Putin’in işgali aileleri de böldü... ‘Annem ihanet ettiğimi düşünüyor’
Güncelleme Tarihi:
Savaş Rusya'da geniş bir kuşak çatışmasını da beraberinde getirdi. Ukrayna’daki savaşa karşı çıkan genç Ruslar, Putin'i destekleyen yaşlı akrabalarla çatışıyor. Savaş hakkındaki bu fikir ayrılıkları ailelerde derin bölünmelere neden oluyor. Savaş istemeyen genç Ruslardan ‘‘Annem Rusya’ya ihanet ettiğimi söylüyor’ diyen de var “Bir daha aynı masaya oturabileceğimizden emin değilim” diyen de…
Vladimir Putin'in Rusya'nın komşusuyla savaş başlatma kararı, yetişkin erkeklerin ülkede kalıp savaşmak zorunda olmasına ve ailenin diğer üyelerinin savaştan kaçmasına neden oldu. Erkeklerin ülkede kalmak zorunda olması ve diğerlerinin ise ülkeyi terk etmek durumunda kalması birçok Ukraynalı ailenin parçalanmasına neden oldu.
Ukraynalı aileler bu sebeplerden dolayı parçalanırken Rusya’da da bazı aileler arasında savaş yüzünden sorunlar başladı.
'BÜTÜN BUNLAR NATO'NUN OYUNU!'
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin üçüncü günüde Victoria Gogh, annesinin fikirleri karşısında şok oldu. Sibirya'daki küçük bir kasabadan Moskova'ya taşınan moda danışmanı Gogh, “Telefonda annemin hükümetin bu savaşla ilgili anlatısını papağan gibi tekrarlamaya başladığını fark ettim. Tüm bunların NATO’nun suçu olduğunu, Rusya’nın kendisini savunmaktan başka seçeneği olmadığını söyledi” diyor.
Sosyal medya platformlarında Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline şiddetle karşı çıkan 28 yaşındaki Gogh, annesinin fikrini değiştirmek, ona gerçekte neler olduğunu göstermenin artık görevi olduğunu söylüyor.
GÖZALTINA ALININCA ÜLKEYİ TERK ETMEYE KARAR VERDİ
Gogh, Moskova'da savaş karşıtı bir protestoya katıldığı için gözaltına alındıktan sonra geçen hafta ülkeyi terk etmeye karar verdi. En sonunda annesi Svetlana'yı ülkesinin savaştaki ‘yıkıcı rolü’ konusunda ikna etmeyi başardığını anlatan Gogh, “Annemden sonra şimdi ise büyük kuzenlerimi ve amcalarımı ikna etmem gerekiyor. Elimde tam bir liste var” diyerek görevinin henüz sonlanmadığının altını çiziyor.
Ruslar da kaçıyor! 'Demir perde' korkusu
Rusya’da savaşı destekleyenlerle buna karşı çıkan aile üyeleri arasından bölünmeler yaşanıyor. Savaş anlaşmazlıkları ise çoğunlukla genç ve daha yaşlı Ruslar arasında meydana geliyor.
The Carnegie Moscow Center’dan Andrei Kolesnikov, “Çoğunluğa bakarsak, Rusya’daki genç nüfusun Ukrayna karşıtı duygulara sahip olma olasılıkları daha düşük. Savaş karşıtı protestolar büyük ölçüde gençleri içeriyor” diyor ve ekliyor:
“Savaşı nasıl algıladığınız konusu çoğunlukla haberleri nereden aldığınıza bağlı. Televizyon izliyorsanız, resmi çizgiye uyma olasılığınız daha yüksek oluyor. Yaşlı insanlar da televizyon izlemeye daha fazla eğilimli oluyor.”
Geçmiş yıllarda yapılan anketler, televizyonun Ruslar için en büyük haber kaynağı olmaya devam ettiğini ve nüfusun yüzde 60'ından fazlasının bilgi için televizyona güvendiğini ortaya koymuştu. 65 yaş üstü Rusların televizyon izleme olasılığının 25 yaşın altındakilere göre %51 daha fazla olduğu da anket sonuçları arasında yer almıştı.
RUS MEDYASI SAVAŞI 'KURTARMA OPERASYONU' OLARAK GÖSTERİYOR
Rus devlet medyasının tüm gücü, savaşı Ukrayna'yı kurtarmayı ve Donbas'taki vatandaşları Ukrayna ‘soykırımından’ korumayı amaçlayan ‘özel bir askeri operasyon’ olarak göstermek için seferber edildi. Rus bombalarının şehirleri vurduğu videoların Ukrayna tarafından sahnelendiği açıklandı.
Kolesnikov, “Rusların çoğunluğunun ülkenin eylemlerini, en azından bu eylemlerin medya tarafından kendilerine sunulma şeklini desteklediğini görüyoruz" diyor.
Konunun hassasiyeti göz önüne alındığında, savaşın aileler ve arkadaşlar arasında gerginlik yaratmasının şaşırtıcı olmadığından bahseden Kolesnikov, “İnsanların kendi taraflarının aslında kötü adamlar olduğunu kabul etmeleri çok zor” ifadelerine yer veriyor.
‘GERÇEKLERİ ANLATMAK İÇİN AİLEMİN YANINA TAŞINDIM’
Moskova’da bir teknoloji danışmanı olan Dmitry de savaş sebebiyle aile ilişkileri bozulan gençlerden biri.
“İşgalden sonra, onlara gerçekte neler olduğunu anlatmak için ailemin yanına taşınmak istedim” diyen Dmitry, yaşananları şöyle anlatıyor:
“Savaşın ilk haftasında, ebeveynlerime Ukrayna şehirlerinin Rus bombardımanı altında kaldığı videoları izlettim, bağımsız blog yazarları ve medya kuruluşlarının eleştirel raporlarını gösterdim. Ama hiçbirinin etkisi olmadı. Etkisi olmaması bir yana bu çabalarım sadece onları haklı olduklarına daha fazla ikna etti. Bir hafta sonra ailemin yanından ayrıldım. Annem o zamandan beri ülkeme ihanet ettiğimi söyleyen mesajlar atıyor.”
‘BİR DAHA AYNI MASAYA OTURABİLECEĞİMİZDEN EMİN DEĞİLİM’
Dmitry için bardağı taşıran son damla, babasının kendisine Mariupol'deki bir doğum hastanesinin bombalanmasının Ukrayna yetkileri tarafından ‘sahnelenen’ ve aktörlerin de yaralı anneler gibi davrandığını iddia eden bir haber klibi göndermesi oldu. Bu komplo teorisi Rus yetkililer tarafından da desteklendi.
Babasının hastane bombalanmasının bir kurgu olduğuna inanmasına çok sinirlendiğini anlatan Dmitry, “Bir daha aynı masaya oturabileceğimizden emin değilim. Devlet propagandasıyla tam anlamıyla zombileştirildiklerini düşünüyorum ve beni gerçekten devlet düşmanı olarak görüyorlar. Artık vazgeçtim” diyor.
Geçen hafta Ukrayna'nın Mariupol kentinde çocuk ve doğum hastanesinin vurulduğu hava saldırısında yaralanan hamile kadın ve bebeğinin sedyede enkazdan uzaklaştırılırken çekilen fotoğrafları birçok haber platformunda paylaşılmıştı. Associated Press haber ajansı tarafından dünyaya servis edilen görüntüler, Rus Büyükelçiliği, ‘sahte haber’ olarak nitelendirmişti. Dünyayı yasa boğan haber ise bugün geldi: Fotoğraftaki kadın ve bebeği hayatını kaybetti!
'RUSLAR SİZİ KURTARMAYA GELDİ’ DİYORLAR
Bazıları için kendi yakınlarının bombalara maruz kalması bile, Rusya’nın gerçek faaliyetlerine ikna olmalarına yetmiyor. BBC'ye ailesine Ukrayna'nın başkentinin Rus saldırısı altında olduğunu açıklama girişimlerini anlatan Kiev’den Oleksandra, söyledikleriyle hayrete düşürüyor:
“Ailem burada bazı askeri girişimlerin gerçekleştiğini kabul ediyor. Ancak bunu asla işgal olarak görmüyor. ‘Ruslar sizi kurtarmaya geldi. Hiçbir şeyi mahvetmeyecekler. Sana dokunmayacaklar. Sadece askeri üsleri hedef alıyorlar’ diyorlar ve buna gerçekten inanıyorlar.”
Popüler bir Rus blog yazarı ve eski teknoloji yöneticisi olan Ilya Krasilshchik, Instagram’daki 110 bin takipçisinden, kendisine aile içi çatışma hikayelerini göndermelerini istedi. Krasilshchik, kısa süre sonra genç Ruslardan ebeveynleriyle hararetli ve duygusal tartışmalarını gösteren ‘yüzlerce ekran görüntüsü’ aldığını söyledi. Genç Ruslara yalnız olmadıklarını göstermek için bu konuşmalardan bazılarını yayınlamaya karar verdi. Aldığı mesajlar karşısında çok şaşırdığını ifade eden Krasilshchik, “Açıkçası, bu savaş ülkedeki birçok aile için çok travmatik bir deneyim oldu” diyor.
RUSYA’DA FACEBOOK’TAN SONRA INSTAGRAM DA YASAKLANDI
Facebook için Rusya’nın Ukrayna işgali sonrası özel bir ekip kurulmuş ve Rusya medyasının paylaşımları etiketlenmeye başlanmıştı. Bu hareket sonrası Putin’in talimatıyla Facebook Rusya’da kapatılmış, ‘aşırılıkçı örgüt’ ilan edilmişti.
Rusya, Facebook’tan sonra şimdi de Instagram’ı kapatma kararı aldı. Rusya Federal Bilgi Teknolojileri ve Kitle İletişim Denetleme Kurumu (Roskomnadzor), ülkede daha önce kısıtlanan Instagram'ın tamamen kapatıldığını duyurdu.
Roskomnadzor, hareketle ilgili duyurusunda, ana şirket Meta'nın Instagram ve Facebook'ta Ruslara karşı şiddet çağrısı yapan gönderilere izin verme kararına atıfta bulundu.
ABD şirketi Meta, gönderiler Ukrayna'yı işgal eden Rus kuvvetlerine karşı siyasi bir ifadeyi temsil ettiği sürece, şiddeti teşvik etmeye karşı politikasına bir istisna yapmıştı. Meta, sıradan Rus vatandaşlarına yönelik şiddet çağrılarının yasak olmaya devam edeceğini de söylemişti.
Instagram başkanı Adam Mosseri, Rusya’nın Instagram yasağına karşı verdiği videolu yanıtta, “Rus hükümeti Instagram'ı Rusya'da engellemeye karar verdi ve milyonlarca insanın dünya çapında sevdikleriyle, arkadaşlarıyla bağlantısını kesti. Rusya’daki insanların yüzde 80’inden fazlasının Instagram’da Rusya dışından bir hesabı takip ettiğini biliyoruz. Durum ürkütücü ve insanları güvende tutmak için elimizden gelen her şeyi yapmaya çalışıyoruz” ifadelerine yer verdi.
Sosyal medyaya ve Rusya’nın kalan birkaç bağımsız medya kuruluşuna yönelik baskı, savaşla ilgili dış bilgilere erişimi daha da kısıtlayacak ve devlet medyasının etkisini artıracak.
GÖZYAŞLARI İÇİNDE VEDA… ‘ŞİMDİ BU YAZIYI YAZIYORUM VE AĞLIYORUM'
Instagram’ı cuma günü resmen yasaklayan Roskomnadzor, Rus kullanıcılarına popüler uygulamaya veda etmek için 48 saatlik bir süre verdi. Instagram’ın kapatılması kararı Rus Instagram fenomenlerinin takipçilerine ağlayarak veda etmesine neden oldu.
Instagram’da pazar günü, çeşitli ürünleri tanıtarak kazandıkları paraları ve yıllar boyunca biriktirdiği milyonlarca takipçisini kaybedecek olan Rus fenomenler duygusal anlar yaşadı.
Rus realite televizyon yıldızı Olga Buzova, “Şimdi bu yazıyı yazıyorum ve ağlıyorum” yazdı ve tüm yaşananların doğru olmadığını, burada kalacaklarını umduğunu ekledi.
Instagram yasağı, savaşa karşı alenen konuşan az sayıdaki Rus'u da etkileyerek milyonlarca Rus takipçisi ile bağlantılarını kesiyor. Savaşı eleştiren ve ülkeyi terk eden Rus medya kişiliği Kseniya Sobchak, 9 milyon takipçisine Telegram ve diğer platformlarda kendisini nasıl takip edeceklerini anlattı.
Instagramda 18,9 milyon takipçisi olan Rus influencer Nastya Ivleeva, bir güvercin çizimi yayınlayarak Rus yetkilileri Ukrayna’daki savaşı durdurmaya çağırdı.
UKRAYNALI KULLANICILAR İSYAN ETTİ: BURADA SİRENLER ÇALIYOR!
2,9 milyon takipçisi olan Rus moda fenomeni Karina Nigay, Instagram’ın kapanmasını “Bu benim işim. İşten tamamen kovulduğunuzu ve hiç gelir elde etmediğinizi düşünün. Aynı zamanda aileniz için ve ekibiniz varsa onlar için kazanmanız gerekiyor. Sonra birdenbire yapacak hiçbir şeyiniz kalmıyor” sözleriyle eleştirdi.
Ardından olumlu bir yorumda da bulunan Nigay, bunun Rus moda markaları için iyi olabileceğinden bahsetti. Nigay, ‘Rusogram’ adlı bir sosyal medya platformunun ortaya çıkabileceğini söyledi.
Ukraynalı kullanıcılar ise, Instagram profillerinin kapatılmasından şikâyet eden Ruslara tepki gösterdi. Ukraynalı bir takipçisi Nigay’ın videosuna “Vay canına. Bunlar yaşadığın bazı problemler. Burada ise hava sirenleri çalıyor” yorumunda bulundu.
YÜZLERCE KÜÇÜK İŞLETME VE HAYIR KURUMLARI BİLE ETKİLENİYOR
Piyasa verileri firması Statista'ya göre, Instagram 2021 yılında Rusya'da yaklaşık 60 milyon kullanıcıya sahipti. Platform ayrıca, promosyon içeriği yayınlayarak sponsorlardan para kazanan kullanıcılar için de önemli bir gelir kaynağıydı. Ülkedeki Instagram yasağından sonra kaç Rus’un Sanal Özel Ağları veya VPN'leri kullanarak Instagram kullanmaya devam edeceği merak ediliyor.
Öte yandan Instagram’ın kapatılması sadece bu platformdan para kazanan milyon takipçili Rus influencerları etkilemiyor. Bu sosyal medya platformunu arkadaşlarıyla iletişimde kalmak, sanatsal fotoğraflar veya çocuklarının fotoğraflarını paylaşmak için kullanan Ruslar da etkileniyor. Öyle ki kullanıcılar, Instagram’ın kapatılacağı duyurulduğunda Rusya'da kullanılmaya devam eden mesajlaşma uygulaması Telegram için hesap bilgilerini paylaşarak veda notları yazdı.
Dövme stüdyolarından oto tamirhanelerine kadar yüzlerce küçük ve orta ölçekli işletme, uzun süredir ana satış aracı olarak hizmet veren platformu kaybetmenin üzüntüsünü yaşıyor. Instagram’da para toplayan Rus hayır kurumları da sarsılıyor.
RUS VATANDAŞLAR DÜNYADAN İZOLE EDİLİYOR
Instagram yasağı, Moskova'nın Ukrayna'ya karşı savaşının bir sonucu olarak Rusya vatandaşlarının dünyanın geri kalanından nasıl izole edildiğinin en son örneği olarak yorumlanıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin işgali 24 Şubat'ta başlattığından beri, iç muhalefeti bastırmak için Rusya'nın muhalefet odaklı radyo ve televizyon ağlarının fişini de çekti. Binlerce Rus, işgali protesto etmeye çalıştıkları için tutuklandı.
ABD ve Avrupa'nın Rusya Merkez Bankası'na uyguladığı yaptırımların rublenin düşmesine neden olmasının ardından, bir dizi uluslararası şirket, Ukrayna'daki savaşı gerekçe göstererek Rusya pazarından çıkışlarını veya ülkedeki faaliyetlerini askıya aldıklarını duyurdu. Bu duyurular dizisi, Ikea mobilyaları, H&M kıyafetleri ve Starbucks kahvesi gibi popüler tüketici ürünlerine yaygın erişimi olmayan bir Rusya'nın habercisiydi. Ancak hiçbir hareket, Rusları doğrudan dünyadaki diğer kullanıcılara bağlayan sosyal medya platformlarından çıkarmak kadar ‘dış dünyadan koparma gücünde’ değildi.
YOUTUBE’A ERİŞİM KAPANMADI AMA…
Rusya, muhalefet odaklı bazı Rusların Ukrayna'daki savaş hakkında bilgi almak ve devlet haber propagandasını atlamak için kullandıkları YouTube'a erişimi kapatmadı. Ancak Rus medyasının çatışmayı savaş olarak adlandırmasına izin verilmiyor. Bunun yerine Ukrayna'daki savaşla ilgili ‘sahte’ yayınlar yapanları 15 yıla kadar hapis cezası ile tehdit eden yeni bir ulusal yasa söz konusu. Bu yasayı ihlal etmemek için ise ‘özel bir askeri operasyon’ tanımlamasının kullanılması gerekiyor.
Tıpkı YouTube gibi TikTok da Rusya’da hala erişilebilir durumda. Ancak sosyal paylaşım sitesi, Putin'in 4 Mart'ta yeni yasayı imzalamasının ardından Rus kullanıcılarının video yüklemelerini engelledi.