Sellerin suçlusu ‘Çocuk’

Yapılan tahminler doğruysa eğer, haziran ayından beri Batı ve Doğu Avrupa'nın yaşadığı sel felaketi, önümüzdeki kış Güney Amerika'nın başına geleceklerin yanında solda sıfır kalacak. Çünkü ‘El Nino' yani ‘Çocuk' yola çıktı bile!

Hazreti İsa'ya atfen ‘Çocuk' gibi masum bir ad verilen şey, Pasifik bölgesinden başlayan ve belli bir süre sonra eski gezegenimizin tamamını saran önemli bir iklim olayı: Endonezya'dan Peru'ya okyanusu baştan başa kateden, 40-50 santimetrelik bir sıcak su akıntısı. Çocuk, Amerika kıtası sahillerine ulaştığında tufan misali yağışlara ve sel felaketine sebep oluyor. Amerika kıtasını sular götürürken de, akıntının öbür başında, Hindistan ve Avusturalya'da muson yağmurları gecikiyor ve korkunç bir kuraklık yaşanıyor. Uzmanlar 1997 sonu - 1998 başında Çocuk'un Peru sahillerine ulaşacağını düşünüyor.

TERS SU AKINTISI

Peru'lu balıkçılar asırlardır bu ters su akıntısını biliyor. Ama Çocuk'un dünya iklimi üzerindeki karmaşık etkisi yeni yeni anlaşılıyor. Çünkü, meteorologlar Endonezya açıklarında biriken ve sıkışan sıcak su kitlelerinin harekete geçtiğini tespit edebilecek teknik donanıma daha yeni kavuştu. Çocuk'un yola çıkıp çıkmadığı, ancak Tropikal sularda sıcaklık artışının ve Alize rüzgarlarının hızının düşüşünün ölçülmesiyle anlaşılabiliyor. Tabii düzende, Tropik çemberde esen Alize rüzgarları Okyanus yüzeyindeki ılık suları batıya doğru itiyor. Bu arada, batıda, sıcak su akımıyla sıkışan soğuk sular da Amerika kıtasını yalayarak kuzeye doğru çıkıyor. Çocuk işte bu tabii düzeni altüst ediyor. Alizeler zayıflıyor, sıcak sular dünyanın normal dönüş hareketinin etkisiyle doğuya akmaya başlıyor ve Pasifik Okyanusu'nu batıdan doğuya katediyor.

Orta Avrupa'yı etkisi altına alan yüzyılın sel felaketi, Polonya ve Çek Cumhuriyeti'nde 100 kişiyi yuttu, Almanya'yı da tehdit ediyor. Oder nehri yakınlarında yaşayan halk can havliyle kaçarken, Alman silahlı kuvvetlerinden 10000 asker ve 60 helikopterin yağmalamalara karşı alarma geçirildiği ve bunun ‘1962'deki doğal afetten bu yana en kapsamlı askeri operasyon' olduğu bildirildi.

Potsdam ve civarında incelemelerde bulunan Brandenburg Eyaleti İçişleri Bakanı Manfred Kanther, Almanya'daki durumun kontrol altında ancak kritik olduğunu bildirdi. Kum torbalarından bentlerle Oder nehrinin öfkesine direnmeye çalışan yöre halkından yaklaşık 5 bin kişi evlerini terketti. Askerler, kurtarma görevlileri ve çok sayıda gönüllü, önceki gece kum torbalarına takviye ederek barikatları güçlendirdi. Yetkililer, ‘‘En azından şimdilik durum kontrol altında. Oder ve Neisse nehirlerinin birleştiği Ratzdorf'ta ikinci bir savunma hattı olarak bentler kurmaya başladık. Sel suları şimdiden sokaklarda, ambarlarda, hemen her yerde. Evlerinden ayrılmak istemeyenler var. İşte bu nedenle tepelere çadırlar kuruyoruz. Böylece hem güvende olacaklar hem de evlerini görebilecekler'' dediler.

Almanya'da felaketzedeler için acil yardım seferberliği başlatılırken, Avrupa Komisyonu Polonya ve Çek Cumhuriyeti'ndeki sel kurbanları için 2.2 milyon dolarlık acil insani yardım vaat etti.