Rusya ile Batı’nın vekalet savaşı Sudan’a mı taşındı

Sudan’da ordu ile paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında hafta sonundan beri devam eden silahlı çatışmalar şiddetini artırırken savaşın arka planına dair soru işaretleri de artmaya başladı. Yaşanan çatışma, Sudanlı iki askeri yapının salt iktidar mücadelesi gibi görünse de hem Afrika’da hem de Sudan’da Rusya’nın son yıllarda artan ağırlığı ve Rus paralı asker grubu Wagner’in Sudan’daki varlığı, ülkedeki karışıklığın perde arkasında, tarafların Batı ve Rusya adına bir vekâlet mücadelesi içinde olabileceğini akıllara getiriyor.

WAGNER GÖLGESİ

Kremlin ile derin bağları bulunan paralı asker grubu Wagner’i, başta Ukrayna, Suriye, Libya, Orta Afrika Cumhuriyeti gibi birçok ülkede askeri ve ekonomik çıkarlarını korumak için kullanan Rusya, Sudan’da da mevcudiyetini sürdürüyor. 2019’da devrilen Cumhurbaşkanı Ömer el Beşir döneminde Sudan’a konuşlandırılan Wagner’in halihazırda HDK’nin başındaki Muhammed Hamdan Dagalu ile yakın bir ilişki içerisinde olduğu biliniyor. Dagalu’nun Sudan’ın Darfur bölgesindeki altın madenleri üzerinde söz sahibi olduğu belirtiliyor. 2020 yılında ABD Hazine Bakanlığı, Wagner bağlantılı olduğu gerekçesiyle Rus madencilik şirketini Meroe Gold’u yaptırım listesine almıştı.

Sudan’da çatışmalar başkent Hartum ve diğer bölgelerde sürüyor.

UKRAYNA İDDİASI

CNN’in temmuz ayında yayınladığı özel haberine göre, ekonomisi Batı yaptırımlarıyla zarar gören Rusya, Ukrayna’daki savaşı Sudan’da elde ettiği altınlarla finanse ediyor. Buna göre altın kaçakçılığında kullanılan bir Rus uçağı, Sudan’dan Rusya’nın askeri üssünün bulunduğu Suriye’nin Lazkiye şehrine en az 16 uçuş gerçekleştirdi. Raporun ardından Avrupa Birliği de Meroe Gold’a yaptırım uygulama kararı aldı. Avrupa Konseyi yaptığı açıklamada, Sudan’daki yetkilerle ilişkisi sayesinde Wagner’in Sudan altınını çıkarıp yasa dışı bir şekilde Rusya’ya gönderdiğini belirtti.

WAGNER: SUDAN’DA YOKUZ

Ortaya atılan iddialara cevap veren Wagner’in patronu Yevgeniy Prigojin, Sudan’daki ihtilafta yer almadıklarını ilan etti. Önceki gün Moskova’da TASS haber ajansına açıklama yapan Prigojin, “Sudan’da Wagner adına tek bir asker dahi bulunmuyor. Daha iki yıl önce tamamen çekilmiştik. Bilinmesi gereken gerçek bu” ifadesini kullandı.

Wagner paralı askerleri Libya, Mali gibi Afrika ülkelerinde de faaliyet gösteriyor.

RUSYA’YA ÜS VERİLECEKTİ

- 2012’de Ömer el Beşir liderliğindeki Sudan yönetimine askeri destek sağlamaya başlayan Moskova, karşılığında altın madenlerinin işletmesiyle birlikte Sudan’ın Kızıldeniz kıyısındaki kenti Port Sudan’da deniz üssü talebinde bulunmuş, 25 yıl süreli anlaşmanın taslağı hazırlandığı sırada El Beşir’in devrilmesiyle süreç sekteye uğramıştı.

- 2022 yılında Moskova’yı ziyaret eden Dagalu, Sudan’da Rus deniz üssü inşa edilmesine yeşil ışık yakıldığını ilan etmişti. Bu durum, ülke yönetiminin başındaki isim Abdülfettah el-Burhan ile HDK liderliği arasında Rusya’nın Sudan’daki varlığı konusunda görüş ayrılığı olduğu dedikodularını beraberinde getirdi. Rusya böylece Suriye’deki Tartus deniz üssünden sonra, Kızıldeniz’de Sudan’da bir deniz üssüne sahip olacaktı. Batı ise Rusya’nın böyle bir stratejik güce sahip olmasına karşı.

- Öte yandan Wall Street Journal gazetesinin özel haberine göre, Sudan’ın komşuları Libya ve Mısır, taraflara askeri destekte bulunuyor. Haberde, Libya’nın doğusunu kontrol eden Halife Hafter’in HDK’ya; Mısır’ın ise el-Burhan liderliğindeki Sudan ordusuna mühimmat ve asker desteğinde bulunduğu ileri sürüldü. Buna göre Hafter, HDK’ya mühimmat sevkıyatı yaparken, Mısır, çatışmalar henüz başlamadan el-Burhan’ın güçlerine destek için Sudan’a jet pilotları ve savaş uçakları gönderdi.