Güncelleme Tarihi:
Komuta merkezi İtalya'nın başkenti Roma'da olan İrini Operasyonu'ndan Akdeniz'de Türk gemisine yönelik denetime ilişkin yazılı açıklama yapıldı. Açıklamada, "İrini Operasyonu, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 2292 ve 2526 sayılı kararlarının uygulanması çerçevesinde, 'Roseline A' isimli Türk bayraklı genel kargo gemisine çıktı ve Libya'ya yönelik silah ambargosuna ilişkin incelemelerde bulundu" ifadesi kullanıldı.
Açıklamada, İrini Operasyonu'nun ilgili BMGK kararlarına uygun olarak bayrak devletinin onayını almak için "iyi niyetle çaba sarf ettiği" iddia edilirken, şu ifadelere yer verildi:
"Bayrak devletinden cevap alamayan Alman Hamburg Fırkateyni ekibi, Bingazi Limanı'nın yaklaşık 160 deniz mili kuzeyindeki uluslararası sularda gemiye çıktı. Gemi kaptanı ve mürettebatı, gemiye çıkarma sırasında işbirliğine açık bir tavır sergiledi. Bayrak devleti, geminin incelenmesine izin vermediğini bildirdiğinde, İrini Operasyonu, gemide hiçbir yasa dışı malzeme izine rastlanmayan arama faaliyetini durdurdu ve gemi yoluna devam etmek üzere bırakıldı."
OPERASYONUN YETKİ ALANINDAYMIŞ!
İrini Operasyonu'nun 5. kez bir gemiye çıktığı belirtilen açıklamada, uluslararası sularda gerçekleşen bu faaliyetin Operasyon'un yetkisinin parçası olduğu ileri sürüldü.
Açıklamada Operasyon'un, AB'nin Libya'ya yönelik Berlin sürecini destekleme taahhüdünün bir parçası olduğu da ifade edildi. İrini Operasyonu'nun ilgili BMGK kararı uyarınca Libya'ya ve Libya'dan silah veya ilgili malzeme taşıdığından şüphelenilen açık denizlerdeki gemilerin denetimlerini gerçekleştirebilme yetkisi olduğu kaydedildi.
Bu arada, İrini Operasyonu'nun açıklamasına karşın Türk bandıralı geminin personelinin çektiği görüntülerde ve geminin güvenlik kamera kayıtlarında Alman askerlerinin, personele yönelik sert müdahalesi dikkati çekti.
ALMANYA'DAN AÇIKLAMA GELDİ
Almanya Savunma Bakanlığı Sözcüsü Christian Thiels, başkent Berlin'de düzenlenen basın toplantısında, Türk gemisinde yapılan hukuk dışı aramaya ilişkin basın toplantısı düzenledi.
Geminin Libya'ya yönelik silah ambargosunu ihlal ettiğinden şüphelenildiğini ifade eden Thiels, arama görevinin Roma'daki İrini Operasyon Merkezi'nden verildiğini kaydetti.
Bu gibi durumlardaki süreci anlatan Thiels, "Firkateyn burada uygulayıcı unsurdur. Firkateynde hangi geminin aranacağı yönünde karar verilmiyor. Operasyon yönetimi, koşulları inceliyor ve ardından 'Bu gemi şimdi incelenmelidir' diyor" ifadesini kullandı.
Thiels, şüphe durumunda gemide daha fazla inceleme yapılabildiğini, arama yapılması için geminin bandıralı olduğu ülkenin de onayının gerektiğini kabul ederken, yaklaşık dört saat içinde aramaya itiraz edilmemesi durumunda bunun aramaya onay verildiği anlamına geldiğini savundu. Thiels, "Bildiğimiz kadarıyla dün de böyle oldu. Ayrıntılar konusunda Roma'daki Operasyon Merkezi'ne müracaat etmeniz lazım" dedi.
Gemideki mürettebatın iş birliği içinde davrandığını ve tüm imkanları sunduğunu aktaran Thiels, Türkiye'nin daha sonra gemide arama yapılmasına itiraz ettiğini açıklamasının ardından gemideki aramanın durdurulduğunu kaydetti. Thies, "Aramalar durdurulana kadar geminin yükünde yasak olan hiçbir malzeme bulunmadı" ifadesini kullandı.
DÜN GECE NELER YAŞANDI?
Türk bandıralı ROSELINA-A gemisi, taşıdığı insani yardım malzemeleri ile İstanbul'dan demir alarak Libya'ya hareket etti. Gemi, dün gece Yunanistan Deniz Kuvvetleri'nden bir komutanın sevk ve idaresinde yapılan İrini Harekatı'nda görevli Alman fırtakeyni tarafından Mora yarımadasının güneybatısında uluslararası hukuka aykırı bir şekilde durduruldu.
Deniz hukukuna göre, gemilerde arama yapabilmek üzere gemiye personelin çıkması için bayrak devletinin rızasının alınması gerekmesine rağmen, Türkiye'den böyle bir izin almadan Hamburg Fırkateyni'nin personeli gemiye helikopterden iniş yaptı. Personelin gemiye helikopterden inişi ve Hamburg Fırkateyni'nin ROSELINA-A gemisi çevresindeki hareketleri de gemi personeli tarafından cep telefonuyla anbean kaydedildi.
Geminin süratini düşürterek, yolundan engelleyen askerler Türkiye'den izin almadan, yapılanın hukuki olmadığı yönünde yapılan tüm ikazlara uymayarak gemideki tüm konteynerleri açarak aradı. Sabahın ilk ışıklarına kadar süren aramanın ardından gemide insani yardım malzemesi, bisküvi gibi gıda maddeleri, boya gibi maddeler dışında bir şey olmadığını anlayan askerler gemiden ayrıldı.
TÜRKİYE NOTA VERDİ
Aramaya sert tepki gösteren Dışişleri Bakanlığı, "Libya’ya taşımacılık yapan gemilere uygulanan bu çifte standartlı ve hukuk dışı muamele asla kabul edilemez. Silah ambargosunu ihlal etmediği görülen gemimizin ağır hava şartları altında saatlerce güzergâhından alıkonulmasını, ayrıca denetleme sırasında personele adeta suçlu muamelesi yapılmış olmasını esefle karşılıyoruz. Yetkisiz ve güç kullanılarak yapılan bu eylemi protesto ediyoruz" ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay ise "AB’nin istişare etmeden başlattığı İrini Harekatı son operasyonuyla taraflı olduğunu bir kez daha tescil etmiştir. Bu tartışmalı harekat çerçevesinde bir Alman fırkateyni tarafından yük gemimize karşı gerçekleştirilen hukuksuz müdahaleyi şiddetle kınıyorum" açıklamasını yaptı.
Olaya ilişkin Dışişleri'nden bir son dakika hamlesi daha geldi. AB, İtalya Büyükelçileri ile Büyükelçi Ankara dışında olduğundan Almanya Maslahatgüzarı Dışişleri'ne çağrılarak Nota verildi.