Rumlar, kaliteli ve orta büyüklükte doğalgaz yatağı buldu

Kıbrıs adasının batısında bir başka ifadeyle Antalya’nın güney açıklarında yaklaşık bir aydır sondaj çalışmalarını sürdüren İtalyan ENI şirketi, bulunan yatağın orta büyüklükte kabul edildiğini ve kalitesinin katkısız gaz (lean gas) diye adlandırıldığını açıkladı. Rumların 6 numaralı ya da Calipso adı verdiği bölgedeki sondajda matkap önce 2074 metre derinliğe inerek deniz tabanına ulaştı, ardından yer kabuğunu 1747 metre delerek yatağa ulaştı.

Sondajdan çıkartılan taş ve çamur örnekleri ise, yatağın dünyanın oluşum süreçlerinde tebeşir dönemi diye de adlandırılan, kıtaların birbirine çarparak parçalandığı, Güney Amerika kıtasının ise Afrika’dan koptuğu ortalama 100 milyon yıl önce yaşanan Kretase dönemine ait. Gaz yatağının sıkıştığı bölgenin bazı bölümleri, daha yakın yaklaşık 20 milyon yıl önceki Miyosen döneminde oluşmuş.

İtalyan şirket, bölgede buldukları yatağın bir ağ şeklinde ya da damarlarla birbirlerine bağlı birden fazla yatağı içinde barındırdığı tahmininde bulunuyor. Yer altı yapısını, Mısır’ın açıklarında bulunan dünyanın en zengin doğalgaz bölgelerinden Zohr yatağına benzetiyor.

Enerji piyasasında, doğalgaz yatakları İngiliz ölçü birimi ayakkare ile hesaplanıyor. ENI’nin bulduğu yatağın 4-8 trilyon ayakkare arasında olduğu tahmini yapılıyor. Metrik karşılığı, 170 ile 230 milyar metreküp arasında. Enerji dünyasında orta büyüklükte yatak olarak kabul ediliyor. Amerikan Noble Enerji şirketi, Ada’nın tam aksi doğu tarafında Afrodit adı verilen bölgede 180 milyar metreküplük yatak bulmuş ancak tek başına ticari işletmeye yeterli olmadığı sonucuna vararak üretime geçmemişti.

İlk numuneler bulunan gazın katkısız gaz (lean gaz) olduğu, yüzde 99 oranında metan ve etan gazı içerdiğini gösteriyor. İşlemesi kolay ve piyasa değeri yüksek değerde anlamına geliyor. İtalyan ENI, her ne kadar sondajı tek başına gerçekleştirse de bölgede Fransız Total ile ortaklık yapıyor. Rumların parselleyerek kiraladığı 6 ayrı bölgede de farklı ortaklıkları bulunuyor.

İtalyan ENI’nın sondaj bölgesinde Türkiye de hak iddia ediyor. Rumlar, Türkiye’nin taraf olmadığı, BM’nin uluslararası deniz hukuku sözleşmesinde yer alan münhasır ekonomik bölge sınırlandırması çerçevesinde bölgeyi parselledi ve uluslararası şirketlere kiraladı. Türkiye ve KKTC’nin itiraz ettiği parsellenen bölge, yer yer Türkiye’nin kendisine ait olduğunu ilan ettiği bölge ile üst üste geliyor. Doğalgaz bulunan Rumların 6 numaralı ya da Calipso adı verdiği bölgenin bir bölümü, Türkiye’nin Antalya açıklarında ilan ettiği bölgeyi de kapsıyor.

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPOA), Aralık ayında yeni bir sondaj gemisi satın aldı. Deep Sea Metro II adlı ileri teknoloji sondaj gemisi, teknik çalışmalar ve Türkçe yeni isim verilmesinden sonra Akdeniz’de sondaj çalışmalarına başlayacak. Geminin doğu Akdeniz’de sondaj yapacağı kesin, ancak Rumların parsellediği bölgelerde görev yapıp yapmayacağı henüz belli değil.