Sisi’yi kızdıran Sina planı... İsrail Gazzelileri Mısır’a mı yollayacak

İsrail’in Gazze Şeridi’ne yoğun bombardımanı ve kara operasyonları sürerken yaklaşık 2.3 milyon Filistinlinin yaşadığı bölgeyle ilgili İsrail’in uzun vadeli planlarının ne olduğu tartışılıyor. Bu bağlamda en çok konuşulan ise ilk olarak 2000’li yıllarda ortaya atılan ve son krizle birlikte raftan inen “Sina planı”. İsrail, Gazze’deki Filistinlilerin Mısır’ın Sina Yarımadası’na göç etmesini öngören planı resmi kanallardan reddetse de son dönemde ABD, Avrupa Birliği ve Mısırlı yetkililerle yapılan görüşmelerde bu seçenekle ilgili imkânların yoklandığı haberleri geliyor. Mısır Devlet Başkanı Abdulfettah el Sisi ve Mısırlı yetkililerin ise bu plana şiddetle karşı çıktığı belirtiliyor.

* Ne zaman ortaya çıktı?

İlk kez 2004’te dönemin İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Giora Eliand tarafından kendi ifadesiyle “Gazze sorununun” çözümü için ortaya atılan plan, Mısır, İsrail ve Filistin’in Batı Şeria bölgeleri arasında 600’er km2’lik toprak değişimi yoluyla Gazze’nin yüzölçümünün büyütülmesini öngörüyordu. O dönem tarafların hiçbirinde karşılık bulmayan bu teklif, 7 Ekim’deki Hamas saldırılarının ardından başlayan savaşla yeniden gündeme geldi. Ancak güncel haberlerde olası bir toprak değişimine değinilmiyor.

* Şimdi neden gündemde?

Filistinlilerin, Refah sınır kapısı üzerinden Mısır’a geçişleri savaşın başlamasından kısa süre sonra temasa geçen ABD’li ve İsrailli yetkililer arasında “insani tahliye koridoru” oluşturulması bağlamında görüşülmüş ve ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jack Sullivan bu bilgiyi doğrulamıştı. İsrail ordu sözcülerinin Filistinlilere Sina Yarımadası’na gitmeleri yönünde çağrıları, İsrail Sina planını yeniden gündeme mi aldı sorularını doğurmuş ancak Tel Aviv yönetimi bu haberleri resmi kaynaklardan yalanlamıştı. Ayrıca İsrail medyasında, Tel Aviv yönetiminin Mısır’ın yaklaşık 165 milyar dolarlık dış borcunun silinmesine karşılık Filistinlileri kabul etmesini içeren bir teklif yaptığına dair haberler çıkmıştı.

* İsrail’in hedefi ne?

Son olarak İsrail istihbaratına yakın bir düşünce kuruluşunun İsrail İstihbarat Bakanlığı için hazırladığı 13 Ekim tarihli bir rapor, Tel Aviv yönetiminin savaş sonrası Gazze’ye ilişkin projeksiyonlarında Sina planının önemli bir yer tuttuğuna işaret ediyor. Gazze’deki sivil nüfusun Sina Yarımadası’na nakledilmesinin İsrail’in güvenliği için en çok arzu edilen seçenek olduğu belirtilen raporda, sivillerin bölgede önce çadır kentlere taşınması ardından burada kalıcı konutlar oluşturulması öngörülüyor.

* Mısır öneriye sıcak mı?

Filistinlilerin Gazze’de kalması gerektiğini vurgulayan Mısır lideri Sisi, bu hamlenin hem Filistin davasının tasfiyesi anlamına geleceği hem de uzun vadede Filistinli direniş gruplarının İsrail’e yönelik olası saldırılarının Mısır’ın sorumluluğunda olacağı görüşünde. Sisi, iki gün önce ABD Başkanı Joe Biden ile yaptığı konuşmada da “Yerinden olmuş Filistinlilerin Mısır topraklarına geçmesine izin vermeyeceğini” söylemişti.

* Filistin ne diyor?

Filistinliler kitlesel bir göçü “kırmızı çizgi” olarak görüyor. Mahmud Abbas yönetimi sözcüsü Nabil Abu Rudeineh, “Herhangi bir yere, herhangi bir şekilde nakledilmeye karşıyız ve bunu, aşılmasına izin vermeyeceğimiz bir kırmızı çizgi olarak görüyoruz” ifadeleriyle plana karşı olduklarını belirtirken, kitlesel bir göçün “yeni bir savaş ilan etmekle eş değer” olacağını söyledi.

* Dünya ne diyor?

ABD’nin bu bağlamda İsrail’i destekleyici temaslar içinde olduğu belirtiliyor. Financial Times gazetesi Netanyahu’nun AB liderlerini Filistinli mültecileri alması için Mısır’a baskı yapmaya ikna etmeye çalıştığını iddia etti. Ancak FT’ye göre; Almanya ve Fransa gibi ülkeler, Mısırlı yetkililerin Gazze’den mültecileri geçici bile olsa kabul etme fikrine karşı çıktıklarına işaret ederek öneriyi gerçekçi bulmadı.