Sosisli tezgâhından savaş lordluğuna

Evgeny Pirigojin St. Petersburg’un kenar mahallelerinden birinde 1961’de doğdu. Stalin’in izleri hâlâ canlıydı. ‘Soğuk Savaş’ devam ediyordu. Büyüdüğü semt kavgalarıyla meşhurdu. Pirigojin de suça meyilliydi. Nitekim soygun ve saldırı suçlarından 1981’de 12 yıl hapis cezası aldı. 20 yaşında, Sovyetlerin en azılı suçlularının bulunduğu bir cezaevine girdi. 9 yılı orada geçti.

SEMT KOMŞUSU

Tahliye olduğunda Sovyet sistemi artık çatırdamaya başlamış, rejim muhalifi Yeltsin yönetimde söz sahibi olmuştu. Serbest piyasa kendini göstermeye başlarken o da sokak tezgahında sosisli sandviç satıyordu. Zamanla bu tezgahlarını “zincir” haline getirdi. Putin, St. Petersburg’da belediye başkan yardımcısıydı. Rus kaynaklarına göre bu dönem tanıştılar. Doğup büyüdükleri semt birbirine yakın olan Putin ve Pirigojin anlaşmakta zorlanmadı. Pirigojin Neva nehrindeki bir gemiyi lüks bir restorana dönüştürdü. Çariçenin gözdesi Rasputin’in battığı nehirden onun yükselişi başlamıştı.

PUTİN’İN OLİGARKI

Putin yükseldikçe onun da işleri büyüdü ve çeşitlendi. Putin, Rusya’nın başına geçince Pirigojin de zirveye çıktı. Yemek işini iyice büyütmüş, devletle yaptığı anlaşmalar sayesinde bir tekel halini almıştı. “Catering” denilince akla o geliyordu. “Putin’in Şefi” olarak biliniyordu. Kremlin’e gelen yabancı devlet başkanlarının yemek servisinde bile o vardı. Putin ona çok güveniyordu.

ADAMLARINI HAPİSTEN SEÇTİ

Pirigojin bu güveni çok iyi kullandı. “Wagner” de yine bu güvenin eseriydi. Amerikalıların Irak’taki “Blackwater” adlı paralı asker grubundan esinlenerek 2014’te kurdular. Wagner sert ve acımasız paralı askerlerden oluşuyordu. Pirigojin hapiste geçen 9 yılının tecrübesini bu süreçte de kullandı. Hapishaneleri gezip azılı suçluları Wagner’e alıyor, onlara savaşmaları karşılığında hem para hem özgürlük veriyordu.

ABD SEÇİMİNE “CERRAHİ” MÜDAHALE

Wagner ilk kez Kırım geriliminde görünür oldu. Ardından Ukrayna’nın Donbas bölgesindeki çatışmalarla gündeme geldi. Sonra Suriye’ye ardından da Libya ve Afrika’da görünmeye başladılar. Ukrayna savaşıyla da şöhretin zirvesine ulaştılar. Pirigojin bu arada sanal aleme de el attı. Wagner’e paralel bir trol ordusu da kurmuştu. Amerika’daki başkanlık seçimlerine bu yolla müdahale etmekle de suçlanıyordu. Kremlin’in ısrarla reddettiği suçlamaları o kabul etti: "Müdahale ettik, müdahale ediyoruz ve müdahale etmeye devam edeceğiz. Bildiğimiz şekilde, nazikçe, kesin olarak, cerrahi ve kendi yöntemimizle" dedi.

ASIL KIYICI: UTKİN

Her ne kadar Putin’e yakınlığından dolayı Pirigojin ön planda olsa da işin asıl merkezinde emekli Yarbay Dimitri Utkin vardı. Utkin, Rus askeri istihbaratı GRU’nun en acımasız subaylarından biri olarak nam salmıştı. Bazı İngiliz ve Litvanya kaynaklarına göre tam bir Nazi hayranıydı. Wagner ismini de o vermişti. Wagner de Hitler’in hayran olduğu ünlü opera bestecisinin adıydı. Utkin de düşen uçakta Pirigojin ile öldü.

ŞÖHRETİ AFETİ OLDU

Pirigojin ve Wagner büyüdükçe sorunları da büyüdü. Ukrayna savaşında Rus ordusuyla anlaşamıyorlardı. Pirigojin Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı’nı eleştirdi. Bu eleştiriler kısa sürede hakaret ve tehditlere dönüştü. Bu iki ismin istifasını isteyen Pirigojin silahlı birlikleriyle harekete geçti. Doğrudan Putin’i hedef alıyor görünmese de bu bir darbe girişimiydi. Putin’i tanıyan herkes onun bunu asla affetmeyeceğini söylüyordu. Nitekim Putin de bu olaydan sonraki bir röportajında “Her şeyi affederim ama ihaneti affetmem” diyecekti. Uçaktan düştükten sonra Putin’in bu sözleri tekrar dolaşıma girmişti…