Nobel barış ödülü sahibini buldu

Finlandiya'nın eski Cumhurbaykanı Martti Ahtisaari, BM temsilcisi olarak Kosova gibi dünyanın önemli sorunlarında gösterdiği olağanüstü başarılarından ötürü 2008 Nobel Barış Ödülü'nü aldı.

Endonezya'da Açe bölgesi gerillalarına da barış getirilmesinde işlevi olan Ahtisaari, 1.4 milyon dolarlık ödülü 197 aday arkasından kazandı.


NEDEN ONU SEÇTİLER...

Nobel Barış Ödülü Kurulu, eski Fin Cumhurbaşkanı BM özel temsilcisi Martti Ahtisaari'ye 2008 Nobel Barış Ödülünün, “dünyanın en çetrefil millet sorunlarının çözümündeki büyük işlevinden ötürü” verildiğini bildirdi.

Norveç'in başkenti Oslo'daki Kurul, yakın tarihte Kosova sorunu olmak üzere, Avrupa, Afrika, Orta Doğu ve Uzak Doğu Asya'da birçok sorunun çözümünde arabuluculuk görevi üstlenen 71 yaşındaki Ahtisaari'yi Nobel Ödülüyle onurlandırdı.

Son 20 yıl boyunca dünya sorunlarının çözümü için önemli görevlerde bulunan Ahtisaari, Norveç'in NRK radyo-televizyon kurumuna ilk açıklamasında, “son derece memnun ve derinden minnettar olduğunu” belirtti.

Ahtissari'nin Kuzey İrlanda'nın Katolik-Protestan sorununun çözüm yoluna girmesinde dahi payı bulunduğu hatırlatıldı.

Martti Ahtissari'nin “sonuçsuz” kalan Irak'a barış getirilmesi için çaba sarf ettiği de vurgulayan Norveç Nobel Barış Ödülü Kurulu, “Sayın Ahtisaari, aynen ödülün kurucusu Alfred Nobel'in kişiliğinde olduğu gibi barış için çalışmıştır” denildi. Ahtisaari'nin Afrika'da Namibya'da barış tesis edilmesinde büyük hizmeti olduğu da vurgulandı.

Ahtisaari, Kosova savaşında Sırp Devlet Başkanı Slobodan Miloşeviç'in (1941-2006) ikna edilmesinde en önemli diplomat olarak hatırlanıyor.

MARTII AHTİSAARİ'NİN KİMDİR

Eski Finlandiya Cumhurbaşkanı Martti Ahtisaari, Afrika, Avrupa ve Asya'da son 30 yıldaki birçok krizde arabuluculuk görevi yaptı.

23 Haziran 1937'de bugün Rusya sınırları içinde kalan Viipuri'de dünyaya gelen Martti Oiva Kalevi Ahtisaari, 1965'te diplomasi hayatına adım attı.

1973-1976 yıllarında Finlandiya'nın Tanzanya Büyükelçisi olan Ahtisaari, 1977'de BM Genel Sekreterinin Namibya özel temsilcisi oldu, Namibya'nın 1990'da bağımsızlığını kazanmasında önemli rol oynadı.

1980'lerin başında BM'den tekrar Finlandiya diplomasisine dönen Ahtisaari, 1987'de BM Genel Sekreteri Yardımcılığına yükseldi. Ahtisaari 1991'e kadar bu görevde kaldı. 1990'larda Avrupa'ya dönen Ahtisaari, bu dönemde Balkanlar'da barışın sağlanması için çaba sarf etti.

Ahtisaari, Eylül 1992-Nisan 1993'te Bosna-Hersek'te, Uluslararası Eski Yugoslavya Konferansının çalışma grubuna başkanlık etti.

Eski Fin Cumhurbaşkanı, Temmuz 1993'te eski Yugoslavya Uluslararası Konferansı Özel Danışmanı olduktan sonra BM Genel Sekreterinin eski Yugoslavya özel temsilcisi olarak görev yaptı.

Ahtisaari, 1994'te 6 yıl için Finlandiya Cumhurbaşkanı seçilmesine rağmen, uluslararası alanda da aktif oldu.

Martti Ahtisaari, 1999'da eski Rusya Başbakanı Viktor Çernomırdin ile birlikte, eski Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç'i Kosova'daki askeri operasyonları sona erdirmesi yönünde ikna etti.

Cumhurbaşkanlığı döneminde uzlaşmazlıkları çözmeyi amaçlayan sivil toplum örgütü CMI'ı (Crisis Management Initiative-Kriz Çözüm Girişimi) kuran Ahtisaari, 2005'in Ocak ayında, Endonezya hükümeti ve ayrılıkçı Özgür Açe Hareketi arasındaki görüşmelerde arabuluculuk yaptı. 1976'dan beri çatışan taraflar 6 ay sonra barış anlaşması imzaladılar.

Ahtisaari, 2006'da Sırplar ve Kosovalılar arasında Kosova'nın nihai statüsünün belirlenmesi amacıyla yapılan görüşmelere BM özel temsilcisi sıfatıyla katıldı. Uzlaşmayı olası görmeyen Ahtisaari, konuyla ilgili raporunu 2007'nin mart ayında BM Güvenlik Konseyine sundu ve Kosova'ya BM denetiminde kontrollü bağımsızlık verilmesi önerisinde bulundu. Kosova bir yıl sonra bağımsızlık ilan etti.

Evli olan Ahtisaari'nin bir oğlu bulunuyor.

SON 10 YILDA ÖDÜL ALANLAR

Bu yılın Nobel barış Ödülünü eski Finlandiya  Cumhurbaşkanı Martti Ahtisaari kazandı. Son 10 yılda Nobel Barış Ödülünü kazananlar şöyle:

2007: BM Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) ile eski ABD  Başkan Yardımcısı Al Gore
2006: Bangladeşli Muhammed Yunus ve Granmeen Bankası
2005: BM-Uluslarası Atom Enerjisi Kurumu ile kurumun Mısırlı başkanı  Muhammed El Baradei
2004: Kenya Çevre-Doğal Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Vangari Maathai
2003: İranlı insan hakları savuncusu, hukukçu Şirin Ebadi
2002: Eski ABD Başkanı Jimmy Carter
2001: BM ve BM Genel Sekreteri Kofi Annan
2000: Güney Kore Devlet Başkanı Kim Dae-jung
1999: Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü
1998: Kuzey İrlandalı politikacılar David Trimble ve John Hume