Obama’dan sürpriz Küba açılımı

ABD ve Küba, sürpriz bir kararla diplomatik ilişkileri normalleştirmek için görüşmelere başlama kararı aldı. İki ülke, ilk etapta esir takası yaptı ve Washington yönetimi, Küba’ya uyguladığı 53 yıllık ambargoyu yumuşatma kararı aldı. Küba 2009 yılında ‘casusluk’ suçlamasıyla 15 yıl hapis cezasına çarptırdığı ABD vatandaşı Alan Gross’u ve adı açıklanmayan bir ajanı daha serbest bıraktı. ABD Başkanı Barack Obama’nın ‘Küba’daki en önemli ajan’ dediği ve adı açıklanmayan casusun Küba vatandaşı ve 20 yıldır hapiste olduğu belirtiliyor. ABD de esir takası kapsamında, 1998’de yakalanan ve 15 yıldır casusluk suçlamasıyla Miami’de tutuklu bulunan ‘Küba Beşlisi’nin hapiste kalan son üç üyesi Gerardo Hernandez, Ramon Labanino ve Antonio Guerrero’yu serbest bıraktı.

AMBARGO İŞE YARAMADI

Obama Küba-ABD ilişkilerinde yeni dönemi “Küba halkı, Amerika dostluk eli uzatıyor” sözleriyle duyurdu. Obama, ‘izolasyonun işe yaramadığını’ söyledi. Küba Devlet Başkanı Raul Castro da ABD Başkanı ile eş zamanlı yaptığı açıklamada “Diplomatik ilişkileri yeniden tesis etme kararı aldık ancak bu ana gündemin, ekonomik abluka sorununun çözüldüğü anlamına gelmiyor” diye konuştu.
Katoliklerin ruhani lideri Papa Franciscus adına yapılan açıklamada iki ülke bu adımı attıkları için kutlandı. İki ülke arasında, geçtiğimiz bahar aylarında ilişkileri normalleştirmek için başlayan görüşmelere Papa ve Kanada’nın aracılık ettiği belirtiliyor. Sonbaharda her iki ülkenin heyetleri Vatikan’da son detayları görüşmek için bir araya geldiği ve dün yapılan açıklamalardan önce Obama ve Castro’nun 45 dakikalık bir telefon görüşmesi yaptığı belirtiliyor. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry “Küba’yı 60 yıl sonra ziyaret eden ilk dışişleri bakanı olmak için sabırsızlanıyorum” derken, Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest de Obama’nın Küba’ya ziyaret fırsatını tepmeyeceğini kaydetti.

Atılacak adımlar

Gelecek aylarda iki ülke, karşılıklı olarak büyükelçiliklerini açacak.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Batı Yarıküre’den Sorumlu Müsteşar Yardımcısı başkanlığındaki ABD delegasyonu, gelecek ay Havana’da göçmenlik görüşmelerinin gelecek turunu yapacak.
ABD’den Küba’ya, turistik seyahatler hala yasak olmayı sürdürse de aile ziyaretleri ile profesyonel amaçlı ve hükümetler düzeyi seyahatlere izin verilecek.
Yeni düzenlemeler çerçevesinde ABD, Küba’ya inşaat malzemeleri ve tarım ekipmanları gibi bazı mal ve hizmetleri ihraç edilebilecek.
ABD’li finans kuruluşları, Küba’daki bankalarda hesap açabilecek.
Kübalıların ABD bankalarında bulunan hesaplarına uygulanan kısıtlamalara da son verilecek.
ABD, Küba’nın iletişim sistemlerini güçlendirecek ürünlerin ihracına da izin verecek.

Ambargonun bedeli ağır

11 ABD başkanı ve 3 Küba lideri eskiten ambargonun ABD ekonomisine yükünün yıllık 1.2 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Küba’nın ambargo nedeniyle uğradığı toplam zararsa 1.1 trilyon dolar. Obama, BM Genel Kurulu’nda 21 kez kınanan ambargoyu kaldırmak için Kongre’yle birlikte çalışacağını söylese de, Kongre’yi kontrol eden Cumhuriyetçilerin muhalefetiyle karşılaşabilir.

Yarım asırlık husumet

1959: Fidel Castro liderliğindeki devrimle ABD destekli diktatör Fulgencio Batista devrildi.
1961: CIA’in organize ettiği ABD’deki Kübalılar silahlanarak, Küba’daki Domuzlar Körfezi’ne çıkarma yaptı. Ancak plan başarısızlıkla sonuçlandı. Aynı yıl ABD Küba’ya yönelik yaptırımlara başladı.
1962: Sovyetler Birliği’nin Küba’ya füze yerleştirdiğinin ortaya çıkmasıyla, üçüncü dünya savaşının eşiğine gelindi. Kriz, Küba’daki füzelerin kaldırılmasıyla sona erdi.
1977: Küba ve ABD ilişkileri normalleşmeye başladı. İki ülke karşılıklı olarak ‘çıkar ofisleri’ açtı.
1996: ABD’nin yürürlüğe soktuğu Helms-Burton Yasası’yla ambargo daha da ağırlaştırıldı.
1999: ABD’ye götürülen Kübalı Elian Gonzalez adlı çocuk, iki ülke arasında diplomatik kriz yarattı. Baba Gonzalez’in baskısıyla ABD altı aylık krizi sonlandırarak Elian’ı Küba’ya iade etti.
2002: Eski ABD Başkanı Jimmy Carter Küba’yı ziyaret etti.
2013: ABD Başkanı Obama ve Kübalı mevkidaşı Castro, Güney Afrika’nın efsanevi lideri Nelson Mandela’nın cenazesinde el sıkıştı.

Serbest bırakılan ABD’li Gross, “Umarım hepimiz bu karşılıklı düşmanca politikaları aşabiliriz” dedi.