Rusya niye çekiliyor?
Güncelleme Tarihi:
Rusya, Devlet Başkanı Putin’in ‘Görev tamamlandı. Geri çekiliyoruz’ emrinin ardından 30 Eylül’den beri Esad karşıtı güçleri bombalayan uçaklarını dün Suriye’den çekmeye başladı. Suriye’deki tarafların Cenevre’de masaya oturduğu bir döneme gelen sürpriz karar olumlu karşılandı. Peki, Rusya şimdi ‘kısmen’ de olsa neden Suriye’den geri çekiliyor?
‘UZLAŞMACIYIM’ MESAJI: Vladimir Putin, Cenevre’de BM gözetiminde muhaliflerle müzakereler başlamışken, geçen ay “Suriye’nin tümünü geri almaya kararlı olduğunu” söyleyerek askeri seçeneği öne çıkaran Suriye lideri Beşar Esad’a “Sonsuza kadar senin için savaşamayız, masaya otur ve uzlaş” mesajı verdi. Putin ayrıca, geçen ay “Rusya, IŞİD’le savaşmıyor, Halep’te bize saldırıyor” diyerek görüşmelerden çekilen muhalifleri, masaya oturmaya mecbur bırakmak da istiyor. Ukrayna krizinde Kırım’ı ilhak ederek büyük tepki topladığı Batı’ya da “gerginlik istemiyorum” dedi.
HEDEFLERİNE ULAŞTI: Putin, Suriye operasyonuyla hali hazırda birçok amacına ulaştı. Rusya’yı, “IŞİD gibi bir belayla” savaşan etkili bir küresel bir güç olarak gösterdi. Rusya’ya prestij sağlarken Batı’yı kendisi ile eşit şartlarda konuşmaya zorladı. Sovyetler’den beri devam eden Suriye’deki askeri varlığını operasyonel ve teknik anlamda daha da güçlendirdi. Geçen yıl İdlib gibi kritik şehirleri kaybederek büyük darbe alan “müttefiki” Esad’ın siyasi ömrünü uzattı. Beş ayda düzenlenen bombardımanlarda 10 bin km2’lik alanı kapsayan 400 yerleşim yeri muhaliflerden geri alındı. Rus bombardımanın da yardımıyla Suriye ordusu muhaliflerin Halep-Türkiye ikmal yolunu kesti. Üç yıldır abluka altında olan Halep’teki Kuveyris üssü geri alındı. IŞİD militanlarının Rusya için oluşturduğu tehdit oranı azaldı, 17 saha komutanının da olduğu 2 bin militan öldürüldü. Rus yetkililer, “Türkiye’ye petrol götürülen ana yolların da kesildiğini” öne sürdü.
BATAKLIĞA SAPLANMAK İSTEMİYOR: Dün itibariyle altıncı yılına giren Suriye savaşı, İran, Suudi Arabistan, Katar, Türkiye gibi bölgesel aktörlerin, ABD’nin dahil olduğu çok denklemli bir vekalet savaşı. Kremlin, IŞİD, El Nusra gibi küresel cihat örgütlerinin de içinde olduğu savaşın uzamasının ciddi riskler içerdiğinin farkında ve Suriye’nin kendi bataklığına dönüşmesini istemiyor. 80’li yıllardaki 9 yıllık Afganistan deneyimi Rusya’da hâlâ hafızalarda. ABD Başkanı Obama da Suriye’nin Rusya’nın kaynaklarını kurutacak bir bataklık olacağını söyleyerek “Suriye operasyonu masraflı iş” demişti.
BÖLGEDEKİ TANSİYON YÜKSELMESİN: Rus siyasi uzmanlar, çekilme kararında Türkiye faktörünü de öne çıkardı. Rus siyaset bilimci Aleksey Makarkin, “Esad muhalefetle de kendisi ortak çıkış yolu aramalı. En önemlisi ise Türkiye ile olası sıcak çatışmanın böylece önüne geçilmiş oldu. Çekilmeyi ilan etmemiş olsaydık Türkiye ve Suudi Arabistan’a Suriye’ye girmeleri için koz vermiş olurduk. Şimdi bu koz kalmıyor” dedi.
EKONOMİK KRİZ: Rusya, küresel petrol fiyatlarının düşmesi ve yaptırımları nedeniyle ekonomik darboğazla savaşıyor. Günde üç milyon dolara mal olan Suriye’deki operasyonlar, askeri maliyeti de iyice artırdı. Öte yandan dün uçaklarını çekmeye başlayan Rusya’nın Türkiye ile uçak krizinden sonra konuşlandırdığı S-400 füze savunma sisteminin ülkede kalacağı bildirildi.