'Referandum sonrası Kerkük’te kaos senaryosu

Atlantik Konseyi'ne bağlı Refik Hariri Orta Doğu Merkezi'nde konuk araştırmacı olarak çalışan Ortadoğu uzmanı Mona Alami Hürriyet’e "Anbar vilayetinde, Rava, Kaim ve Ana gibi cephelerde DEAŞ'a karşı savaşmaya hazırlanan Irak ordusunun Kürt bölgesine yeni bir cephe açması tehditlere rağmen pek gerçekçi gözükmüyor. Buna karşın gerçek bir ihtimal, geçmişte İran destekli Iraklı Şii milislerden oluşan Popüler Mobilizasyon Güçleri (PMG) ile Kürt gruplar arasında çatışmalara sahne olan Kerkük, Sincar, Tuzhurmatu gibi bölgelerde bulunuyor" yorumunda bulundu. 

PMG'ye bağlı Bedir Tugayları Komutanı Hadi Amiri Kürt bölgesindeki referandum konusundaki gerilimin aynı hızla artması durumunda 'iç savaş' çıkacağını söylediğinin hatırlatan Alami, "PMG'nin önde gelen liderlerinden Abu Mehdi Mühendis PMG ile çatışmaların sıradan bir hâl aldığı Kerkük'te bulunuyor" dedi.

Al Monitor haber sitesi, Erbil'de referandumun ertelenmesi için ziyarette bulunan İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü'nün Komutanı Tümgeneral Kasım Süleymani’ni "Bu zamana kadar Haşdi Şabi'nin bölgeye saldırmasını engellemiştim ancak daha fazla bunu yapmak için uğraşmayacağım" dediğini aktarmıştı.  

Kerkük, IKBY ve Bağdat yönetimi arasında referandum nedeniyle yaşanan gerilimin en çok açığa çıktığı bölge. IKBY yönetimi referandumun Kerkük'te de düzenleneceğini açıklarken, IKBY Başkanı Barzani referandum tarihinin ertelenmesinin söz konusu olmadığını ifade etmiş ancak "her gerçek alternatifi" memnuniyetle karşılayacaklarını vurgulamıştı.

"AYRILIKLARIN OLDUĞU DÖNEMDE BARZANİ'Yİ SAĞLAMA ALACAK"

Alami, "IKBY bölgesi kara ile çevrili bir alan ve bu nedenle kendisini çevreleyen ülkelerle çatıştığı noktada gerçekçi olarak bağımsızlık mücadelesi verecek bir durumda değil. Referandumun, Irak'ın Kürt bölgesindeki halk arasında geniş ayrılıkların yaşandığı bir dönemin akabinde Barzani'nin gücünü sağlamlaştırması için bir yol olduğunu düşünüyorum. Ayrıca, referandum Kürt bölgesi içi Bağdat'a baskı kurmak ve finansal ve silah desteği konusunda daha iyi şartlar elde etmek için bir yol" ifadesini kullandı.

ABD merkezli Washington Post gazetesinde Morgan Kaplan and Ramzy Mardini imzalı analizde referandum konusunda Iraklı Kürtlerde yaşanan ayrıma yer verildi. Analizde, "Kürt bölgesinde, referanduma destek parti çizgileriyle bölünmüş durumda. Referandumun başlıca destekçisi Erbil ve Dohuk'ta güçlü tabana sahip Barzani ve onun Kürdistan Demokratik Partisi. Bütün Kürtlerin bağımsızlık destekçisi olmasına rağmen, Süleymaniye merkezli Goran hareketi zamanlamaya karşı çıkıyor. Kürdistan Yurtseverler Birliği ise referandumu destekleme konusunda içten bölünmüş durumda" ifadeleri yer aldı.

ABD ve Batı ülkelerinin temsilcileri Kürt bölgesindeki referandumun ertelenmesine yönelik taleplerini açıklamışlardı. İngiliz Financial Times (FT) gazetesi, "Batı elçileri, referandumun Irak Başbakanı Haydar el İbadi'nin yeniden başbakan olarak seçilmesini baltalamasını ve İran'ın ABD ve IKBY'ye düşman bir adayı parlatmasına imkân sağlaması ihtimali endişesini açıkladılar" ifadesini kullanmıştı. Irak'ta Nisan 2018'de parlamento seçimleri düzenlenecek.

Alami, "Irak'taki referandum Suriye, Türkiye ve İran'daki Kürt azınlıkları içindeki ayrılıkçı hareketleri ivme kazandıracak ve hâlihazırda hareretli bölgedeki istikrarsızlığın artmasını sağlayacak" ifadesini kullandı.

TOPYEKÛN SAVAŞ GERÇEKÇİ DEĞİL

Tel Aviv Üniversitesi'ne bağlı Moshe Dayan Merkezi'nden Ofra Bengio ise Hürriyet’e Irak ordusunun referandum nedeniyle topyekûn bir savaş atmasının pek mümkün olmayan bir seçenek olduğunu belirtti. Bengio, referandumun arkasında Kerkük’te gerilim yaşanacağı yönündeki değerlendirmeleri ise doğruladı. Bengio, “Haşdi Şabi birliklerinin Kerkük bölgesinin içinde ve çevresinde çatışmaları ateşlemeyi denemesi oldukça yüksek bir ihtimal olarak görülüyor. Bu, ülke içinden ve İran gibi ülke dışından güçlerin desteğiyle olabilir" ifadesini kullandı. Haşdi Şabi birliklerinin son dönemde Kerkük’ün güneyine ağır silahlarla konuşlanmaya başladığı ifade ediliyor.