Son dakika... Tarihi zirve sonrası açıklama yapıldı

İşte açıklamadan satır başları:

PUTİN:

Biz ancak birlikte çalışırsak bütün zorlukların üstesinden gelebiliriz. Biz büyük nükleer güçler olarak büyük bir sorumluluk düşüyor üzerimize. Müzakerelerimiz içerisinde büyük önem verdik istikrarın sağlanması ile kitle imha silahlarının kısıtlandırılması için bazı fikir alışverişlerinde bulunduk.

Birlikte çalışmamızın son derece önemli olduğunu düşünüyoruz. Silahsızlandırma ajandası konusunda vurgu yapmak istiyorum. Start anlaşmasının son derece önemli olduğunu düşünüyoruz. Uzayın silahlardan arındırılmış olması da son derece önemli. Terörle mücadele işbirliğimizin devam etmesi ve siber güvenlik için de birlikte çalışılmasının altının çizilmesi gerekiyor.

Geniş bir çerçeve içerisinde işbirliğinin devam etmesi gerektiğini düşünüyoruz. Başkan Trump ile terörle mücadele çalışma grubunun ortaya konulması için Trump'a yeni bir teklifte bulundum.

Suriye konusunda tabi ki barış ve ülke içerisinde yeniden yapılanma konusundaki işbirliğimiz bizim ilk başarılı çalışmamız olabilir. Rusya ve ABD yapıcı bir şekilde birlikte çalışabilir. Bu konuda liderlik rolünü üstlenebilir. Suriyeli halkın evlerine dönmesini sağlayabilir. Bunu yapabilmek için her türlü şeye sahibiz. Ama hem Amerikan hem Rus ordusu etkin ve doğru bir iletişimle işbirliği sağlamak zorunda. Bunun içinde doğru kanalların açılması gerekiyor. Tehlikeli olayların yaşanmaması için iletişim kanallarının açık olması gerekiyor.

Suriye'de teröristlerin ortadan kaldırılması durumu da 1974 anlaşmasına da uygun şekilde gerçekleştirilmiştir. Bu Golan tepelerinde barışın sağlanmasına yol açacaktır. Bu Suriye ve İsrail arasındaki barışı da güçlendirecektir. Sayın Başkan bu görüşmelerde buna özellikle parmak bastı.

Rusya bu konuda gerekli adımları atacaktır. Bu durum Rusya'nın da çıkarınadır. Kalıcı barış için gerekli adımları atarak BM Güvenlik Konseyi kararı çerçevesinde Kore durumunun da çözülmesi için adım atmaya da hazırız.

Biz ABD'nin almış olduğu kararlar konusunda bizim duruşumuzu da biliyorlar. Ancak İran nükleer anlaşmadan çekilmesi kararını değerlendirmek istiyorum. İran nükleer programının barışçıl olması konusunda yükümlülüğünü yerine getirmiştir. Aynı şekilde anlaşmaların gerçekleştirilmesi konusunda ABD Ukrayna konusunda da önemli adımlar atabilir. Aynı şekilde ekonomik işbirliği konusunda her iki ülkenin de tabi büyük çıkarına olacaktır.

“RUSYA HİÇBİR ZAMAN ABD SEÇİMLERİNE VE İÇİŞLERİNE ASLA KARIŞMAMIŞTIR”

Bir kez daha Rusya’nın sözde ABD seçimlerine müdahalesinden bahsetti. Ben daha önce söylediğim şeyleri tekrar ettim. Rusya hiçbir zaman ABD seçimlerine ve içişlerine asla karışmamıştır, karışmayacaktır. Örnek olarak buna ortak çalışma siber güvenlik çalışma grubumuzla bunlar değerlendirebilir. Tabi ki çok net şekilde kültür alanındaki insani konulardaki işbirliğimizin de tekrar ortaya konması konusunda fikir birliğine vardık.

Amerikalı kongre üyeleri ülkemize gelmişti. Tarihi bir durumdu. Eskiden son derece sıradan olan bir durumun özel hale geldiğini görüyoruz. Bu konuda sayın Başkan Trump’a fikir sunduk. İkili ilişkiler konusundaki iki ülkenin ve tarihimizi bilen uzmanlardan oluşan konseyin kurulması gerekmekte.

Bütün sıkıntıları, eski tıkanıklıkları, bütün konuları çözmüş değiliz, ama bir başlangıç oldu. Bu işbirliği atmosferi, Finlandiya liderlerine de teşekkür etmek istiyoruz. Finlandiya’ya sıkıntı çıkardığımızın farkındayım, çok teşekkür ediyorum.

TRUMP:

Finlandiya Cumhurbaşkanı’na bizi burada ağırladığı için, Sayın Putin’e de ne kadar güzel bir toplantı olduğunu söylemek istiyorum. Rusya ve Putin, dünyadaki en iyi Dünya kupası organizasyonlarından birine imza attı, tebrik ediyorum. Bugün burada Amerikan diplomasisini emin adımlarını temsil etmekte gurur duyuyorum. Kesinlikle düşmanlık ve birbirimize sırtımızı dönmektense, diyalog kurmak tamamen yeğlediğim bir diplomasi türü. İki ülke arasında çok iyi bilinen anlaşmazlık var. Bunu derinlemesine konuştuk. Dünyamızın problemlerini de gündeme getirdik. Bu problemlerle nasıl başa çıkabileceğimizi konuştuk.

“4 SAAT ÖNCE BU DURUM DEĞİŞTİ”

Diplomasinin bir kenara bırakılıp, düşmanlığın sesinin yükseldiği durumlarda neler olduğunu gördük geçmişte. Bu ilişkiler ikinci dünya savaşı sonrasının çok daha ilerisine taşınacak. ABD ve Rusya bir diyalog gerçekleştirebiliyordu. Soğuk savaş zamanında bile bu denli kötü değildi. Ancak bu toplantıda bu durum değişti. 4 saat önce bu durum değişti, ben gerçekten buna yürekten inanıyorum.

Ben ABD Başkanı olarak dış politika konularında kararlar alabiliyorum. Bütün o eleştirilere karşın ben yapıcı diyaloglara inanıyorum, fırsatlara inanıyorum, ben yeni yollardan yürümeye inanıyorum. Politik riskler almayı, barışı riske atmaya tercih ederim her zaman. Ben ABD Başkanı olarak, Amerika için en iyi olanı her zaman yeğlerim.

Bugün toplantıda Sayın Putin ile Rusya’nın seçimlere müdahalesini de konuştuk. Uzun bir süre bu konuda konuştuk. Ve Sayın Putin, gerçekten bu konuda ilginç bir fikirle geldi, az önce kendisi de söyledi. Aynı zamanda insanlığın karşısındaki en büyük tehdit olan nükleer silahlarla ilgili de konuştuk. Bence hepimiz aynı şekilde düşünüyoruz. Herkes nükleer silahlanmaya karşı burada. Hepimiz nükleer silahlardan arınma konusunda bir taahhüt yapmış durumdayız.

Terörizm dünyanın kanayan yarası. Geçen sene Rusya’yı bir saldırı konusunda uyarmıştık. Ve bizim istihbaratımız sayesinde teröristler yakalandı. Altını çizmek istediğim şu, terörle ancak ulusal bir mücadeleyle savaşabiliriz. Terörü yenmenin tek yolu hep beraber hareket etmek. Sayın Putin ile de bunu konuştuk. Hem Ortadoğu’daki agresif tavırların durulması konusunda mutabakata varmak üzereyiz diyebilirim.

Yüz binlerce insan hayatını kaybetti. Bütün dünyada oldu bu. IŞİD DEAŞ gibi terör örgütleri yüzünden pek çok kişi hayatını kaybetti. Heyette milli güvenlik konseyinden temsilciler de vardı. Ben bu toplantıdan çok büyük memnuniyet duydum. Ben sadece uzun bir sürecin ilk adımıydı. Ve bunu güçlü bir diyalogla yaptık. Kafamızda çok parlak fikirlerle yaptık. Şu an umut doluyum. İşbirliği yapacağımızı biliyorum.

Sayın Putin size ne kadar teşekkür etsem az. Bu açık diyaloğa siz de ön ayak oldunuz. Bu uzun süredir bizi boğan diplomasiyi aştık. Daha yapıcı, üretken şeyler yapıyoruz. Bu geçtiğimiz 4 saat çok verimli geçti. Bu tarz toplantılar yapmaya devam edeceğiz, daha sık yapacağız diye düşünüyorum. Bugün konuştuğumuz, tartıştığımız bütün problemleri çözeceğim.

SORU & CEVAP

SORU: Sayın Trump’a bir sorum var. Bir imada bulundunuz. Almanya Rusya’nın esiri dediniz. Ancak sizce Rusya’nın enerji vermesi, Avrupa’ya enerji sağlaması bir problem mi? Enerjiyi Rusya’dan almaları sizin için problem mi olacak?

Sizce bu krizleri çözmek için, hem pratik ve pragmatik bir öneri sunmayıp, hem de Rusya’yı suçlar gibi konuşuyorsunuz. Şimdi çok ümit verici konuşmanıza rağmen toplantıdan hemen önce sayın Putin’den düşman gibi, rakip gibi bahsetmiştiniz.

TRUMP:

Ben ona düşman demedim, rakip dedim. Ben burada Rusya’yı suçlamadım. Almanya için hangisinin en iyisi olacağı konusunda ne düşündüğümü söyledim. Biz de bu boru hattı konusunda başarılı şekilde rekabet edeceğiz. Onlara iyi şanslar diliyorum. Merkel ile de bu konuyu konuştuk. Bu konuda sert bulunan fikirlerim olduğu aşikar. Pek çok yerden enerji doğalgaz elde edebiliyoruz, şu anda dünyada bir numara olmaya ilerliyoruz. Çok iyi rekabet edeceğiz onlarla.

PUTİN:

Sayın Trump, Rusya’nın büyük petrol üreticisi olduğunun farkında. Ancak ikimiz de bir diğerinin ayağa çelme takma niyetinde değiliz. Bu kimse için iyi bir şey getirmez. Dolayısıyla gerektiği şekilde fiyatlar artırılabilir, ekonominin dinamiklerine göre değişebilir. Hem işbirliği hem rekabet yürütülebilir diye düşünüyorum. Sayın Başkan, bana Ukrayna’dan geçen hattın yok olabileceğini söyledi. Ve bu konuda endişe duyduğunu söyledi. Ancak kesinlikle bu hatta zarar gelmeyecek.

Ekonomik olarak iki tüzel kişi arasında sorun olduğu zaman bu yerinde çözülecektir.

Soru: Bu sabah şöyle bir tweet attınız. “ABD’nin daha önceki ahmak tavrı yüzünden Rusya ile ilişkilerimiz berbat halde” Sizce Rusya’nın hiç hatası yok muydu?

TRUMP:

Ben iki ülkenin de bundan sorumlu olduğunu düşünüyorum. Bu ahmaklık iki taraflı bir ahmaklıktı. Şimdi farklı bir dönemdeyiz. Artık biz Rusya ile beraberiz. El ele adım atmaya karar verdik. Her iki taraf da geçmişte hatalar yaptı. Ve kesinlikle Rusya’nın seçimlere müdahale ettiği suçlamasıyla başlatılan bu soruşturmalar gerçekten ilişkilerimizi fazlasıyla gerdi. Bunların seçim sonuçlarının etkilemediği kanıtladığı halde, Hillary Clinton da kesinlikle bunu kabul edecektir diye düşünüyorum.

Yani o yüzden yenilgiyi kabullenmemeleri ve buna bir şeyler bulmaya çalışmaları gerçekten bir şey söyleyemiyorum. Ve dünyadaki en büyük iki nükleer gücün arasındaki ilişkileri germeye değer mi? Biz yüzde 90’ını elimizde tutuyoruz, Rusya ile ilgili bu soruşturmayı tasvip etmiyorum.

SORU: İnsanlar neden Rusya’ya inansınlar? soruşturmalara devam ediliyor…

TRUMP:

Demokratların seçimi kaybetme sebebi oldukça açık ve belli. Artık biz cumhuriyetçiler olarak gerçekten çoğunluk sağlayarak seçimlerde başa geldik. Ve biz kendi adımıza bu mücadelede çok iyi çalıştık ve başarıya ulaştık, bu kadar basit aslında. Tekrarlıyorum bir müdahale yok.

Biz harika bir seçim kampanyası yaptık ben bu yüzden başkan oldum.

PUTİN:

Her iki ülke de kendi çıkarları için burada mücadele veriyor. Bazen çıkarlarımızın farklılaştığı noktalarda da uzlaşmaya çalışıyoruz. Burada kimse birbirinin sözüne istinaden hareket etmiyor. Dolayısıyla bizim burada siyasal ideolojiler tarafından değil somut kanıtlar üzerinden hareket etmemiz gerekiyor. Böyle saçmalıkların bahsi geçmesi bile bence gereksiz.

ABD’de halk kendi adayını seçti ve oy verdi. Dıştan bir müdahale zaten mümkün değil. Trump’ın söylediği gibi biz burada bir kötü niyet görüyoruz. Zaten gergin olan ABD Rusya ilişkilerinin daha da gerilmeye çalışıldığını görüyoruz. Burada sayın Trump ilişkileri düzeltmeye çalışıyor. Benim ona karşı daha sıcak bir tavır sergilemem kadar normal bir şey yok. Nihayetinde ülkem için iyi olacak adımlar atıyoruz.

Sözde suçlamaya gelirsek, hiçbir kanıt yok. Ben durumdan haberdar değilim, 12 kişinin soruşturulduğunu bile bilmiyordum, sayın Trump ile bunu konuştuk. ABD ve Rusya arasında şu anda bir anlaşmadan bahsedeceğim size. 1999’dan beri bizim suçlulara karşı anlaşmamız var. Ve biz yaklaşık 150’ye yakın suç vakasında yardım ettik. Mesela geçen sene bir vaka yaşandı ve ABD’nin bize istek yollaması üzerine, biz bazı yasal prosedürlerden sonra yardımcı olmak için elimizden gelen çabayı gösterdik. Ve şu anda soruşturmayı yürüten Miller’ın Rusya’ya resmi bir istek göndermesi halinde biz tabi ki işbirliği yaparız. Ve ABD’ye karşı suç işlediğini düşündüğü kişilerle yasal yollarla mücadele etmesi için elimizden geleni yaparız.

Ancak şunu da yapabiliriz. ABD’den resmi temsilcilerin ta kendisini bizzat Rus komisyonla karşı karşıya getirebiliriz. Yani burada ortak bir çaba söz konusu olabilir. Dolayısıyla ABD’nin istihbaratı ve bizim kaynaklarımız birlikte hareket edebilir. Burada yasa dışı bir şey yapılmışsa, biz de Rusya olarak elimizden geleni yaparız.

SORU: Sayın Başkan size şu konudaki detayları sormak istiyorum. Spesifik bir ayarlama yapıldı mı Suriye’de ABD ve Rusya’nın birlikte çalışması için?

Sayın Putin’e de bir sorum olacak. Futboldan konuşmuşken sayın Pompeo şunu söylemişti. Suriye’deki çatışma konusunda top hakimiyeti Rusya’da demişti. Siz bunu nasıl açıklarsınız Sayın Putin…

TRUMP:

İlk soruyu ben cevaplayacağım sanırım. Sayın Putin ile biz gerçekten büyük bir adım attık, İsrail konusunda özellikle. Suriye ve İsrail çatışmalarını önleme konusunda. Bu konuda İsrail’e yardımcı olma konusunda mutabık kaldık. Ben şöyle düşünüyorum. Bütün bu ilerlemelere baktığımızda DAEŞ’in temizlenmesine baktığımızda, neredeyse yüzde 99 oranında verim var burada gerçekten Rusya’nın da bize yardımı büyük oldu. ve İsrail için güvenli bir ortam yaratmak, ikimizin de görmeyi istediği bir tablo.

Aynı zamanda insanlara yardımcı olma konusu bizim için çok önemli. Orada korkunç koşuldalar. Ben resimler gördüm, haberlere baktım gerçekten Suriye’deki insanlar artık bir barınağa, sığınağa ihtiyaç duyuyor uzun zamandır. Artık onlara el uzatma zamanı geldik. Biz ikimiz de bunu yapmaya karar verdik.

Soru: Ancak hala askeri boyutta bir anlaşmadan bahsetmediniz?

TRUMP:

Aslında şöyle askeri kuvvetlerimiz politik liderlerden daha iyi anlaşıyor.

PUTİN:

İnsani yardımdan bahsettiniz. Ben bunu sayın Macron ile de konuştum. Şöyle anlaşmaya vardık, Fransa’nın dahil olduğu Avrupa ülkeleriyle beraber bir askeri kargo uçağıyla Suriye’ye yardım göndereceğiz. Burada önemli olan şey şu. Çok sayıda mülteci var. Türkiye’de Lübnan’da Ürdün’de ve Suriye sınırına yakın bütün ülkelerde diyebilirim.

"TÜRKİYE VE İRAN İLE GÖRÜŞTÜĞÜMÜZÜ GÖRÜŞECEĞİZ"

Dolayısıyla Avrupa ülkelerinin bu konudaki yardımı çok elzem. Yani burada insani bir bakış açısından bakıyoruz. Sayın Trump’a katılıyorum. Bizim ordularımız çok iyi anlaşıyor gerçekten. Türkiye ve İran ile görüştüğümüz Astana’da da görüşeceğiz.

Sayın Trump şundan bahsetti. Dünya Kupası’nda çok iyi bir iş çıkardığımızı söyledi. Sayın Pompeo’nun dediği top hakimiyeti konusunda şunu söylüyorum. Artık biz top hakimiyetini ABD’ye devrediyoruz.

TRUMP:

Bu topu oğluma götüreceğim.

SORU: İstihbarat Rusya müdahalesini doğruladı. Bütün dünyanın önünde 2016’da olan şeyi bir daha yapmaması konusunda uyarabilir misiniz?

TRUMP:

Öncelikle FBI asla bu servera girmemiş ve bunu fark etmemiş. İlk söylemek istediğim şey bu. O zaman demokratlar görev başındaydı.

O zaman benim kampanyamdaki insanlar rusya’nın bu servera saldırabileceğini belirtti. Hemen Putin’i aradım. O bana Rusya’nın müdahalede bulunmadığını söyledi. Ben her iki tarafa da güveniyorum. Ancak bu araştırma sürecek. Bu servera gerçekleştirilen saldırı neydi? Siber saldırı neydi? Bunu bilmiyorum ve bu şu anda şunu sormak istiyorum. Hilary Clinton’ın binlerce emaili bir anda yok olmuş, silinmiş. Toplamda demokratlardan 33 bine yakın belge ve email silinmiş. Ben o zaman size bunu sormak isterim. Ayrıca sayın Putin, bana bu konuda beraber çalışma teklifinde bulundu. Daha ne yapabilirdi ki? Bu mükemmel bir teklifti.

PUTİN:

Ben kendim de eski bir istihbaratçıyım. Bir saniye lütfen konuşmama izin verin. Ben bir istihbaratçıydım. İkinci olarak da Rusya demokratik bir devlet. Ve kimse siz burada ABD demokratik değildir diyebilir misiniz? Eğer demokratik bir devlet varsa ortada, böyle bir sorun ancak mahkeme tarafından çözülebilir. Yürütme organları, yasama organları tarafından değil. Güçler ayrılığını belki duymuşsunuzdur. Dolayısıyla buradaki bu siber saldırı Rusya devletini de temsil etmiyor. Bunu da söylemek istiyorum. Bu şirket Rusya devleti demek değil. Davada yargıç ne derse son sözü o söyleyecektir.

Ve biz Rusya’da da devletlerarası, uluslararası istihbarat sağlıyoruz gerekli durumlarda. Az önce de söyledim, bu işbirliğini genişletebiliriz. Karşılıklı hale getirebiliriz, çünkü biz de aslında bu konunun çözüme kavuşmasını isteriz. Lütfen Rusya ve ABD ilişkilerini bir şekilde oraya buraya çekmektense spesifik sorular sorun lütfen.

Soru: Sayın Trump, Kırım konusunda size bir şey söyledi mi?

İkinci soru da, Rus devleti Sayın Trump ve ailesiyle bir ilişkide bulundu mu?

Kırım konusundaki duruşu zaten biliniyor. Ve bunun arkasında duruyor. Ve bunun hiçbir şekilde yasal olmadığını düşünüyor. Ancak biz Rusya olarak bu konuda onunla fikir ayrılığına düşüyoruz. Bu da uzlaşılması gereken konulardan bir tanesi.

Moskova’ya geldiğinde söylendim. Ben Trump’ın Moskova’da olduğunu bile bilmiyordum. Dolayısıyla onlarla tek tek gidip gizli bağlantılar kurmak, bir iş çevirmek imkanlı bir şey bile değil. Lütfen bunları artık sormayın. Düşünmeyin bu konularda artık lütfen.

TRUMP:

Bu gerçekten bizim ülkemize saygısızlıktı, bir cadı avıydı. Saygısızlıktan ibaretti. Herkese çok teşekkürler.