Safran ayaklanma
Güncelleme Tarihi:
Myanmar’da rahiplerin 45 yıldır ülkeyi demir yumrukla yöneten cuntaya karşı başlattığı protesto yürüyüşü hızla büyüyor. Dün başkent Yangon’da rahiplerin önderliğindeki eyleme 100 binden fazla kişi katıldı. Protesto giderek yıllardır ev hapsinde tutulan Nobelli demokrasi lideri Aung San Suu Kyi’nin serbest bırakılmasını isteyen bir isyana dönüşüyor. 1988’de öğrenci ayaklanmasını kanlı bir şekilde bastıran generaller ise şimdilik suskun.
Myanmar sokaklara döküldü / FotoGaleri
AĞUSTOS ayında yakıt fiyatlarına fahiş zam yapan Myanmar cuntası, muhtemelen tarihinin en büyük protesto dalgasıyla karşı karşıya kalacağını hesaplamamıştı. Önce muhalifler ayaklandı, sonra Budist rahiplerin desteği geldi. Askerlerin protestocu rahiplere ateş açması üzerine ise ipler iyice gerildi. Rahipler, özür bekledi. Askerler reddetti. Sonuçta cunta, istemeden tarihinin en büyük isyan dalgasını tetiklemiş oldu. Halkın da yürüyüşe geçen safran cüppeli rahiplere destek çıkmasıyla dün ticari başkent Yangon’daki gösteriye katılanların sayısı 100 bini geçti.
Dün sabah kutsal Shwedagon Pagoda tapınağından yola çıkan rahipler, yıllardır ev hapsinde tutulan Aung San Kyi’nin Ulusal Demokrasi Birliği (NLD) Partisi’nin merkezine geldiler. NLD, 1990 yılındaki seçimleri kazanmış, fakat askeri yönetim kadın lider Aung San Suu Kyi’nin zaferini kabul etmemişti. Rahipleri ellerini kenetleyip, başlarını saygıyla öne eğerek karşılayan NLD taraftarları da eylemci din adamlarına katıldı.
"Bu barışçıl bir kitle eylemidir" diye pankart açan rahipler, siyasi slogan atılmasına izin vermiyor. Başkentin kuzeyinde de aynı saatlerde başka bir gösteri düzenlendi. Eylemciler, 1988 yılındaki öğrenci protestolarının yapıldığı üniversite kampüsünün de önünden geçtiler. Sivil eylemciler de kıyafetlerine rahiplerin cüppeleriyle aynı renkte kumaşlar iliştirdiler.
DİYALOG ÇAĞRISI
Ülkenin en tanınmış iki aktörü komedyen Zaganar ve Kyaw Thu, göstericilerin yola çıktığı Shwedagon’de eylemcilere su dağıtarak destek verdiler. Hollywoodlu ünlüler Jim Carrey, Jennifer Aniston ve Dustin Hoffman, geçtiğimiz günlerde demokrasi lideri Aung San’ın salıverilmesini istemişlerdi. Ancak siyasi gözlemciler yerli sanatçıların, bizzat bu eylemlere arka çıkmasının halk üzerinde Hollywood’dan daha etkili olacağı yorumunda bulunuyor.
İngiltere’nin Yangon Büyükelçisi, cuntanın sert bir tepki gösterme ihtimali bulunduğunu, bu nedenle ülkenin çeşitli unsurlarının bir araya gelerek bir çıkış yolu bulmaya çalışmaları gerektiğini söyledi. Siyasi gözlemciler, rahiplere yönelik bir müdahalenin dindar Budist toplumunda büyük tepki bulacağı uyarısında bulunuyor. ABD, protestolara muhatap olan cuntaya diyalog çağrısında bulunurken, askeri yönetim göstericilere karşı harekete geçilebileceği uyarısını yaptı.
Ayaklanmanın kronolojisi
15 Ağustos: Cunta önceden haber vermeden dizel fiyatını iki kata, tüpgaz fiyatını ise beş kata çıkardı.
23 Ağustos: 13 muhalif eylem yaptıkları için tutuklandılar. 20 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşılar.
28 Ağustos: İlk kez protesto eylemlerine rahipler de destek verdi.
5 Eylül: Askerler, eylemci rahiplere ateş açtı.
11 Eylül: Rahipler, cuntadan özür dilemesini istedi.
16 Eylül: İki rahip tutuklandı.
17 Eylül: Rahipler bundan böyle generaller ve yakınlarından sadaka kabul etmeyeceğini açıklayarak cuntayı küçük düşürücü bir karar aldı.
21 Eylül: Rahipler Yangon’da yürüyüşe geçti.
22 Eylül: Protestocular, Aung San Suu Kyi’nin evinin önünden geçti. Nobel barış ödüllü Aung San, rahiplerle birlikte dua etti.
24 Eylül: 1988 yılında 3 bin kişinin öldüğü ayaklanmanın ardından askeri yönetim, en büyük protestonun hedefi oldu.
Nobel ödüllü tutsak
1990 yılında Aung San Suu Kyi’nin Ulusal Demokrasi Birliği isimli partisi seçimlerden galibiyetle çıktı. Fakat 1962 yılından bu yana ülkeyi demir yumrukla yöneten cunta sonucu tanımadığı gibi kadın lideri ev hapsinde tuttu. Myanmar’ın bağımsızlık lideri General Aung San’ın kızı olan 62 yaşındaki kadın lider, ömrünün son 17 yılından 11 yılını ev hapsinde geçirdi. Aung San, ülkesine demokrasi getirilmesi için verdiği mücadeleden dolayı 1991 yılında Nobel barış ödülüne layık görüldü.