Gazze savaşında şimdi ne olacak?

İsrail, 7 Ekim 2023 saldırılarının baş sorumlusu ilan ettiği ve o günden bu yana amansız bir insan avıyla aradığı Hamas lideri Yahya Sinvar’ı, tesadüfi bir operasyonda öldürdü. Peki, Gazze’de bir senedir süren yıkıcı katliamın ana hedeflerinden biri olarak ilan edilen Sinvar’ın ölümü, savaşı bitirecek sürecin başlangıcı olabilir mi?

ATEŞKES YOLU AÇIK MI?

Siyasi analistlere göre Sinvar’ın öldürülmesinden sonra, Gazze’de kalıcı ateşkese giden yol biraz daha kolaylaşmış olabilir. Uzun süredir hiçbir ilerleme sağlanmayan ateşkes ve rehine takası müzakerelerinin Sinvar’ın ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun şartlarından taviz vermeyen tavırları dolayısıyla ilerlemediğini belirten analistler, artık anlaşmaya varılması yönünde uygun şartlar oluştuğunu düşünüyor. Şimdi kurulacak ateşkes masasına, “taviz vermeye hazır bir Hamas” ve “savaşın hedefine ulaştığını ilan edebilecek bir İsrail’in” oturması mümkün görülüyor.

NETANYAHU İÇİN FIRSAT

Sinvar’ın ölümünün ardından yaptığı ilk açıklamada “Söz verdiğimiz gibi Sinvar’la hesaplaştık. Rehinelerin dönüşü, tüm hedeflerimize ulaşmamız için bir fırsat ve savaşın sonunu daha da yakınlaştırır” diyen İsrail Başbakanı Netanyahu, Hamas savaşçılarına “silahlarını bırakıp kalan rehineleri teslim ederlerse yaşamalarına izin verme” sözü verdi. Ancak konuşmasında “savaşın sona ermediğini” de vurguladı. Sinvar’ın ölümüyle beraber Netanyahu’ya yönelik “savaşı bitir” baskısının artması beklenirken, “savaşı bitirirse hükümeti dağıtmakla tehdit eden” aşırıcı hükümet ortakları hâlâ ateşkesin önündeki en önemli engellerden biri olarak duruyor.

MÜTTEFİKLERDEN ‘BİTİR’ MESAJI

Batılı hükümetlerden de Netanyahu’ya “savaşı sonlandır” çağrıları geliyor. Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell gibi liderler “artık Gazze’de savaş sonrası aşamaya geçildiği” mesajlarını verdi. Ancak ABD Başkanı Joe Biden, Sinvar’ın ölümünden sonra bile Ortadoğu’daki çatışmayı sona erdirmenin zor olduğunu belirtti. Sinvar’ın ölümünün tek başına çözüm olmayacağını açıklayan Biden, “Lübnan’da ateşkesi olası görüyoruz. Gazze’de ise bu durum daha zor olacak” dedi.

HAMAS: PES ETMEYECEĞİZ

Ancak siyasi analistlere göre Sinvar’ın ölümü, Hamas için her şeyin bittiği anlamına gelmiyor. Bölge uzmanları, Hamas’ın lider ölümlerinden sonra da ayakta kalabilen disiplinli örgüt olduğuna dikkat çekiyor Hamas’tan yapılan açıklamada da “Sinvar’ın ölümüyle grubun daha da güçleneceği ve savaş sona erene kadar rehinelerin bırakılmayacağı” belirtildi. Grubun en büyük destekçisi İran ise Sinvar’ın ölüm biçimiyle, “direnişi devam ettirecek gençlere ve çocuklara model olduğunu” vurgulayarak “Müslümanlar, şehit Sinvar’a baktıklarında direniş ruhu güçlenecek” açıklamasında bulundu.

SON ANLARI ÇOK KONUŞULDU
SİNVAR SAVAŞARAK ÖLMÜŞ

İsrail ordusu, Hamas lideri Yahya Sinvar’ın son anlarına ait olduğu belirtilen dron görüntülerini yayınladı. Kayıtta Sinvar, hasar görmüş bir evin içinde molozlarla çevrili bir kanepede kolundan yaralanmış bir şekilde hareketsiz dururken İsrail insansız hava aracına bir tahta parçası fırlatırken görülüyor. İsrailli Haaretz gazetesi ise Sinvar’ın ilk çatışmada yara aldıktan sonra evin üst katına yaralı şekilde çıktığını, eve gönderilen drona tahta parçası attıktan sonra eve tank atışı yapıldığını yazdı.

PROPAGANDA TERS TEPTİ

Gazete, Hamas liderinin vurulduktan sonra bile İsrailli askerlere el bombası attığını aktardı. Öte yandan İsrail ordusunun Sinvar’ı bir anlamda aşağılamak için paylaştığı görüntüler sosyal medyada tam tersi bir etki yaptı. Dünyanın farklı coğrafyalarından kullanıcılar tarafından Hamas komutanının savaşarak yaşamını yitirdiğinin altı çizildi ve ‘Tam bir kahraman gibi öldü’ yorumları yapıldı.

ÜZERİNDEN ÇIKANLARI SERGİLEDİLER

İsrail medyası, ölümünün ardından Yahya Sinvar’ın üzerinden çıkan eşyaları yayınladı. Hamas lideri Sinvar’ın üzerinden Hz. Muhammed’in yaptığı günlük zikirler kitapçığı, 99’luk tespih, kalaşnikof silah, şarjör, 40 bin İsrail Şekeli para, nane şekeri, kefiye, eldiven, tırnak makası, kâğıt mendil, not defteri, kimlik belgesi ve bir başkası üzerine kayıtlı pasaport çıktı. İsrailli Kan televizyonunu, Sinvar’ın üzerinde bulunan pasaportun, son birkaç aydır Mısır’da bulunan bir UNRWA öğretmeni Refahlı Hani Zourob’a ait olduğunu belirtti.

Gazze Şeridi’nde emrindeki siyasi ve askeri kadroyla iletişimini şifreli yazışmalarla gerçekleştirdiği daha öne ifade edilen Yahya Sinvar’ın cep telefonu kullanmadığı bir kez daha teyit edildi. Sinvar’ın üzerindeki eşyalar arasında herhangi bir cep telefonu, telsiz veya çağrı cihazı bulunmadı.

HAMAS’IN BAŞINA KİM GEÇECEK
EN GÜÇLÜ ADAY MEŞAL

HAMAS lideri Yahya Sinvar’ın ölümü dün de Filistinli grup tarafından resmi bir açıklamayla teyit edilirken, Sinvar’ın ardından direniş örgütünün yeni liderinin kim olacağı konuşulmaya başladı. Filistinli kaynaklar Hamas’ın başına geçmesi beklenen ismin, 2004-2017 yılları arasında da bu görevi yürüten Halit Meşal olduğunu belirtirken, Yahya Sinvar’ın kardeşi Muhammed Sinvar’ın da seçeneklerden biri olduğunu aktardı. 1997’de Mossad ajanlarının Ürdün’de Meşal’e zehir enjekte etmesi ancak suikast girişiminin başarısız olması, Meşal’in dünya çapında tanınmasıyla sonuçlanmıştı. Meşal, şu anda diğer bazı üst düzey Hamas yetkilileriyle birlikte Katar’da bulunuyor. Muhammed Sinvar ise Gazze’de, kardeşi gibi İsrail’in arananlar listesindeki en önemli hedeflerden biri olarak gösteriliyor.

BİRÇOK İSİM VAR

Liderlik için adı geçen bir diğer isim Hamas’ın Gazze’deki ikinci lideri Halil el-Hayya. Sinvar’ın yardımcısı olan Hayya, bir önceki Hamas lideri İsmail Haniye’nin gözetiminde İsrail ile dolaylı ateşkes görüşmelerinde Filistin heyetine liderlik ediyordu. İsmi liderlik için ağır basmasa da direniş örgütünün üst düzey isimlerinden biri de Ebu Enes Şabana olarak bilinen Muhammed Şabana. Hamas’ın halen sağ olan en üst düzey ve kıdemli komutanlarından biri olan Şabana, Hamas’ın güneydeki Refah’ta bulunan taburunu yönetiyor. Hamas’ın en üst düzey siyasi büro üyesi Musa Ebu Marzuk da masadaki seçenekler arasında yer alıyor. Marzuk, Rusya ve Çin’de gerçekleştirilen birçok toplantıda Hamas’ı temsil eden isimdi.