Nükleer şov dünyayı böldü
Güncelleme Tarihi:
İsrail Başbakanı Netanyahu’nun önceki akşam İran’ın 2015 nükleer anlaşmasını ‘gizli bir nükleer silahlanma’ programıyla ihlal ettiğini öne sürdüğü bol görsel içerikli sunum, ABD’den tam destek aldı. Ancak, anlaşma taraflarından Rusya ikna olmadı. AB, Fransa ve İngiltere de denetim kuruluşu UAEA’yı adres gösterdi. Bu kurum da dünkü açıklamasında Tahran’ın anlaşmaya uyduğunu yineledi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın 2015’te İran ve BM Güvenlik Konseyi Daimi Üyeleri ile Almanya’nın oluşturduğu P5+1 grubu ile yapılan nükleer anlaşmanın kaderini belirleyeceği 12 Mayıs tarihi yaklaşırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun önceki akşam Tahran’ı “gizli nükleer silah programı” ile suçladığı sunumun yankıları sürüyor. Fransız AFP ajansı, Netanyahu’nun 2015’ten bu yana İran’ın nükleer silah edinme yolunda aktif olarak çalıştığına dair bir kanıt sunmadığına dikkat çekti.
HAARETZ: KANIT SUNAMADI
İsrailli ‘Haaretz’ gazetesi de Netanyahu’nun İran’ın nükleer programına ilişkin ele geçirdiklerini iddia ettiği delillerin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın daha önceki raporlarında yer aldığını aktardı. Netanyahu’nun açıkladığı bilgilerde herhangi bir tarih belirtilmediği dolayısıyla İsrail Başbakanı’nın öne sürdüğü “İran’ın nükleer programını geliştirme çalışmalarının” yaklaşık üç yıl önce imzalanan nükleer anlaşmadan sonra yapıldığını da kanıtlamadığı vurgulandı. İsrail istihbaratının ele geçirdiğini iddia ettiği 183 CD ve 55 bin dosyanın İran’ın “Amad Projesi” adlı nükleer silah programıyla bağlantılı olduğunu savunan Netanyahu’ya İran hükümetinin tepkisi sert oldu.
İran Dışişleri Bakanı Zarif, “İran’ın nükleer silah için gizli bir program üzerinde çalıştığını” iddia eden Netanyahu’yu “yalancı çoban” olarak nitelendirdi. Zarif, Twitter’dan “Yalancı çoban, iddialarını 12 Mayıs’tan birkaç gün önce ortaya attı” dedi. Trump’ın nükleer anlaşmayı feshetmek için eski suçlamalarına devam ettiğini kaydeden Zarif, halbuki Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın bu iddiaları önceden araştırdığını ifade etti.
KİM NE DEDİ
ABD’DEN GÜÇLÜ DESTEK
İsrail’in en önemli müttefiki ABD’den Netanyahu’ya üst düzey destek açıklamaları geldi. ABD Başkanı Trump, “Netanyahu’nun sunumunun kendisini yüzde 100 haklı çıkardığını” belirtti. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, İsrail belgelerinin İran’ın nükleer program konusunda “doğruları söylemediğine dair bir şüphe bırakmadığını” söyledi. Pompeo, İran’ın yıllarca nükleer programı denetleyen UAEA’ya ‘yalan söylediğini’ savundu.
MOSKOVA İKNA OLMADI
İsrail istihbaratının topladığı gizli belgeleri gösterdikten sonra Rusya Devlet Başkanı Putin’i telefonla arayan İsrail Başbakanı, İran’ın üç yıl önce imzalanan P5+1 anlaşmasını çiğnediğini anlattı. Kremlin, Putin’in Netanyahu’ya söylediklerini şöyle aktardı: “Rusya’nın İran nükleer anlaşmasıyla ilgili görüşü değişmemiştir. Dünya güvenliği bakımından birinci derece önem taşıyan bu anlaşmaya tüm ilgili taraflar riayet etmeli.”
AB Dışişleri Temsilcisi Mogherini, Netanyahu’nun sunumunun, “İran’ın nükleer anlaşmaya uymadığını göstermediğini” belirtti. İran’ın anlaşmadan kaynaklanan yükümlülüklerini denetleyen tek yetkili kurumun UAEA olduğunu belirten Mogherini, UAEA’nın İran’ın sorumluluklarını yerine getirdiğini onaylayan 10 rapor yayımladığını anımsattı. Fransa ve İngiltere ise Netanyahu’nun sunumunun 2015’teki nükleer anlaşmanın önemini artırdığını vurguladı.
UAEA: BU KONUYU 2015’TE KAPATTIK
Nükleer anlaşmaya dair tartışmalara İran’ın faaliyetlerini denetleyen BM’ye bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı da dahil oldu. UAEA Sözcüsü, “İran’da 2009 yılı sonrasında bir nükleer patlayıcı geliştirme ile ilgili inandırıcı faaliyet belirtisi olmadığını” yineledi. Sözcü, Aralık 2015 raporuyla bu meseleyi kapattıklarını da ekledi.
NETANYAHU’YA SAVAŞ İLANI YETKİSİ VERİLDİ
İsrail Parlamentosu Knesset, Başbakan Netanyahu’ya, savunma bakanının onayını aldıktan sonra savaş ilan etme yetkisi veren yasa tasarısını onadı. Haaretz gazetesinin haberine göre, başbakana olağanüstü durumlarda savunma bakanına danışarak savaş ilan etme yetkisi veren söz konusu yasa tasarısı ikinci ve üçüncü oylamalarda kabul edilip yasalaştı.
MOSSAD’DAN TAHRAN’A OPERASYON İDDİASI
ABD’nin New York Times gazetesine (NYT) konuşan İsrailli bir üst düzey kaynak, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun önceki akşam sunumunu yaptığı yarım tonluk belgelerin, İsrail gizli servisi Mossad’ın ocak ayında Tahran’da düzenlediği gizli bir operasyonda ele geçirilip bir gecede ülke dışına çıkarıldığını öne sürdü. Buna göre, İran, 2015 anlaşmasından sonra silah programıyla ilgili kanıtları gizleme çabasına girdi. İsrail, 2016 şubat ayında belgelerin Tahran’da ‘eski bir depoyu’ andıran yere taşındığını tespit etti ve takibe aldı. 2018 yılının ocak ayında ise Mossad ajanları gizlice girerek 55 bin belge ve artı 55 bin belgeyi içeren 183 CD’yi alarak ülkeden çıkardı.
‘DÖRT AY SONRA AÇIKLANDI’
Yetkili ayrıca belgelerin birçoğunun Farsça olarak yazıldığı ve analiz nedeniyle belgelerin ele geçirildiği tarihten ancak dört ay sonra açıklanabildiğini ifade etti. Haberde Mossad Başkanı Yossi Cohen’in, ocak ayında Washington’a yaptığı ziyaret sırasında ABD Başkanı Donald Trump’a söz konusu operasyona ilişkin bilgi verdiği aktarıldı.