Güncelleme Tarihi:
Dünyanın bir numaralı gündem maddesi Afganistan... ABD'nin bölgeden çekilmesiyle son bir haftada dehşet verici bir hızla kontrolü eline alan Taliban, başkent Kabil'e girdi.
Ülkeyi terk etmek isteyenler başkentteki havalimanına akın etti. Havalimanı trajik görüntülere sahne oldu.
Tehran Times'ta yer alan habere göre, uçaklarda yer bulmaya çalışan pek çok kişi kapılar kapandıktan sonra bile uçaklara tırmanmaya çalıştı.
Aynı habere göre, kendilerini uçağın tekerleğine bağlayan iki kişi kalkıştan hemen sonra uçaktan düştü. Saniye saniye kaydedilen görüntüler kısa sürede sosyal medyada gündem oldu.
Uçağa kendilerini bağladıkları ipin kopması sonrası düşen ve feci şekilde can veren kişilerden birisinin cansız bedeni havalimanına yakın bir bölgedeki evin çatısında bulundu.
Uluslararası ajanslar ve dünya medyası Afganistan'daki gelişmeleri anbean takip ediyor. İşte bölgede yaşanan son dakika gelişmeleri...
20:33 - BM Güvenlik Konseyi, Afganistan acil oturumu sonrası çatışmaların derhal durması ve müzakereler yoluyla yeni, birleşik ve kapsayıcı bir hükümet kurulması çağrısı yaptı.
19.55 - İngiltere Başbakanı Boris Johnson, G7 ülkelerinin liderlerini Afganistan konusunu konuşmaya davet etti.
19.50 - ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü John Kirby, Afganistan hükümetinin ve ordusunun Taliban karşısındaki ani çöküşünü "liderlik eksikliğine" bağladı. AFP'nin haberine göre; Kirby, "Kaynak sağlayabilirsiniz, eğitebilirsiniz, destek verebilirsiniz, tavsiyede bulunabilirsiniz, yardım edebilirsiniz fakat iradeyi satın alamazsınız, liderliği elde edemezsiniz" ifadelerini kullandı. Öte yandan Kirby, Kabil Havalimanı’nda bulunan 2 bin 500 Amerikan askerine ek olarak 1000 Amerikan askerinin daha şehre gönderildiğini söyledi.
19.30- HAVA OPERASYONLARI YENİDEN BAŞLAYACAK
ABD askerleri tarafından 2 Afgan'ın öldürülmesi ve Kabil Havalimanı'nda yaşanan kaosun ardından hava operasyonlarını geçici olarak askıya alan ABD'li yetkililerin, olayların kontrol altına alınmasının ardından hava operasyonlarına yeniden başlayacağı bildirildi.
Amerikan CNN televizyonuna konuşan ve ismi açıklanmayan bir Pentagon yetkilisi, Kabil'deki Hamid Karzai Havalimanı'nda hava operasyonlarının yeniden başlayacağını belirtti.
18.48 - 'AFGANİSTAN'DAKİ DURUM YANLIŞ DEĞERLENDİRİLDİ'
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Afganistan'daki gelişmelere ilişkin Berlin'de yaptığı açıklamada, "Geçiştirilecek bir şey yok, hepimiz, federal hükümet, istihbarat servisleri, uluslararası toplum durumu yanlış değerlendirdik." dedi. Afganistan hükümetinin bazı üyelerinin Doha'da bulunduğunu belirten Maas, bazılarının ise Taliban ile ülkede iktidar devrini müzakere etmek için kaldığını dile getirdi.
Maas ayrıca, Almanya'nın Afganistan'daki tutumunu Mali'deki diğer misyonlarla karşılaştırmanın yanlış olduğunu kaydetti.
18.45 - 'KORKUNÇ GÖRÜNTÜLER GÖRDÜK'
Taliban'ın Afganistan'da kontrolü ele almasının ardından acil toplanan BM Güvenlik Konseyi'nde konuşan Afgan Büyükelçi Ghulam Isaczai, "Bugün burada tehlikede ve son derece belirsiz bir gelecekle karşı karşıya olan milyonlarca Afgan adına konuşuyorum." dedi.
Kabil'deki durumun son derece endişe verici olduğunu söyleyen Isaczai, Kandahar'da ve diğer büyük kentlerde Taliban'ın askerleri "topluca infaz ettiği" ve sivilleri hedef aldığına dair "korkunç" görüntüler gördüklerini ifade etti. Taliban'ın şimdiden tek tek evleri aramaya başladığını belirten Isaczai, BM Güvenlik Konseyi'ne, ülkesinin "iç savaşa" sürüklenmesine ve "dışlanmış bir devlet" haline gelmesine engel olması çağrısı yaptı.
18.01 - ABD'nin BM Büyükelçisi Linda Thomas Greenfield, Taliban ve diğer taraflara Afganistan'dan "güvenli" tahliyelere izin verilmesi çağrısı yaptı.
17.58 - ABD Merkez Kuvvetler Komutanı General McKenzie'nin Doha'da Taliban liderleriyle pazar günü "ABD'nin tahliye operasyonuna karışmamaları" konusunda yüz yüze görüştüğü bildirildi.
16.50 - AFP'ye konuşan bir ABD'li yetkili Taliban'ın ABD hesaplarında tutulan herhangi bir Afgan rezervine erişimine izin verilmeyeceğini açıkladı.
15.48 - 'EN BÜYÜK NATO FİYASKOSU'
Almanya Başbakanı Angela Merkel'in partisinden yapılan açıklamada Batı birliklerinin Afganistan'dan çekilmesi ittifakın kuruluşundan bu yana yaşanan 'en büyük NATO fiyaskosu' olarak tanımlandı..
15.42 - Tacikistan Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, toplamda 100'den fazla Afgan askerini taşıyan çok sayıda askeri uçağın ülkenin Bokhtar kentindeki havaalanına indiği belirtildi.
15.32 - Özbek savunma bakanlığından yapılan açıklamada, bir Afgan askeri uçağının Özbekistan sınırını geçtikten sonra düştüğü bilgisine yer verildi. RIA, pilotun paraşütle atladığını duyurdu.
15.17 - ABD, Kabil'deki tahliye uçuşlarını geçici, olarak durdurdu.
14.48 - ABD Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı, ABD'nin Kabil Havaalanı'nın güvenliğini sağlamaya odaklandıklarının altını çizdi ve bugün ve Salı günü ek ABD kuvvetlerinin havaalanına varacaklarını söyledi.
14.19 - RIA haber ajansının bildirdiğine göre, Rusya'nın Kabil'deki büyükelçiliği, Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani'nin dört araba ve bir helikopter dolusu nakit parayla ülkeden kaçtığını ve bu araçların yeterli olmamasından dolayı geride bir miktar nakit para bırakmak zorunda kaldığını söyledi.
14.12 - AB OLAĞANÜSTÜ TOPLANACAK
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, üye ülkelerin dışişleri bakanlarının yarın Afganistan'daki gelişmeleri konuşmak üzere video konferans yöntemiyle toplanacağını duyurdu.
Josep Borrell, Twitter hesabından yaptığı açıklamada "Afganistan bir yol ayrımında. Afganistan vatandaşlarının güvenliği ve refahının yanı sıra uluslararası güvenlik de söz konusu." ifadesini kullandı.
13.03 - Kosova ve Arnavutluk, Afgan mültecilere geçici olarak ev sahipliği yapacak. İki ülke, ABD'ye giriş için vize isteyen Afgan mültecileri geçici olarak kabul etme talebini kabul ettiğini söyledi.
12.08 - Reuters'ta yer alan son dakika gelişmesine göre, Taliban üyeleri Kabil'deki sivil halka ait silahları toplamaya başladı.
11.50 - Çin, Taliban ile 'dostça ilişkilere' hazır olduğunu açıkladı. Dışişleri bakanlığı sözcüsü Hua Chunying gazetecilere verdiği demeçte, 'Çin, Afgan halkının kendi kaderini bağımsız olarak belirleme hakkına saygı duyuyor ve Afganistan ile dostane ve işbirliğine dayalı ilişkiler geliştirmeye devam etmeyi arzu ediyor' dedi.
11.22 - AB, yerel personeli tahliye etmek için harekete geçti. Bir AB yetkilisi Avrupa Birliği'nin yerel Afgan personelinin ve ailelerinin güvenli bir yere taşınması için hızlı çözümler bulmak için üye devletlerle birlikte çalıştığını söyledi.
10.25 - RUSYA'DAN FLAŞ TALİBAN ADIMI
Haber ajanslarına düşen son dakika bilgisine göre, Rusya'nın Büyükelçisi bugün bir Taliban temsilcisi ile görüşme gerçekleştirecek. Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanlığı, Kabil'deki büyükelçiliğindeki bazı personeli tahliye etmeyi planladığını duyurdu.
9.49 - ABD ASKERLERİ HAVAYA ATEŞ AÇTI: EN AZ 5 ÖLÜ!
Reuters'ta yer alan habere ABD askerlerinin Kabil'deki havalimanında havaya ateş açması sonucu en az 5 kişi hayatını kaybetti. Gelen ilk bilgilere göre, olay nedeniyle çok sayıda yaralı bulunuyor.
Konu hakkında henüz resmi bir açıklama bulunmuyor. Ancak ABD'li bir yetkili geçtiğimiz dakikalarda Reuters'a olayı doğrulamış ve 'Kalabalık kontrolden çıktı. Havaya ateş açmak sadece kaosu yatıştırmak için yapıldı' demişti.
Hayatını kaybedenlerin, ABD askerlerinin açtığı ateş sonucu mu yoksa izdiham nedeniyle mi öldüğü henüz bilinmiyor.
9.43 - İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, Sky News'e verdiği demeçte Afganistan'ın Taliban kontrolünde olduğunu ve İngiliz kuvvetlerinin onlarla savaşmak için geri dönmeyeceğini söyledi.
9.23 - TİCARİ UÇUŞLAR İPTAL EDİLDİ
Kabil'den ticari uçuşlar iptal edildi. Yapılan resmi açıklamada 'Hamid Karzai Havalimanı'ndan yağma ve talanı önlemek için ticari uçuş yapılmayacaktır. Lütfen havaalanına gelmeyin' ifadelerine yer verildi.
9.06 - Reuters'a konuşan üst düzey bir Taliban yetkilisi ülkenin dört bir yanından herhangi bir çatışma ihbarı almadıklarını söyledi. Yetkili 'Raporlarımıza göre, durum barışçıl' dedi.
08.22 - ABD'Lİ YETKİLİ: KALABALIK KONTROLDEN ÇIKTI
Reuters'ta yer alan son dakika gelişmesine göre, ABD askerleri Kabil Havaalanı'nda havaya ateş açtı. ABD'li yetkili Reuters'a telefonla verdiği demeçte, 'Kalabalık kontrolden çıktı. Havaya ateş açmak sadece kaosu yatıştırmak için yapıldı' dedi.
8.07 - Kentteki muhabirler Kabil'de derin bir sessizlik olduğunu, kentin tamimiyle Taliban'ın kontrolünde olduğunu ve Taliban'ın pek çok bölgede kontrol noktaları oluşturduğunu bildirdi.
7.56 - Taliban sözcüsü Kabil'deki son durum ile ilgili yaptığı açıklamada 'Kabil'deki durum normal. Savaşçılar kentteki güvenliği sağlamak ile meşgul' ifadelerine yer verdi.
05.20 - ABD Dışişleri Bakanlığı, aralarında İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya, Japonya, Katar, Güney Kore, İspanya ve Yemen'in de bulunduğu 64 ülke ile Avrupa Birliği (AB) Yüksek Temsilciğinin imzası bulunan ortak açıklamayı kamuoyu ile paylaştı. Açıklamada, Afganistan'daki durumun giderek kötüleştiği, bununla beraber ülkeden ayrılmak isteyen yabancıların ve Afganların güvenli bir şekilde tahliyesine tüm tarafların saygı duyması gerektiği belirtildi.
23:59 - Taliban'ın Katar'daki Siyasi Bürosunun Başkanı Molla Abdul Gani Birader, Afganistan'da hedeflerine bu kadar çabuk ulaşacaklarını beklemediklerini söyledi.
23.30 - HAVALİMANINDA KAOS YAŞANIYOR
Afganistan'dan ayrılmak isteyen binlerce kişi, ülkenin dış dünyayla tek bağlantısı olan Hamid Karzai Havalimanı'na akın etti. Sosyal medyada 'kaos' görüntüleri yayınlanırken, ABD tahliyeler için 1000 asker daha gönderme kararı aldı. Kabil Havalimanı'ndaki son durumu BBC'ye aktaran bir tanık ise şunları söyledi:
"Üç eski milletvekili, birkaç bakan yardımcı ve bazı ünlüleri sırada beklerken gördüm. Bazılarının rezervasyonu bile yok. Neredeyse sekiz saat bekledik. Sonrasında havalimanı personeli masalarını terk etmeye başladı. İlk olarak check-in kontuvarları sonra da göç ve pasaport masalarını terk ettiler. Muhtelif dedikodular kaos yarattı. Bazıları havalimanından kaçtı, bazıları kapılara akın etti. Hemen hemen bir izdiham yaşandı. Havalimanını sivil kıyafetli silahlı erkekler koruyordu. İnsanlar çok umutsuzdu, bazıları havalimanına koşuyor, bazıları kaçıyordu. İnsanların havalimanına girmelerini engellemek için güvenlikler havaya ateş açtı. "
22:52 - BMGK'DAN ACİL TOPLANTI KARARI
BM Güvenlik Konseyi, Taliban'ın Afganistan'da yönetimi ele geçirmesinin ardından yarın acil toplanacak.
22.45 - ZAFER İLAN ETTİLER
Kabil'deki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'ndan Al Jazeera haber kanalına konuşan bir Taliban militanı "Ülkemiz özgürleştirildi ve mücahitler muzafferdir" ifadesini kullandı.
21.50 - EŞREF GANİ'DEN İLK MESAJ
Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, ülkenin kan gölüne dönmemesi için ülkeden ayrıldığını söyledi. Nereye gittiğini açıklamayan Gani, "kalması halinde sayısız vatanseverin şehit olacağını ve Kabil'in yerle bir olacağını" savundu. Facebook hesabından bir mesaj yayınlayan Gani, "Taliban kazandı... Ve artık kendi halkının onur, malı ve korunmasından sorumlular" ifadelerine yer verdi.
20: 59 - İRAN'DAN BÜYÜKELÇİLİK AÇIKLAMASI
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade, ülkesinin Mezar-ı Şerif, Celalabad, Herat ve Kandahar başkonsolosluklarının faaliyetlerini Kabil Büyükelçiliğinde devam ettirdiklerini belirtti.
20:40 - 11 BÖLGE TALİBAN'IN KONTROLÜNDE
Taliban Sözcüsü, başkent Kabil'de 11 bölgenin kontrolünü ele geçirdiklerini duyurdu. Sözcü, "güvenliği sağlamak" için söz konusu bölgelere girdiklerini aktardı.
20: 25 - TİCARİ UÇUŞLAR ASKIYA ALINDI
BBC'nin bir NATO yetkilisine dayandırdığı habere göre; Kabil'deki Hamid Karzai Havalimanı'ndan yapılacak tüm ticari uçuşlar askıya alındı. Havalimanından sadece askeri uçuşların yapılmasına izin verilecek.
20:23 - HOLLANDA ASKERİ UÇAK GÖNDERİYOR
Hollanda Savunma Bakanı Ank Bijleveld, ülkesinin Kabil Büyükelçiliğindeki personel ve ailelerinin tahliyesi için askeri uçak gönderileceğini açıkladı.
20:20 - HAMİD KARZAİ DUYURDU
Eski Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Kabil'de iktidarın devri sürecini koordine etmek üzere bir koordinasyon komitesi kurulduğunu duyurdu.
Karzai, video mesajında, Taliban'dan ve hükümet güçlerinden Afgan halkını korumasını istedi.
20:05 - Eski ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, kendi dönemlerinde Afganistan'da Taliban ile müzakere sürecinde, Trump yönetiminin "Taliban'a asla güvenmediğini" savundu.
19:20 - NATO'DAN KRİTİK AÇIKLAMA
Genel Sekreterı Jens Stoltonberg, tahliyelerin kolaylaştırılmasını ve koordinasyonu sağlamak üzere İttifak'ın Kabil'deki Hamid Karzai Havalimanı'nın açık kalmasına destek sağladığını duyurdu.
19.15 - ABD BÜYÜKELÇİLİĞİ UYARI YAYINLADI
ABD Büyükelçiliği, Hamiz Karzai Havalimanı'na doğru giden vatandaşlarına güvenli bir yere sığınma çağrısı yaptı. Kabil'deki güvenlik durumunun havalimanı dahil hızla değiştiğini belirten Büyükelçilik, "havalimanında yangın çıktığına" dair haberler geldiğini aktardı.
19.05 - CUMHURBAŞKANLIĞI SARAYI ELE GEÇİRDİLER
Reuters'a konuşan iki Taliban yetkilisi, ülkede bir barış hükümeti olmayacağını ve iktidarın tamamen kendilerine devredilmesini beklediklerini ifade etti. Taliban militanlarının Afganistan Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na girip kontrolü ele aldığı aktarıldı.
19.00 - BBC MUHABİRİ ÜZERİNDEN MESAJ
BBC muhabiri Yalda Hakim ile iletişim kuran Taliban müzakerecisi Süheyl Şahin, Afganistan halkının canlarının güvende olduğu mesajını verdi. Şahin, "Afganistan'daki halka, bilhassa Kabil şehrindekilere canlarının ve mallarının güvende olduğu güvencisini veriyoruz. Kimseden intikam alınmayacak. Biz bu insanların ve ülkenin hizmetkârlarız" ifadelerini kullandı.
18.55 - EŞREF GANİ'Yİ SUÇLADI
Afganistan Milli Uzlaşı Yüksek Konseyi Başkanı Abdullah Abdullah, Afganistan'da yaşanan durumdan Eşref Gani'yi sorumlu tutarak, Gani'den "eski cumhurbaşkanı" olarak bahsetti. Abdullah, Allah'ın Gani'yi sorumlu tutacağınız ve halkın da onu yargılacağını ifade etti.
18: 30 - ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ABD'nin Afganistan'daki temel diplomatik varlığını, Hamid Karzai Havalimanı yakınına konuşlandırılacak büyükelçilikte sürdüreceğini söyledi. Blinken, "İnsanları büyükelçilikten şu anda havaalanındaki bir yere taşıyoruz. Bir numaralı önceliğim halkımızın emniyeti ve güvenliğidir." ifadesini kullandı.
17.50 - 'YAĞMAYI ÖNLEMEK İÇİN..'
Afgan televizyonu Tolo TV'nin haberine göre, Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahit, Taliban savaşçılarına, Kabil'de yağmalamayı önlemek için bazı bölgelerine girmeleri yönünde emir verildiğini duyurdu.
Sözcü, Afgan güvenlik güçlerinin Kabil'de bazı bölgeleri ve kontrol noktalarını terk ettiğini, Taliban güçlerinin de kaos ve yağmayı önlemek amacıyla kente girdiğini söyledi.
Reuters haber ajansının tanıklara ve İçişleri Bakanlığı'na dayandırdığı habere göre, Kabil'in birçok bölgesinde silah sesleri duyuluyor.
Associated Press ajansı kaynakları da ABD'nin Afganistan maslahatgüzarının ABD askerleri tarafından elçilikten Kabil havaalanına getirildiği bilgisini paylaştı.
17.45 - EŞREF GANİ AFGANİSTAN'I TERK ETTİ
Reuters'ın Afganistan'da yayın yapan Tolo News'a dayandırdığı son dakika gelişmesine göre, Cumhurbaşkanı Gani, ülkeyi terk etti.
Reuters'a konuşan üst düzey bir Afgan yetkili Gani'nin Tacikistan'a gittiğini belirtti. Taliban'dan yapılan açıklamada ise söz konusu iddianın incelendiği vurgulandı.