Oruç yasağına dair afiş yok

TÜRKİYE’de Çin’deki oruç yasağına ilişkin yayılan haberlerin ardından birçok bölgede protesto gösterileri düzenlenirken, Çin, 1 Temmuz’da yaptığı açıklamada bu protestoların “yabancı basının gerçeği yansıtmayan” haberleri neticesinde olduğunu ve iki ülke ilişkilerinin önemli olduğu mesajını vermişti. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Çunying, Türkiye ile iyi ilişkiler geliştirmek istediklerini ifade etmişti. Devletin resmi ajansı Anadolu Ajansı ise dün Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde başkent Urumçi ve Uygurların en yoğun olduğu bölgelerden Kaşgar’da ramazan izlenimlerine dair haber paylaştı. AA’nın izlenimleri özetle şöyle:

“Sincan Uygur Özerk Bölgesi başkenti Urumçi ve Kaşgar’da yapılan gözlemlerde, bölgede süregelen yoğun güvenlik önlemlerinin günlük yaşamın bir parçası haline geldiği görüldü. Halk oruç yasağına ilişkin sorulara açık yanıt vermekten kaçınırken, camilerde ibadetler sürüyor.

Uygur bölgelerinde ülkenin geri kalanından farklı olarak yoğun güvenlik önlemleri hakim. Güvenlik güçlerinin çok sayıda noktada otomatik silahlarla nöbet tuttuğu kent merkezinde, terörle mücadele önlemleri adı altında ticari taksilerde şoförlerin saldırıya uğrama riskini önlemek adına, yanlarındaki koltuğa erkek yolcu oturmasına izin verilmiyor. Bölgede fotoğraf ve görüntü alınması güvenlik güçleri tarafından hoş karşılanmıyor. Halkın endişeli tavrı ve tepkisi, fotoğraf çekilmesini oldukça zorlaştırıyor.

Urumçi’nin merkezinde bulunan Büyük Pazar bölgesindeki Kuruk Köprü Camisi’nde öğle namazında her yaştan Uygur görülebilirken, sakallı Müslümanlar ile çocukları da ibadet ediyor. Vakit namazları dışında arzu edenler camiye gelip Kuran-ı Kerim okuyor. Uygurlara bölgede dini inançlara yönelik kısıtlama olup olmadığı konusunda sorular sorulduğunda, tedirgin bir yüz ifadesiyle olumsuz yanıt vermekten kaçınıyorlar.

Halka açık alanlarda oruç yasağına ilişkin somut bir bildiri ya da afiş tespit edilemezken, soru yöneltilen bazı esnaf ve vatandaşlar kısa yanıtlarla da olsa oruç tuttuklarını ifade ediyorlar.

Diğer yandan, Çin’de geçen yılın başında yürürlüğe giren terörle mücadele yasasının ardından bazı konularda yasakların gündeme geldiği ifade ediliyor ve bu yasaklara dair afiş ve broşürler Urumçi’de birçok bölgede görülüyor.

Bazı Kaşgar Uygurları, oruç yasağı ya da bir kısıtlama ile karşılaşıp karşılaşmadığının sorulması üzerine, özel işletmelerde bir kısıtlama olmadığını bildiklerini, devlet dairelerinde ise yasak uygulandığı konusunda yakınlarından aldıkları bilgiler bulunduğunu belirtiyor.”

YASAK VE UYARILAR

“Merkezi yerleşim yerlerinde çeşitli binalara ve kalabalık mekanlara yerel yönetimce asılan afişler, Çin yönetiminin getirdiği bazı dini kısıtlamalara dikkati çekiyor. Afişlerde, resmi nikahı olmayan çiftlere dini nikâh kıyılması, dini yöntemle boşanma işleminin yapılması, okulda öğrenimini sürdüren öğrenci ve reşit olmayanlara namaz kılmak, oruç tutmak ya da Kuran-ı Kerim okumayı öğrenme yönünde telkinler yapılması yasaklanıyor. “Yasadışı Kuran kursu açmanın, resmi onay olmadan dini amaçlı öğrenci toplamanın ve düğün, cenaze gibi törenlerde “dini tebliğ” yapmanın” yasak olduğu hatırlatılan afişlerde, üzerinde “Sincan Medenileşme Ofisi” ibareleri yer alıyor.”

BİLGİ NOTU

Çin’in resmi bildiriler yayınlayarak Komünist Parti’nin Müslüman üyeleri, kamu personeli, öğrenci ve öğretmenlerin oruç tutmasını ve dini vecibelerini yerine getirmesini yasakladığı iddia edilmişti. Çin ise anayasa çerçevesinde Uygurların haklarından yararlandığını savunmuştu. Hürriyet’e konuşan Dünya Uygur Kurultayı Başkanı Rabia Kadir, “Uygur Türklerine yönelik katliam ve baskılar sürüyor. Çin, Şincan’da ‘etnik sorun yok’ diyerek inkâr yolunu seçmiştir” demişti.