O'Neill'den Bush'a ağır suçlama

Wall Street Journal gazetesinin eski muhabirlerinden Ron Suskind'in, O'Neill'ın ABD yönetimindeki iki yıllık siyasi macerasını anlatan ''Sadakatin Bedeli'' (The Price of Loyalty) adlı kitabı, son dönemin en çok konuÅŸulan siyasi kitabı oldu.Â

Pulitzer ödüllü gazeteci Suskind, Bush'un eski kabine üyesi O'Neill ile konuÅŸarak ve O'Neill'ın verdiÄŸi yaklaşık 19 bin belgeden yararlanarak kitabı hazırladı. Ancak bu belgelerin gizli hükümet belgeleri olduÄŸu gerekçesiyle, ABD Hazine Bakanlığı tarafından O'Neill hakkında soruÅŸturma açıldı.Â

Kitap henüz piyasaya çıkmadan önce O'Neill, CBS televizyonunda yayımlanan ''60 Dakika'' programına çıkarak, Bush yönetiminin, daha Beyaz Saray'a geldiÄŸi ilk günlerde, Irak'ı iÅŸgal planı ve savaÅŸ sonrasına iliÅŸkin planlarının hazır olduÄŸunu söyleyerek tartışma baÅŸlatmıştı.Â

O'Neill, Ocak 2001'den Aralık 2002'ye kadar görev yaptığı Bush yönetiminden, vergi kesintisi konusundaki anlaÅŸmazlık nedeniyle kovulmuÅŸtu.Â

Kitapta O'Neill, ABD Başkanı Bush ile Beyaz Saray'da ilk görüşmesini anlatırken, Bush'un detaylı görüşme yapmak yerine, ilgisiz davrandığı, hatta ısmarladığı çizburgerlerin neden gelmediğiyle daha çok ilgilendiğini anlatıyor.

Kitapta, O'Neill'ın konuşmasını kesen Bush'un, Beyaz Saray Genel Sekreteri Andrew Card'ı, daha önce ısmarladığı çizburgerlerin neden gelmediğini araştırması için görevlendirdiği ve ''Sen Beyaz Saray Genel Sekreteri'sin. Bize çizburger getirmenin senin işin olduğunu düşünmüyor musun'' dediği kaydedildi.

O'Neill kitapta bu olayı anlatırken, ''Card başını salladı. Hiç kimse gülmedi ve Card odadan koÅŸarak çıktı'' ifadesini kullandı.Â

''KABADAYILIK TEKNİĞİ''

Daha ilk toplantıda Bush'un Paul O'Neill'a, önce ''Pablo'' sonraları ''Büyük O'' takma adlarını verdiÄŸi kitapta anlatılırken, O'Neill, ''kabadayılık tekniÄŸi'' olarak nitelediÄŸi bu tutumun, ''Sana isim verdim. Åžimdi bu ismi taşı'' anlamına geldiÄŸini belirtti.Â

Eski Hazine Bakanı, Bush'un hiçbir görüşmesinde kendisine soru sormadığını, hiçbir konuyu merak eder görünmediÄŸini, ifadesini deÄŸiÅŸtirmediÄŸini belirterek, ABD BaÅŸkanı'nın, ''sorulacak soruyu bilmediÄŸi için mi, cevabı duymak istemediÄŸi için mi'' bu ÅŸekilde davrandığını merak ettiÄŸini kaydetti.Â

Kitaba göre Bush, 30 Ocak 2001 tarihinde yapılan ilk Ulusal Güvenlik Konseyi toplantısında, Arap-İsrail barış çabalarını bir kenara bırakarak Irak'a konsantre oldu. Bu toplantıda Bush, Texas Valisi olduğu dönemde, o sırada muhalefet lideri olan İsrail BaşbakanıAriel Şaron ile Filistin kampları üzerinden 1998 yılında uçtukları bir anısını anlattı.
Bush, ''Filistin kampları üzerinde uçtuk. Aşağısı gerçekten çok kötü görünüyordu. Bu noktada fazla bir şey yapabileceğimizi zannetmiyorum. Bence bu meseleden çekilme zamanı'' diye konuştu.

Bunun üzerine ABD DışiÅŸleri Bakanı Colin Powell, çok fazla kan dökülebileceÄŸi uyarısında bulundu. Ancak Bush, omuz silkerek, ''Belki de bazı ÅŸeyleri dengeye oturtmak için en iyi yol budur'' dedi.Â

O'Neill, aynı toplantıda, CIA Başkanı George Tenet'ın, Irak'taki bir fabrikanın havadan çekilmiş fotoğrafını gösterdiğini ve bu fabrikanın kimyasal veya biyolojik silah üretebiliyor olacağını söylediğini kaydetti.

O'Neill, bu toplantıda, ''Ben dünyada buna benzer birçok fabrika gördüm. Bu fabrikanın kitle imha silahı ürettiÄŸinden bizi şüphelendiren nedir?'' diye sorduÄŸunu da anlattı. Tenet, bunun üzerine, bu istihbaratı doÄŸrulayan geçerli bir kanıt olmadığından bahsetti. O'Neill, Irak'ın bu silahları ürettiÄŸine dair, kendisinin katıldığı hiçbir toplantıda kanıt görmediÄŸine de iÅŸaret etti.Â

Kitapta O'Neill, ABD BaÅŸkanı Bush'un, belgeleri okumakta ya isteksiz ya da baÅŸarısız olduÄŸunu, politikaların daha çok ABD BaÅŸkan Yardımcısı Dick Cheney tarafından kontrol edildiÄŸini, bu politikaların, siyasi danışman Karl Rove, eski danışman Karen Hughes ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleezza Rice tarafından desteklendiÄŸini ve bu grubun alternatif fikirlere açık olmadığını belirtti.Â

ATEÅž ALTINDA O'NEILL

CBS televizyonunda Bush yönetimini eleÅŸtirmesinin ardından, 24 saat geçmeden O'Neill hakkında, gizli hükümet belgelerini basına verdiÄŸi gerekçesiyle Hazine Bakanlığı tarafından soruÅŸturma açıldı. O'Neill ise, bugünlerde katıldığı televizyon programlarında, bu belgeleri bizzat kendisinin Hazine Bakanlığı'ndan istediÄŸini ve kendisine saÄŸlanan diskleri, olduÄŸu gibi açmadan, gazeteci Suskind'e verdiÄŸini anlattı.Â

ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, kitap yayına çıkmadan önce O'Neill'ı iki kez telefonla aradığını kabul etmekle birlikte, eski kabine arkadaşına, Bush yönetimiyle ilgili bu suçlamalara girişmemesi yönünde baskı yaptığı iddialarını reddetti.

Kitabı okumadığını belirten Rumsfeld, buna karşılık basında duyduklarından, O'Neill'ın sözlerinin, BaÅŸkan Bush ile ilgili kendi deneyimiyle örtüşmediÄŸini vurguladı. Rumsfeld, ''Benim BaÅŸkan Bush'a çok büyük saygım var. Zekası, dikkati, ilgisi, soru sorması, konulara yapıcı ve olumlu yaklaşımı için...'' dedi.Â

Ancak O'Neill, NBC televizyonunda katıldığı bir programda geri adım attı. O'Neill, olacakları önceden görseydi, kitapta Bush için söylediği her sözü geri alacağını kaydederken, Kasım ayındaki başkanlık seçiminde Başkan Bush için oy vermesinin muhtemel olduğunu ifade etti.

Hatta O'Neill, CBS televizyonundaki ilk açıklamasının tersine, ABD yönetiminin, eski BaÅŸkan Bill Clinton döneminden bu yana Irak'ta Saddam Hüseyin rejimini devirme politikası bulunduÄŸunu ve Bush yönetiminin ilk günlerinde bunu tartışmada yanlışlık bulunmadığını söyledi.Â

O'Neill'ın geri adım atması, Washington'da bazı çevrelerde, ''Beyaz Saray yönetimi tarafından gözü korkutuldu'' yorumuna yol açtı.