Şili’den 8.8’lik ders

YÜZYILIN en büyük depremlerinden biriyle sarsılan Şili’de, daha küçük ölçekli bir sarsıntının meydana geldiği Haiti’deki gibi bir trajedi yaşanmadı. Uzmanlar, Haiti depreminden 900 kat daha güçlü bir depremin vurduğu Şili’nin böyle bir olaya yıllardır hazırlandığını, bu nedenle felaketin boyutlarının beklendiği kadar yıkıcı olmadığını söyledi. Şili’yi bu açıdan diğer Güney Amerika ülkelerınden ayrıcalıklı kılan özellikleri şöyle sıralanıyor:
- Alt yapı güçlendirildi: 17 milyon nüfuslu, kişi başına düşen 10 bin dolar yıllık geliriyle devlet içinde yozlaşmanın olmadığı tek Güney Amerika ülkesi Şili’nin yıllardır yapılan çalışmalar sonucu, alt yapısı oldukça güçlendirildi. Yollar ve hastaneler felaket senaryolarına uygun planlandı.
- Eski depremden ders çıkardı: Şili’nin en büyük şansı, 1960 yılında meydana gelen 9.5 şiddetindeki depremden ders çıkarmak oldu. O depremde 5 bin kadar can kaybı olmuştu. 
- Eğitime önem verdi: Güvenlik güçleri ve yardım ekipleri acil durum konularında sıkı şekilde eğitiliyor. Bu sayede, depremin hemen ardından elektrik ve su kesildi, polis hemen devriye gezmeye başladı.
- Binalar depreme dayanıklı: Şili’de depreme uygun bina yapımına önem verildi. Bu konudaki önlemler sıkı bir şekilde uygulandı. Örneğin başkent Santiago’da çok katlı bina yok denecek kadar az. Binalar birkaç katlı. Tek katlı binalar da bir hayli fazla ve kent planlaması mükemmel.
- Halk bilinçlendirildi: Şili halkı, yıllar içinde depreme karşı bilinçlendirildi. Vatandaşlar arasında yardımlaşma ve organizasyon kültürü çok gelişmiş durumda.
Can kaybı 700’ü aştı
Ülkenin bu özellikleri sonucu, can kaybı korkutucu boyutlara ulaşmadı. 8.8 şiddetindeki depremle sarsılan Şili’de can kaybı 700’ü aştı, 500 bin bina oturulamayacak durumda. Sarsıntıdan, 2 milyon Şilili etkilendi. Depremin merkez üssüne en yakın kent olan Conception’da çöken bir binada yaklaşık 100 kişi mahsur kalırken, özellikle bu kentte yağmacılar boş durmadı. Hasarlı mağazalara dalan yağmacılar, ellerine geçirdikleri malları polis müdahale edinceye kadar alıp götürdüler. Şili Devlet Başkanı Michelle Bachelet, depremde ölenlerin  sayısının 708’e yükseldiğini açıkladı. Bachelet,  depremden en çok etkilenen Maule ve Biobio bölgelerinde 30 gün boyunca “anayasal hakların askıya alındığı istisnai durum” uygulanmasına karar verildiğini de belirterek, gıda yardımı dağıtılmasına başlanacağını duyurdu.

‘Tsunami’cik oldu

BÜYÜK Okyanus’ta, Şili kıyılarına 115 kilometre uzaklıkta meydana gelen depremin ardından beklenen tsunami, erken uyarı önlemleri sayesinde korkulduğu kadar etkili olmadı. Okyanusa kıyısı olan 53 ülkede dün tsunami alarmı nedeniyle yüzbinlerce kişi sahil bölgelerinden tahliye edilmişti. Ancak dalgalar beklenenden daha küçük oldu. Tsunami yüzünden sadece Robinson Crusoe Adası’nda dört kişi öldü ve özellikle Japonya’nın kuzeyinde bazı limanlar su altında kaldı. Avustralyalılar ise tsunami sirenlerine aldırmadan sörf yapmayı sürdürdüler. Polonezya adalarını 4 metre, Japonya’yı 1.2 metre, Rusya’ya ait Kamçatka yarımadasını ise 80 cm yüksekliğindeki tsunami dalgaları vurdu. Hawaii’ye ulaşan dalgaların yüksekliği de 2.4 metreyi buldu. Tsunami suları kısa süre sonra çekildi.

‘Herkese teşekkürler yardım istemiyoruz’

Şili yönetimi, havaalanının deprem nedeniyle kapanması ve bazı köprülerin de hasar görmesi yüzünden, bazı ülkelerin yardım tekliflerini geri çevirmek zorunda kaldı. Son derece iyi organize olan Şili hükümeti, “Tüm ülkelere yardımseverlikleri için teşekkür ederiz, ama şu anda kurtarma çalışmalarını aksatmaması için herhangi bir yardım istemiyoruz. Önce hasar tespitinin tamamlanması lazım” açıklamasını yaptı.

90’ı aşkın artçı sarsıntı

Şili’de depremin ardından, en küçüğü 5 şiddetinde 90’ı aşkın artçı sarsıntı meydana geldi. Dün meydana gelen 6.1 büyüklüğündeki artçı sarsıntınin merkez üssü, Talca kentine 63 kilometre uzaklıktaydı. Halk, panik halinde sokaklara fırladı.