tecrübesi olmaması rağmen hızla yükseldi. 2013 yılında adı HDK diye değiştirilen milis gücünün başına getirildi. Tümgeneral rütbesine yükseltilen Hımidti, Darfur bölgesinde bulunan altın madenleri sayesinde zenginliğini katladı. Bu arada HDK giderek bir paralel orduya dönüşürken Dagalu’nun da nüfuzu arttı. Hatta 30 yıl iktidarın ardından Ömer el-Beşir’e karşı 2019’da düzenlenen darbede de yer aldı.
KARŞILIKLI TEHDİTLER
Son tartışma noktası ise sivil yönetime geçmeden önce HDK’nin Sudan ordusu çatısı altına girmesiydi. Şartlarda anlaşamayan iki komutanın masadan kalktığı ve birbirlerini “ilk ateş eden olmakla” suçladığı cumartesiden beri Sudan’da silah sesleri kesilmedi. Dünya kamuoyundan gelen ateşkes çağrılarına kulak asmayan taraflar, dün de Hartum sokaklarında ağır makinelilerle çatışmayı sürdürdü. Dagalu, “teslim olmazsa Burhan’ın bir köpek gibi öleceği” tehdidinde bulundu. Dagalu ise rakibi için “sivilleri bombalayan radikal İslamcı” dedi ve uluslararası toplumu HDK güçlerine müdahale etmeye çağırdı.
MISIR DEVREYE GİRERSE
Birleşmiş Milletler, cumartesiden beri süren çatışmalarda en az 180 kişinin öldüğünü, 1800 kişinin de yaralandığı açıkladı. Savaş uçaklarının da katıldığı çatışmalardan Hartum havalimanı ağır hasar aldı. Çatışmalar başkent dışında, Darfur’dan Mısır ve Etiyopya sınırına kadar geniş bir bölgeye yayıldı. Öte yandan çatışmalara Mısır’ın da çekileceği endişesi hâkim. Dagalu’nun güçleri Hartum’un 230 km kuzeyindeki Meroe’de 7 savaş uçağıyla beraber 30 Mısırlı askeri rehin aldı. Kahire, askerlerin önceden planlanmış eğitim için bölgede olduğunu savunurken Dagalu, Mısır’ın HDK hedeflerini bombalamaya katıldığını iddia etti.
TÜRKLER TAHLİYE BEKLİYOR
Ülkedeki Türklerin durumuna dair Hürriyet’e bilgi veren Hartum Büyükelçiliği’nde ateşe yardımcısı Ali Kökser, Türk personelin çatışmalar yüzünden büyükelçilik binasına gidemediğini, herkesin evlerinde mahsur kaldığını söyledi. Tahliye için cumartesiden beri 100 kadar kişinin aradığını, aileleriyle birlikte düşünüldüğünde 500’e yakın kişinin ülkeden çıkmaya uğraştığını aktaran Kökser, havalimanı etrafında yoğun çatışmalar sürdükçe bunun mümkün olmadığını kaydetti.
Kentte elektrik ve suyun kesildiğini belirten büyükelçilik personeli, “Yakıt biter korkusuyla jeneratörü sadece telefonlarımızı şarj etmek için idareli kullanıyoruz” dedi ve ekledi: “İnternet kontörle satılıyor. Dört gün sonra paketim bitince internete erişimimi kaybedeceğim.” İletişim dışında gıda tedarikinin aksadığı başkentte günler içinde kıtlık yaşanmasından endişe ediliyor. (Muhammed KAFADAR)