Rusya ile bu kez rota krizi

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) “Açık Semalar Anlaşması" uyarınca Rusya’nın 1-5 Şubat tarihleri arasında Türkiye’de yapacağı gözlem uçuşu rota krizi nedeniyle gerçekleşemedi.

Türkiye’ye gelen Rus denetim timi görevini icra edemeden Rusya’ya geri döndü. Rus denetim timi, 1 Şubat’ta denetim uçuşunu yapacak Antonov 30 tipi uçağı ile Türkiye’ye geldi. Rus denetim timi, kendilerinin belirlediği hava güzergâhlarını kullanarak denetim yapmak istedi. Ancak Türkiye buna karşı çıkarak Rus denetim timinin sadece Türkiye’nin belirlediği rotalarda denetim yapabileceğini belirtti. 

HASSAS BÖLGE İTİRAZI

Rus basınına göre Ruslar, Suriye sınırının Türkiye tarafında denetim yapmak istedi. Türkiye tutumunda değişiklik yapmayarak Rusya’nın ısrarını kabul etmedi. Türkiye’den olumlu talep alamayan Rus heyeti ülkelerine geri döndü. Rusya’nın denetlemek istediği rotaların Türkiye’nin kendi güvenliği açısından son derece kritik ve hassas yerler olduğu ifade edildi. Eğer Rusya denetim yapabilseydi Rus timine Genelkurmay 1’inci İstihbarat Analiz ve Değerlendirme Dairesi Silahların Kontrolü ve Doğrulama Şube Müdürlüğü’nden 4 personel eşlik edecekti. AGİT Anlaşması uyarınca her yıl Türkiye Rusya Hava Sahası’nda dört, Rusya ise Türkiye Hava Sahası’nda iki gözlem uçuşu gerçekleştiriyor.

DIŞİŞLERİ'NDEN AÇIKLAMA

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç, Açık Semalar Antlaşmasına (ASA) taraf olan ülkelerin bu kapsamda talep ettiği uçuşların gözlem uçuşunun yapılacağı ülke ve uçuşu gerçekleştirecek ülke arasında rota üzerinde mutabakata varılması halinde icra edilebildiğini hatırlatarak, "Rusya'nın 2-5 Şubat 2016 tarihleri için talep ettiği gözlem uçuşunun rotası üzerinde ASA çerçevesinde mutabakat sağlanamamış ve uçuş gerçekleşmemiştir" dedi.

Bilgiç, ASA çerçevesinde Rusya'nın Türkiye'de gerçekleştiremediği gözlem uçuşu hakkındaki bir soruya cevabında, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı coğrafyasında bir güven ve güvenlik arttırıcı önlem olarak öngörülen ve 1992 yılında imzaya açılan ASA'ya Türkiye ile birlikte 34 ülkenin taraf olduğunu belirtti.

"MUTABAKAT SAĞLANAMADI"

Anlaşma çerçevesinde taraf devletlerin belirlenen kotalar çerçevesinde birbirlerinin toprakları üzerinde rutin gözlem uçuşları gerçekleştirdiklerini vurgulayan Bilgiç, şunları söyledi:
"Anlaşma kapsamında talep edilen uçuşlar, gözlem uçuşunun yapılacağı ülke ve uçuşu gerçekleştirecek ülke arasında, rota üzerinde mutabakata varılması halinde icra edilebilmektedir. Bu bağlamda, Rusya Federasyonu'nun 2-5 Şubat 2016 tarihleri için talep ettiği gözlem uçuşunun rotası üzerinde mutabakat sağlanamamış ve uçuş gerçekleşmemiştir.

Esasen Rusya Federasyonu'nun kendi toprakları üzerindeki gözlem uçuşlarına çeşitli sınırlamalar getirdiği tüm ASA taraf devletlerince bilinen bir husustur. Öte yandan, Rusya Federasyonu, 2015 Aralık ayında ülkemizde yaptığı gözlem uçuşunu, ülkemizce önerilen rota değişikliğine uygun olarak gerçekleştirmiştir."

AGİT ANLAŞMASI

Açık Hava Sahası Anlaşması, AGİT’e üye 27 ülke tarafından 1992 yılında Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de imzalandı. Bu anlaşmanın amacı ülkeler arasındaki karşılıklı anlayışı ve güveni sağlamlaştırmak. Açık Hava Sahası Anlaşması’na katılan devletler birbirlerinin hava sahasında gözlem uçuşları yapılmasına olanak sağlıyor. Anlaşmada 34 ülke yer alırken, Rusya bu anlaşmaya 26 Mayıs 2001’de dahil oldu.