Saffet Emre Tonguç: ‘Tam bir İstanbul âşığıydı’

ABD’nin ilk kadın Dışişleri Bakanı Madeleine Albright, 84 yaşında hayatını kaybetti. Albright’ın ABD’deki bir televizyon programında, Irak’a uygulanan ambargo sonucu ölen Iraklı çocuklara ilişkin “Bu çok zor bir seçimdi ancak buna değdiğini düşünüyorum” sözleri dünyada tepki çekmişti. Kariyeri boyunca bunun gibi bazı gaflara imza atan Albright, tam bir İstanbul âşığıydı. Hürriyet yazarlarından tarihçi ve profesyonel rehber Saffet Emre Tonguç, İstanbul seyahatlerinde eşlik ettiği Albright’ın bilinmeyen yönlerini anlattı:

‘DÜNYANIN EN GÜZEL ŞEHRİ’

“Türkiye’yi çok severdi ve tam bir İstanbul âşığıydı. Birlikte üç kez İstanbul’u gezdik. Hatta Oscar’lı efsane oyuncu Robert Redford’u İstanbul’a getiren de oydu. Hep beraber yaptığımız turda şehri övme görevini üstlenmişti. Redford’a dönüp, sanki 7 göbek İstanbullu gibi gururlanarak, ‘Ben sana söylemiştim, burası dünyanın en güzel şehri’ demişti.”

BİRBİRİMİZE FAL BAKTIK

“Birbirimize kahve falı bakmışlığımız bile var... ‘Size bir seyahat görünüyor. Fincanınızda Beyaz Saray çıktı’ dedi. ‘Bu bir davet mi?’ diye sorduğumda gülümseyerek onayladı.”

ATATÜRK HAYRANLIĞI

“İlk tanışmamızda etraf gizli polis falan kaynar sanmıştım. Fakat bırakın gizli polisi, koruması bile yoktu. Çok neşeli, hayatla ve kendiyle çok barışık bir insandı. Atatürk’ü çok severdi. Her 29 Ekim’de Atatürk tişörtü giyip kuaföre giderdi. Çünkü ABD’deki kuaförü Türk’tü. Türkiye karşıtlığı ile bilinen ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin de bu kuaföre gittiğini, ona inat karşısına Atatürk tişörtü ile çıktığını anlatıyordu.”

‘YARIM MİLYON IRAKLI ÇOCUĞUN ÖLMESİNE DEĞDİ’

Albright’ın ölümünün ardından, Körfez Savaşı sonrası Irak’a yönelik ambargolar nedeniyle hayatını kaybeden Iraklı çocuklar için söylediği sözler tekrar gündeme geldi. 1996 yılında ABD’de yayınlanan “60 Minutes” programına konuk olan Albright, gazeteci Lesley Stahl’ın “Yarım milyon Iraklı çocuğun öldüğü biliniyor. Bu Hiroşima’da ölen çocukların sayısından bile daha fazla. Buna değdiğini düşünüyor musunuz” sorusuna “Bu çok zor bir seçim. Ancak bizce buna değdi” yanıtını vermişti. Albright, ABD’nin BM Daimi Temsilcisi olduğu dönemde sarf ettiği bu sözlerle büyük tepki çekmişti. Ölümünün ardından da Albright, yarım milyon Iraklı çocuğun ölümünü onaylamakla eleştirildi.

KAPALI ÇARŞI’DAN ALDIĞI BROŞLA SADDAM’A MESAJ

Taktığı broşlarla nam salan Madeleine Albright, çevresine bunlarla mesaj veriyordu. Hatta Albright’ın, İngilizce “Read my lips” (Dudaklarımı oku) deyişine atıfta bulunarak kaleme aldığı “Read My Pins” (Broşlarımı Oku) adlı bir kitabı bulunuyor. Saffet Emre Tonguç, Albright’ın Kapalı Çarşı’dan satın aldığı kılıca dolanmış yılan figürlü broşun hikâyesini şöyle anlatıyor: “Dönemin Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin, Madeleine Albright’ı ‘yılan’ olarak tanımlıyordu. O da Saddam Hüseyin’in asılarak öldürüldüğü gün bu broşu takmıştı. Kapalı Çarşı’dan aldığı bu broş Madeleine Albright için o kadar önemliydi ki, kitabının arka kapağında bile yer vermişti.”

BİLGİ NOTU

1937’de Çekoslovakya’da Yahudi bir ailede dünyaya gelen Madeleine Albright, 11 yaşında Nazi zulmünden kaçan ailesiyle birlikte ABD’ye göç etti. Önce ABD’nin BM Daimi Temsilciliği ardından 1997-2001 arasında dışişleri bakanlığı yaptı.