Sorularla AB’nin tavrı

Almanya Başbakanı Angela Merkel’in partisi CDU’nun ortağı CSU’dan Horst Seehofer gibi bazı siyasetçilerin, “Üyelik müzakereleri derhal durdurulmalı” çağrısı, Batı medyasında da sıkça işlenirken AB hassas bir ortamda denge arayışında:

- AB darbe girişimi konusunda net tavır takındı mı? Darbe girişimi, AB tarafından net ve güçlü şekilde kınandı. AB, başından itibaren demokratik yollardan seçilmiş hükümetin ve cumhurbaşkanının yanında olduğunu ifade etti. Bu yaklaşımda herhangi bir değişiklik yok.

- Darbe girişimi sonrasında açıklamaların tonu neden değişti? AB, darbe girişiminin engellenmesinin Türkiye’de çok sayıda insan hakları ihlali yaşanmasının da önüne geçilmesini sağladığı görüşünde. Girişim sonrası süreçte de insan hakları ve temel özgürlüklerin korunmasına önem verildiğinden açıklamaların tonu değişti. Gelinen aşamada hukukun üstünlüğünün korunması, alınan önlemlerin orantılılığı, anayasal düzenin tam işlemesi AB’nin öncelikle üzerinde durduğu konular.

- Brüksel gelişmeleri doğru okuyabiliyor mu? Brüksel, darbe girişiminin yarattığı ortamın karmaşıklığının ve olayın ciddiyetinin farkında. Kitlesel tutuklamalar, olağanüstü hal ilanı belli bir endişe yaratmakla birlikte AB, ‘olağanüstü dönemden geçildiğini’ göz ardı etmiyor. Çoğu zaman ‘ders verir’ gibi yapılan açıklamalar, AB’nin gözetmesi gereken ilke ve değerler ile üye ülkeler arası dengelerden kaynaklanıyor.

- AB’nin kırmızı çizgileri var mı? Şu aşamada AB’nin en önemli kırmızı çizgisi idam cezası. Bunun yanı sıra hukukun üstünlüğünün hâkim kılınmaması ve ciddi, sürekli insan hakları ihlali de diğer kırmızı çizgiler.

- Kırmızı çizgiler aşılırsa ne olur? Müzakerelere başlamak için ön şartlardan olan idam cezası tekrar yürürlüğe sokulursa AB üyelik müzakereleri son bulur. Özgürlük, demokrasi, insan hakları ve temel özgürlüklerin ciddi ve sürekli şekilde ihlal edilmesi durumunda Müzakere Çerçeve Belgesi’nin 5’inci maddesi uyarınca AB Komisyonu kendi inisiyatifiyle ya da üye ülkelerin üçte birinin talebiyle müzakerelerin askıya alınmasını önerebilir. Askı olup olmayacağına AB Konseyi nitelikli çoğunlukla karar verir.

ALMANYA TEDİRGİN

3 milyon Türkiye kökenlinin yaşadığı Almanya, Türkiye’deki gerginliğin buraya taşınmasından endişe duyuyor. Almanya İçişleri Bakanı Thomas de Maiziere, “Biz çatışmaların Almanya’ya taşınmasını istemiyoruz” dedi. Almanya’nın birçok kentinde Gülen yanlısı bazı dernek camlarının kırıldığı bildirildi. İçişleri Bakanı de Maiziere şöyle konuştu: “Türkiye’deki gelişmeler bizi endişelendiriyor. Elbette darbe girişimcilerinin bulunup yargıda hesap vermesini anlayışla karşılıyoruz. Ama ölçü aşılıyor. Türkiye NATO üyesi ve NATO değerlerine bağlı bir ülke. Biz Türkiye’nin önemli bir partner olarak kalmasını istiyoruz.” Bakan de Maiziere darbe girişiminden sonraki gelişmelerin Türkiye ile AB arasındaki mülteci sözleşmesini etkileyeceğini sanmadığını kaydetti. Darbe girişiminin ardından Almanya’nın çeşitli yerlerinde Türk nüfus darbe karşıtı eylem yapmıştı.