Rusya’ya bu kez petrol darbesi
Güncelleme Tarihi:
AB’nin başını çektiği G7 ülkeleri ve Avustralya’nın da destek verdiği plan çerçevesinde Rus ham petrolüne varil başına 60 dolarlık tavan fiyat getirildi. Yaptırımın Rusya’nın doğalgazdan sonra petrol gelirlerine de darbe vurması bekleniyor. Moskova tepkili, Ukrayna ise yeterli bulmadı.
Ukrayna savaşının başından bu yana Rusya’ya yönelik çok sayıda yaptırım paketini devreye sokan ve yarından itibaren bu ülkeden deniz yoluyla petrol alımını yasaklayacak olan Avrupa Birliği, Rus ekonomisine bir darbe daha indirdi. Üye ülkeler, Rus ham petrolü için varil başına 60 dolarlık bir tavan fiyat belirlediler. G7 ülkeleri ve Avustralya da aynı yönde karar aldı. AB ve G7 dışına yapılan satışlarla yaptırımların etrafından dolaşılmasını zorlaştırmak için tasarlanan tavan fiyat uygulamasının başarısı büyük ölçüde Avrupalı gemicilik ve sigorta şirketlerine bağlı olacak.
Tavan fiyatta ana hedef, yaptırımlara ve fiyat indirimlerine rağmen petrolden elde ettiği gelir geçen yıla oranla yükselen Rusya’nın petrol satmasının engellenmesi değil sattıklarından elde ettiği kazancın düşmesini sağlamak.
ŞİRKETLERE YAPTIRIM
Plan, nakliye ve sigorta şirketlerinin tavan fiyat seviyesinde ya da altında fiyatta olmadığı sürece Rus petrolüne ilişkin işlemlerini yasaklıyor. Bu şirketlerin büyük bölümünün G7 ve AB ülkelerinde yerleşik olmasının uygulamanın küresel etkisini arttıracağı düşünülüyor. Bu şirketler tavan fiyat üstüne çıkan Rus petrolüne işlem yapmaları halinde yaptırımları ihlal etmekten sorumlu tutulacaklar. Politikayı bilerek ihlal ettiği tespit edilen şirketlerin Rus petrolü için hizmet sunması üç ay süreyle yasaklanacak.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen sosyal medya mesajında, “AB’nin, G7 ve diğerleriyle koordine ettiği petrole fiyat tavan anlaşması Rusya’nın gelirlerini önemli ölçüde azaltacaktır. Bu anlaşma küresel enerji fiyatlarını istikrara kavuşturmamıza yardımcı olacak ve dünya genelinde gelişmekte olan ekonomilere fayda sağlayacaktır” ifadelerini kullandı.
BAYPAS İHTİMALİ
Rusya’dan en fazla ham petrol alan ülkeler Çin ve Hindistan. Rus petrol alıcıları arasında Türkiye de var. Rus petrolü ithal eden üçüncü ülkeler taşıma ve sigorta işlemlerini AB ya da G7 ülkelerinden olmayan şirketler aracılığıyla yaptıkları sürece sorun ihtimali düşük görülüyor. Brüksel, yarın devreye girecek olan ambargoyu da dikkate alarak, Rusya’nın karara katılan ülkelere petrol satışı yapmama kararı almasının AB ekonomisi üzerinde önemli bir etki yaratmayacağı görüşünde.
MOSKOVA KARARA KIZDI, KİEV’E YETMEDİ
Batı’nın Rus petrolüne varil başına 60 dolarlık üst fiyat limiti getirmesi Moskova’nın tepkisini çekti. Ukrayna ise petrol yaptırımını yetersiz bularak, “Putin’i savaştan vazgeçirmek için Rus petrolüne üst fiyat limiti 60 değil, 30 dolar olmalıydı” açıklamasıyla tepki gösterdi.
Rusya lideri Putin’in geçen haftaki, “Bizim petrole fiyat limiti getiren ülkelere satış yapmayacağız” sözlerini hatırlatan enerjiden sorumlu Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksander Novak, “Petrolümüze üst fiyat limiti koyan ülkelere petrol ihracatını durduruyoruz. Rusya bizden piyasa fiyatından petrol satın almaya hazır ülkelerle iş yapacak” dedi.
UKRAYNA: ‘30 DOLAR OLSAYDI’
Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski’nin kançelarya şefi Andrey Yermak, “Rus petrolüne fiyat limiti getirilmesi olumlu bir adım ancak Rusya’nın bir an önce durdurulması için yeterli değil. Rus petrolüne fiyat limiti 30 dolar olmalıydı. Buna rağmen alınan karar doğru yönde atılmış bir adım” açıklamasını yaptı. (Nerdun HACIOĞLU)
RUSYA, PARALEL PİYASA PEŞİNDE
Batılı ülkelerin Rus petrolüne kısıtlama getireceğini önceden bilen Moskova, iddiaya göre önümüzdeki birkaç yıl büyük mali zorluklara katlanmayı göze alarak dünyada paralel enerji piyasası kurma çalışmaları başlattı.
- 2021 yılında Avrupa Birliği ülkelerine 108 milyon ton petrol satan Moskova yaklaşık 51 milyar dolar gelir elde etmişti. Rusya’nın 2023’te Avrupa petrol piyasasını yüzde 70 oranında kaybetmesi bekleniyor.
- Financial Times gazetesine göre son aylarda dünya çapında kullanılmış petrol tankeri satın almaya başlayan Moskova, filosuna en az 109 tanker ekledi. Bu tankerlerden 29 adedi tek seferde 2 milyon varil petrol taşıma kapasitesine sahip VLCC tipi gemiler.
- Rusya buna göre Çin, Hindistan ve Türkiye ile ikili anlaşmalarla petrolünü bu üç ülke ağırlıklı satmayı planlıyor. Uzmanlar ciddi fiyat indirimleri yaşanacağını dile getiriyor.
- Rusya, Batı merkezli sigorta şirketlerinden bağımsız lojistik kanallar oluşturmayı da planlıyor. Rusya’nın güvendiği bir adres daha var: OPEC. Rusya’nın da içinde yer aldığı OPEC+ kartel üye ülkeleri önümüzdeki günlerde dünya petrol piyasasında durumu gözden geçirmek için toplanmayı planlıyor. Rusya’ üretimi düşürelim’ fikrini empoze edecek. (Nerdun HACIOĞLU)