Nükleer müzakerede mutabakat formülü

İRAN ile BM Güvenlik Konseyi daimi üyeleri ve Almanya’nın oluşturduğu P5+1 grubu arasında sürdürülen nükleer müzarekeler, bugüne sarktı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Marie Harf, “Son günlerde görüşmelerin Çarşamba günü devam etmesini hak edecek kadar ilerleme kaydettik” dedi. Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest de “Müzakereler yapıcı geçtiği sürece yarın da devam edebilir” diye konuştu.
Amerikan haber ajansı AP, görüşmelerin nihai anlaşma için son tarih olan 1 Temmuz’a kadar yeni bir safhada yürütülmesi yönünde ortak bir açıklama üzerinde çalışıldığını bildirdi. Ajansa konuşan yetkililerden biri ortak açıklamanın kısmen genel bir dille hazırlandığını çünkü taraflar arasında görüş ayrılıklarının sürdüğünü söyledi. AP bu arada ABD’li yetkililerin ‘çerçeve anlaşması’ yerine ‘mutabakat’ ifadesini tercih ettiklerini de kaydetti. Amerikan New York Times gazetesi de önemli anlaşmazlık konularının gelecek üç aylık süre zarfında ele alınmasının beklendiğini yazdı.

KERRY: İNŞALLAH

Müzakerelerin sürdüğü İsviçre’nin Lozan kentinden anlaşma için gerçek bir şans bulunmadığı gerekçesiyle önceki gün ayrılan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Moskova’da konuştu. Lavrov, “Müzakerelerin bu turu için beklentiler kötü değil, hatta iyi diyebilirim. Şans yüksek, tabii ki yüzde 100 demiyorum ama herhangi bir şeyden asla yüzde 100 emin olamazsınız” dedi. Lozan’da bulunan ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de bir mağazada alışveriş yaptığı sırada yanına gelen İranlı bir kız öğrencinin “Müzakerelerde anlaşma sağlanacak mı” sorusuna Arapça “İnşallah” cevabını verdi. İranlı yetkililer de sorular üzerine henüz anlaşma olmadığını belirterek, “İnşallah en kısa zamanda bir neticeye varılır” dedi. 12 yıldır devam eden nükleer gerginliği çözmek için 31 Mart itibariyle bir çerçeve anlaşmaya varılması hedeflenmişti. Nihai anlaşmanın ise haziran sonunda tamamlanması öngörülüyor.

Üç konu kilitledi

Kısıtlamaların süresi: En az 10 yıl boyunca nükleer faaliyetleri kısıtlandıktan sonra Tahran tüm sınırlamaların kaldırılmasını istiyor. P5+1 sıcak bakmıyor.
Yaptırımların kaldırılması: P5+1 ise yaptırımların aşamalı olarak kaldırılmasını, nükleer teknolojiyle ilgili ithalata dair kısıtlamaların yıllarca kalmasını savunuyor. İran çok kısa sürede kaldırılmasından yana.
Anlaşmanın ihlali: İran, yaptırımların tamamen kaldırılmasını istiyor. ABD ve Avrupalı müttefikler ise BM yaptırımlarının askıya alınmasını, ihlal durumunda hemen yürürlüğe girmesini talep ediyor.

Batı neden korkuyor

İran nükleer faaliyetlerinin barışçı olduğunu iddia etse de ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya Tahran’ın nükleer silah elde etmesinden endişe ediyor. Nükleer bomba için gerekli iki muhtemel hammadde bulunuyor. Bunlardan biri plütonyum diğeri yüksek zenginleştirilmiş uranyum. Batı, İran’ın elindeki uranyum zenginleştirme teknolojisi ile nükleer silah yapmasından endişe duyuyor.