Sonuç kaos: Bugüne nasıl gelindi?

SON HABER: İspanya'nın doğusundaki Katalonya Özerk Yönetimi Hükümeti, yasa dışı bağımsızlık referandumunda yüzde 90 "evet" sonucu çıktığını duyurdu. Katalonya Özerk Yönetimi Hükümeti Sözcüsü Jordi Turull, Başkan Yardımcısı Oriol Junqueras ve Dışişleri Bakanı Raül Romeva, Barselona'da düzenledikleri basın toplantısında, yasa dışı ilan edilmesine rağmen yapılan bağımsızlık referandumu sonuçlarını açıkladı.
Turull, "Referandum yapıldı, oy kullanıldı ve oylar sayıldı." ifadelerini kullandı.

Referandumda seçmenlerin yüzde 90,9'unun (2 milyon 20 bin 144) "evet", yüzde 7,87'sinin (176 bin 565) "hayır" oyu kullandığını belirten Turull, oyların yüzde 2,03'ünün (45 bin 586) boş, yüzde 0,89'unun da (20 bin 129) geçersiz sayıldığını aktardı.

Referandum sırasında 2 bin 315 oy kullanma merkezinden yaklaşık 400'ünün güvenlik güçlerinin müdahalesiyle kapatıldığına işaret eden Turull, "Kişisel ve maddi zararları tespit etmemiz gerekiyor. Bizim hükümet olarak saldırıya uğrayan 844 kişiye desteğimiz tam. Bunlardan 73'ü jandarma ve ulusal polise karşı suç duyurularını yaptı." diye konuştu.

Turull, İspanyol hükümetini ve güvenlik güçlerinin müdahalesini eleştirerek, "olayların sorumlusunun merkezi hükümet ve ulusal polisin baskıları" olduğunu savundu. Katalonya Başkan Yardımcısı Junqueras da "Katalonya demokrasiye ve oy kullanma hakkına sevdasını gösterdi ve bunu çok zor şartlarda göstermek zorunda kaldı. Dünya medyası, polisin oy kullanma hakkını kullanmak isteyen vatandaşları önlemek için nasıl güç uyguladığını gösterdi." dedi. Junqueras, "Katalonya parlamentosu eğer böyle karar verirse, Katalonya yeni bir cumhuriyet olma hakkını kazandı." dedi.

ŞİMDİ NE OLACAK?

Katalonya parlamentosunda kabul edilen ve tıpkı referandum kararı gibi Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen yasalar gereği, referandumdan çıkan "evet" kararının Katalan parlamentosuna sunulmasından 48 saat sonra yerel parlamentonun, tek taraflı bağımsızlık ilan etmesi ve İspanya'dan ayrılmak için merkezi hükümet ile müzakerelerin başlatıldığını açıklaması öngörülüyor.

İspanya hükümeti, referandumu tanımadığı için herhangi bir adımın atılması beklenmiyor

İspanya'ya bağlı Katalonya Özerk Yönetimi’nde dün yasadışı ilan edilmesine rağmen yapılmak istenen bağımsızlık referandumuna Madrid hükümetinin tepkisi sert oldu. Cumartesiyi pazara bağlayan gece Katalonya’da genel olarak sakin geçerken, dün sabah erken saatlerden itibaren İspanya polisi ve jandarması, özerk yönetimin kurduğu oy verme merkezlerine baskın düzenledi; sandıkları, oy pusulalarını topladı. Katalonya’nın başkenti Barcelona dahil bazı kentlerde polis, cop ve plastik mermi kullandı. Özerk yönetim bölge genelinde en az 844 kişinin yaralandığını bildirdi. İspanya İçişleri ise 33 polis memurunun yaralandığını duyurdu.

SALONA OPERASYON

Polisin bastığı merkezlerden biri de Katalonya Özerk Yönetimi Başkanı Carles Puigdemont’in oyunu kullanacağı Girona kentindeki belediyeye ait spor salonu oldu. Yaklaşık 80 jandarma, kapı önünde barikat kuran bağımsızlık yanlılarını dağıtarak, salonun kontrolünü ele geçirdi. Bu sırada ayrılıkçı gruplarla jandarma arasında arbede yaşandı. Puigdemont, müdahale nedeniyle oyunu başka bir yerde kullanmak zorunda kaldı.

RAJOY’DAN POLİSE TEŞEKKÜR

Katalonya Hükümeti Sözcüsü Jordi Turull, yaptıkları kural değişikliği çerçevesinde evlerde basılan ve zarf içinde olmayan oy pusulalarının da geçerli sayılacağını duyurdu. Turull, Katalanların herhangi bir okulda, kayıtlarına bakılmaksızın oyunu kullanabileceğini de sözlerine ekledi. Sandıkların kapanmasıyla kameraların karşısına geçen İspanya Başbakanı Mariano Rajoy, Katalanların aldatıldığını ve bir bağımsızlık referandumu yapılmadığını savundu. İspanya lideri aşırı güç kullanmakla suçlanan polise de teşekkür etti.

MİLYONLAR KARAR VERDİ

Referandumun bitmesiyle televizyodan halka hitap eden Puigdemont ise, “Bugün milyonlar çok yüksek ve güçlü bir şekilde geleceklerine karar vermek istediklerini söyledi” diyerek, “Katalonya bölgesinin bağımsızlık ilan etme hakkı kazandığını” savundu. Puigdemont, sonuçları birkaç gün içinde Katalan Parlamentosu’na göndereceklerini açıkladı.

BUGÜNE NASIL GELİNDİ?

- İspanya’da General Franco diktatörlüğünün 1975’te sona ermesinden sonra ülkenin demokrasiye geçiş sürecinde Katalonya bölgesi 18 Eylül 1979’da özerk yönetim statüsü kazandı.

- 9 Ağustos 2006’da da özerkliğin kapsamı genişledi. Ancak İspanya’da merkez sağ Halk Partisi bu özerk yönetimin parlamentosundan geçen bu karara karşı Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme de 2010’da bazı maddeleri iptal etti.

- Özerk bölgedeki bağımsızlık hareketleri 2010’dan sonra etkisini şiddetlendiren Euro Bölgesi’ndeki mali krizden sonra hız kazandı.

- Katalonya Özerk Yönetimi’nde 2014 yılında “Katalan kendi kaderini tayin hakkı referandumu” adı verilen bir referandum düzenlendi. Seçmenlere “Katalonya’nın bir devlet olmasını istiyor musunuz” ile “Olumlu yanıt halinde bu devletin bağımsız olmasını istiyor musunuz” soruları yöneltildi.

- Özerk yönetim seçmenlerin yüzde 80.76’sının “evet” oyu kullandığını açıkladı. Ancak katılım oranı yüzde 50’nin altında kaldı. Bu oran için yüzde 37 ila yüzde 41 arasında tahminler yapıldı. Dönemin İspanya Başbakanı Mariano Rajoy, Katalanların üçte ikisinin referanduma katılmadığını söyleyerek, özerk yönetimin büyük bir başarısızlık yaşadığını söyledi.

- Katalan yönetimi 9 Haziran 2017’de bağımsızlık referandumunun 1 Ekim’de düzenleneceğini duyurdu. Kamuoyu araştırmaları 7.5 milyon Katalanın bağımsızlık konusunda bölünmüş olduğunu ortaya koymuştu. Katalanların yüzde 70’i referandum istese de sonucun başa baş olacağı iddia ediliyordu.

‘KATALONYA AB MESELESİDİR’

Katalonya Özerk Yönetimi Başkanı Carles Puigdemont, “İspanyol devleti, hep sürecek, utanç sınırını aşan bir imaj sergiledi. Oy vermeye gelen barışçıl Katalanlara copla, plastik mermiyle, şiddetle karşılık verdi” dedi. Sözlerini “İspanyol devleti şimdiye kadar kaybettiklerinden çok daha fazlasını bugün kaybetti. Katalonya da kazandıklarından çok daha fazlasını bugün kazandı” diye sürdüren Katalan lider, referandum sonrası yaptığı açıklamada ise “Katalonya bir Avrupa Birliği meselesidir” dedi.

YILDIRIM: İLK TEPKİYİ AB VERMELİ

Başbakan Binali Yıldırım, TBMM’nin açılış resepsiyonunda gazetecilere yaptığı açıklamada Katalonya’daki referanduma da değindi. Yıldırım, “Kuzey Irak’ta karşı çıktığımıza göre, burada da karşı çıkmak normal. İşin arka planını incelemek lazım. Erken kanaat oluşturmak yanlış olur” dedi. Referanduma ilk olarak Avrupa Birliği üyesi ülkelerin tepki vermesi gerektiğini belirten Yıldırım, “Onların hepsi bir devlet olduğu için bakalım ne tepki veriyorlar. Biz komşumuz için tepkiyi verdik. Onlar da kendi komşuları için tepki versinler görelim” diye konuştu.

GERGİN GÜNDEN NOTLAR

- İspanya İçişleri Bakanlığı, 10 binden fazla polis ve askeri Barcelona’da görevlendirdi.
- Referandumda, “Katalonya’nın cumhuriyet şeklinde bağımsız devlet olmasını istiyor musunuz” sorusu yönetildi.
- Katalonya Özerk Yönetim Sözcüsü Jordi Turull, İspanya hükümetinin polis şiddeti nedeniyle uluslararası mahkemelerde hesap vereceğini söyledi.
- Katalonya’da ayrılıkçılar ve sendikalar salı günü genel greve gideceklerini açıkladı.
- Podemos lideri Pablo Iglesias, Rajoy’un görevine son verilmesi için demokratlar olarak bir araya gelmeleri gerektiğini söyledi.
- La Liga’da Katalan bölgesinin takımı Barcelona ile Las Palmas maçı seyircisiz oynandı. Barcelona’nın 3-0’la geçtiği rakibi Las Palmas, İspanya’nın birliğine destek için maça formasına küçük bir İspanya bayrağı ve yanına da dünün tarihini ekleyerek çıktı.