Sudan'da çarpışmalar şiddetlendi, 10 milyon kişi ölebilir... Dünya'nın gözü Ukrayna ve Orta Doğu'da ama...
Güncelleme Tarihi:
2023'te patlak veren ve 150 bin kişinin ölümüne yol açan Sudan İç Savaşı, başarısızlıkla sonuçlanan barış görüşmeleri nedeniyle dünyanın yeniden gündeminde. Uzmanlar savaş yüzünden ülkeyi büyük bir kıtlığın beklediğini, yıl sonuna kadar 2,5 milyon kişinin, 2027'ye kadar da 10 milyon kişinin açlıktan öleceğini tahmin ediyor. Ayrıca savaşın Kızıldeniz kıyılarına ulaşması durumunda Süveyş kanalından gemi geçişlerinin tamamen duracağı ve küresel ticaretin tehlikeye gireceği öngörülüyor.
Dünya 2022'den bu yana Ukrayna'da devam eden Rusya - Ukrayna savaşına ve 7 Ekim 2023'den bu yana İsrail'in Gazze'de yaptığı katliamlara odaklanmış durumda. Her iki çatışmalarda da on binlerce insan hayatını kaybederken milyonlar yerinden edildi. Ancak bu savaşlara çok da uzak olmayan bir bölgede çatışmalar tüm şiddetiyle devam ediyor.
2023 Nisan ayında yeniden başlayan Sudan İç Savaşı ile son bir yılda 150 bin kişi hayatını kaybederken, 10 milyon kişi de yerinden edildi. Savaş geçen hafta İsviçre'nin Cenevre kentinde başlayan ve sonuçlanamayan barış görüşmeleri ile tekrar dünyanın gündemine oturdu.
1983'TEN 2005'E KADAR SÜREN İÇ SAVAŞ
Sudan'da 1983 yılında patlak veren ve "İkinci Sudan Savaşı" olarak bilinen savaş, 2005 yılına kadar sürmüş milyonlarca kişi hayatını kaybetmişti. Özellikle 2000'li yıllarında ülkenin doğusunda Darfur bölgesinde şiddetli çatışmalar ve katliamlar meydana gelmişti. 2005 yılında imzalanan barış anlaşmasının devamı olarak 2011 yılında ise ülkenin güney kısmı Güney Sudan adıyla bağımsızlığını kazanmıştı.
Çad'da bulunan mülteci kampındaki Sudanlı bir çocuk.
1,9 milyon kilometrekare büyüklüğüyle Afrika'nın en büyük ülkelerinden biri olan 45 milyon nüfuslu Sudan'da son yıllarda şiddet hiç durmadı. 2019 yılında yapılan bir darbe ile 30 yıldır iktidarda olan Devlet Başkanı Ömer El-Beşir devrilirken ülkede gerginlik giderek arttı. Bunun sonucunda geçtiğimiz yıl Nisan ayında Sudan'da iç savaş yeniden başladı.
RSF İLE SUDAN ORDUSU ARASINDA ÇATIŞMALAR DEVAM EDİYOR
BBC'de yer alan habere göre fiilen ülkenin cumhurbaşkanı olan General Abdulfettah el-Burhan'a bağlı Sudan Ordusu ile Burhan'ın yardımcısı olan General Muhammed Hamdan Dagalo'ya bağlı Hızlı Destek Güçleri (RSF) arasındaki çatışmalar şiddetlendi. 2000'li yılında Darfur'daki katliamlardan sorumlu tutulan ve Cancavid adı verilen göçebe çöl milislerinden oluşan RSF, El-Faşer kenti hariç Darfur'un tamamını kontrol ederken başkent Hartum'u da şiddetli çarpışmalar sonucu ele geçirdi. Şubat ayında ise Sudan Ordusu başkent hartumdan Nil nehri ile ayrılan Omdurma şehrini geri aldı. Bunun yanında Sudan Ordusu ise hali hazırda ülkenin kuzeyi, doğusu ve en büyük liman kenti Port Sudan'ı ve Darfur'daki El-Faşer'i elinde tutuyor. Ancak El-Faşer kenti RSF güçleri tarafından kuşatılmış durumda.
Başkent Hartum çatışmalara sahne oldu.
BAE İDDİALARI REDDEDİYOR, WAGNER SAHADA
2013'te kurulan ve geçtiğimiz yıl patlak veren savaş ile ülkenin batısı ile başkenti ele geçiren RFS güçlerinin komşu ülkeler Libya ve Çad'ın yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri tarafından desteklendiği sıklıkla iddia ediliyor. Batılı ülkeler BAE'ye RSF'yi desteklemeyi bırakmasını söylerken BAE bu iddiaları şiddetle reddediyor. Sudan Ordusu'nun arkasında ise İran ve Mısır gibi güçlerin olduğu tahmin ediliyor. Rusya'nın her iki tarafa da silah sattığı söylenirken Rus paralı asker grubu Wagner'in güçleri ise Sudan'da etkin olarak görev alıyor.
BAŞKENT HARABEYE DÖNDÜ, TARLALAR YAKILDI, GÖRÜLMEMİŞ KITLIK KAPIDA...
The Economist ve BBC'deki haberlere göre savaştan önce 6 milyon kişinin yaşadığı Hartum metropolitan bölgesinde bulunan başkent Hartum resmen harabeye dönmüş durumda. Çoğu bina, iş yeri, fabrikalar savaş nedeniyle yıkıldı. Son bir yılda kimi kaynaklara göre 150 bin kişinin öldüğü ve 12 milyon kişinin yerinden edildiği savaş sadece Hartum'u değil ülkenin birçok noktasını da etkiledi. Uydu görüntüleri Nil Nehri kıyısındaki tarım alanlarının tamamına yakınının yakıldığını tespit etti. Neredeyse her şehirde yangınların devam ettiği de görülüyor. Bu durum yüzünden ülkede 1980'lerde Etiyopya'da görülen kıtlıktan çok daha büyük bir kıtlık bekleniyor. Araştırmalara göre bu yıl sonuna kadar 2,5 milyon kişi, 2027 yılı sonuna kadar ise 10 milyon kişi açlıktan ölebileceği tahmin ediliyor. Kıtlık için ülkeye ÇAD üzerinden yardım tırları sokulmaya çalışılıyor ancak bölgesel güçler bu tırların çoğunun girişine de izin vermiyor.
Yerel halk yiyecek bulmakta sıkıntı yaşıyor.
KÜRESEL DENİZ TİCARETİ TEHLİKEYE GİREBİLİR
Sudan'daki savaş sadece bölgeyi değil tüm dünyayı etkileyebilecek sonuçlar doğurabilir. Sudan'ın Kızıldeniz'e 800 kilometre kıyısı var. Savaşın ilerleyip kıyılara ulaşması, zaten Yemen'deki Husilerin saldırıları nedeniyle aksayan Süveyş Kanalı gemi geçişlerini tamamen durdurabilir. Bu durum da küresel deniz ticaretini tehlikeye sokabilir.
SAVAŞ CİVAR BÖLGELERE SIÇRAYACAK MI?
Üstelik savaşan taraflar belli bir etnik kimliğe ya da ideolojiye mensup da değiller. Bu yüzden Sudan'dan gelecek milyonlarca savaşçı ve göçmen ile savaşın Mısır, Çad, Libya, Etiyopya gibi toplamda 280 milyon nüfusun yaşadığı komşulara sıçraması da olası. Tüm bunlar domino taşı etkisi yapıp Avrupa'yı yeni bir devasa göçmen dalgası ile karşı karşıya bırakabilir. Hali hazırda Fransa'dan İngiltere'ye geçmek için bekleyen ve Calais'deki kampta kalan göçmenlerin yüzde 60'ının Sudanlı olduğu tahmin ediliyor.