Srebrenitsa'da hayatını kaybedenler soykırımın 20'nci yıldönümünde anıldı

Avrupa'da, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak kabul edilen Srebrenitsa soykırımında hayatını kaybeden kurbanlar için düzenlenen cenaze törenine katılan yabancı devlet ve hükümet başkanları Potaçari'ye geldi.

Liderler, Potoçari Anıt Mezarlığı'ndaki cenaze töreninden önce, ilk olarak soykırım kurbanları için hazırlanan Anı Odası'nı ziyaret etti.

Başbakan Ahmet Davutoğlu da cenaze töreninin yapılacağı Potoçari'ye gelişi sırasında aracından vatandaşları selamladı.

Slovenya Cumhurbaşkanı Borut Pahor, burada yaptığı açıklamada, "geçmişin değiştirilemeyeceğini ancak daha iyi ve aydınlık bir gelecek inşa edilmesi gerektiğini" söyledi.

Başbakan Davutoğlu, Potaçari'de, Srebrenitsa'da ölenler için açılan anı defterini imzalıyor.

Hırvatistan Cumhurbaşkanı Kolinda Grabar Kitaroviç de burada bir soykırım işlendiğinin ve bu soykırımın kabul edilmesi gerektiğini ifade etti.

Kitaroviç, soykırımın işlendiği binalarda bulunmanın insan için çok zor olduğunu belirterek, "Suçlunun kim olduğunu biliyoruz. Suçlu, (Slobodan) Miloşeviç'in 1990'lı yıllardaki politikasıdır" diye konuştu.

SIRP BAŞBAKAN ISLIKLANDI

Karadağ Cumhurbaşkanı Filip Vuyanoviç ise Srebrenitsa'nın sonsuz bir acı ve tüm dünyaya bir uyarı olduğunu vurguladı.

Bu arada, bu yılki cenaze törenine Sırbistan'ı temsilen katılan Başbakan Aleksandar Vuçiç, Anı Odası'na gelişi sırasında ıslıklandı. Anı Odası girişinde Srebrenitsalı anneler tarafından karşılanan Vuçiç'e tepki gösteren vatandaşlar, "iki yüzlü" sloganları attı.

Başbakan Davutoğlu, anma törenine eşi Sare Davutoğlu'yla birlikte katıldı.

DAVUTOĞLU'NDAN ÖNEMLİ AÇIKLAMALAR

Tören alanında dönemin ABD Başkanı Bill Clinton'dan sonra konuşan Başbakan Davutoğlu'nun açıklamalarından satırbaşları şöyle:

-- Boşnak Müslümanları öldürenler sadece insanları değil insan onurunu da öldürdüler. Buraya sadece 8 bin kurbanı anmak için değil, tüm insanlığı temsil ettiğimiz için gelmeliyiz. 8 bin kardeşimizi öldürenler hepimizi öldürdüler.

-- Bu olaya farklı yaklaşımlar var. Ne olursa olsun bir insanı öldüren insanlığı öldürmüştür. Bu işin bir de siyasi boyutu var. Uluslararası topluluklar bu olayları engelleyemedi. Siyasiler, liderler, aydınlar eğer bir arada durmazsak yine aynı şeyler yaşanabilir. Ama bir arada olursak soykırımlar yaşanmaz.

-- Bu kurbanların ailelerinin burada olması şunu gösteriyor; onlar bir arada olunmasını istiyorlar. Burada yaşananları unutmamalıyız. Bir kin, nefret kültürü gelişmesini önlemeliyiz. Bu olayların tekrarlanmaması için barış ruhunu yaratmalıyız.

-- Bosna-Hersek'teki barış ve huzura destek vermeliyiz. Çünkü Bosna-Hersek'teki barış, Balkanlar'da, Avrupa'da ve dünyadaki barış anlamına gelir. Bir kere daha kurbanları olan ailelerin acılarını paylaşıyorum. Aynı zamanda, 78 milyon nüfusu olan Türkiye'nin her zaman Bosna- Hersek'in yanında, her zaman Srebrenitsa'nın ve Srebrenitsa'daki ailelerin yanında olacağını belirtmek istiyorum.

ABD eski Başkanı Bill Clinton da Potaçari'deki defin töreninden önce konuşma yaptı.

Avrupa'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra yaşanan en büyük insanlık dramında hayatını kaybedenlerin anıldığı törene, Hırvatistan Cumhurbaşkanı Kolinda Grabar Kitaroviç, Slovenya Cumhurbaşkanı Borut Pahor, Karadağ Cumhurbaşkanı Filip Vuyanoviç, Makedonya Cumhurbaşkanı Gyorge İvanov ve Sırbistan Başbakanı Aleksandar Vuçiç katıldı.

KOSOVALI BAKAN SREBRENİTSA'YA ALINMADI

Kosova Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Haşim Taçi’ye anma törenleri için Srebrenitsa’ya gitmesine izin verilmedi. Konuyla ilgili açıklamada bulunan Taçi, “Resmi davet ve Bosna Hersek makamları tarafından verilen düzenli vizeye rağmen Sırp Cumhuriyeti tarafından istenmeyen şahıs olduğum gerekçesiyle anma törenlerine katılmam için son anda Srebrenitsa'’ya hareket etmeme izin verilmedi” dedi. Taçi, Srebrenitsa’ya gidemediği için üzüntü duyduğunu belirterek, “Sırp güçlerinin Srebrenitsa’daki soykırımının 20'nci ve Kosova’da Sırp devletinin soykırımının 16'ncı yıldönümünü kaydetmekteyiz. Kosova halkı özgürlük, eşitlik, adalet ve barışı hedefleyenlerin yanında her zaman olacaktır. Kosova ve halkımız, tüm kurbanların ailelerinin üzüntülerini içtenlikle paylaşmaktadır” dedi.


Toplu mezarlardan çıkarılan ve DNA testiyle kimlikleri belirlenen 136 Bosnalı, Potoçari Anıt Mezarlığı'nda toprağa verildi.

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN MESAJ YAYINLADI

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Srebrenitsa'nın 20’nci yıldönümü dolayısıyla mesaj yayınladı. Erdoğan, mesajında, 20 yıl önce katliam gerçekleştiğinde, Türkiye’nin yaşanan acıları dindirmek, yaraları sarabilmek, insani ve vicdani sorumluluğunu yerine getirebilmek için nasıl seferber olduğunu yakından bildiğini belirtti ve katliamı ’Son dönem insanlık tarihinin en utanç verici hadiselerinden biri’ olarak nitelendirdi. Bugün geçmişi unutmadan, tarihten dersler alarak benzer dramların yaşanmayacağı barış ve huzur dolu bir geleceği inşa etmenin mümkün olduğunu belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Elbette bazı izler silinmiyor, bazı acıların telafisi olmuyor, yitirilen gencecik fidanlar geri gelmiyor. Ama bizler dayanışmayı, paylaşmayı ve birlikte yaşamayı yücelten bir anlayışla istikbale bakmalı, umudu diri tutmalıyız" ifadelerini kullandı.

SREBRENİTSA'DA NE OLMUŞTU

Bosna'daki savaş sırasında, BM'nin güvenli bölge ilan ettiği Srebrenitsa, 11 Temmuz 1995'te Ratko Miladiç'e bağlı Sırp birlikleri tarafından işgal edildi. İşgal üzerine BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, Sırplara teslim edildi.

SREBRENİTSA’DA SOYKIRIM CEZASI ONANDI

Otobüs ve kamyonlara bindirilen Boşnaklardan 8 bin 372'si götürüldükleri ormanlık alanlarda, fabrikalarda, depolarda hunharca katledildi. Katledilenlerin cenazeleri, ülkedeki çeşitli toplu mezarlara gömüldü. Soykırımda katledilenlerin bir kısmının cesedine bugüne kadar hâlâ ulaşılamadı.

Srebrenitsa Soykırımı'nın sorumlularından Ordu Komutanı Ratko Mladic, işlediği soykırım ve savaş suçlarından dolayı 16 yıl aranmıştı. Sırbistan'da olduğuna dair ciddi kanıtlar olmasına rağmen korunan Mladiç en sonunda 16 Mayıs 2011'de yakalandı.

Sırp lider Radovan Karadzic hakkında da yine aynı suçlardan dolayı Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından dava açıldı. Karadzic ise 21 Temmuz 2008'de yakalandı.

BM'ye bağlı bir ekip, katledilen Bosnalıların gömüldüğü bir toplu mezarda incelemelerde bulunuyor.