New York'u temizleyen polis

Bir zamanların en çok suç işlenen kenti olan New York polisin uyguladığı ‘Kırık pencere teorisi’ sayesinde temizlendi. Bronx doğumlu polis müdürü Howard Safir, ‘Suçun küçüğü büyüğü yoktur. Bunun için ‘sıfır hoşgörü metodu’ uyguluyoruz’ diyor.

Şimdi ABD'de ve Avrupa'da herkes New York Polis Müdürü Howard Safir'in peşinde. Çünkü herkes, dünyanın en sorunlu kentlerinden biri olan New York'ta suç oranını dört senede % 69 oranında düşüren mucize metodu öğrenmeye çalışıyor. Suç istatistikleri gerçekten de baş döndürecek gibi: New York son 32 yılın en ‘sakin’ günlerini yaşıyor. Mesela 1993'te 1.927 olan cinayet vakası 1997'de 760'a düştü. Ve, Howard Safir ‘bu daha bir başlangıç’ diyor.

Uzmanlar, suç oranındaki bu düşüşün bazı ‘tabii’ sonuçları olduğu görüşünde. Ekonomik kalkınma, işsizliğin gerilemesi, Amerikan nüfusunun yaşlanması ve... hapishanelerdeki mahkum sayısının rekor artışı.

Gerçekten de, 263 milyonluk ABD'de tam 1.7 milyon kişi hapiste. Avrupa'da her 1000 kişiye 1 mahkum düşerken, bu oran ABD'de binde 6. Amerika'da bu kadar çok insanın hapiste oluşunun sebebi, yönetimin ‘kamu güvenliği’ konusunu bir saplantı haline getirmiş olması.

KIRIK PENCERE TEORİSİ

Kamuouyundan ve devletten, maddi manevi, büyük destek gören Safir, başarısının sırlarını şöyle anlatıyor: ‘Bizim güvenlik doktrinimiz iki kelimeyle özetlenebilir: sıfır hoşgörü ve kırık pencere teorisi.’

Sosyolog Wilson ve kriminolog Kelling'in eseri olan ‘kırık pencere teorisi’ şöyle : bir binada bir pencerenin taş atılıp kırılmasına göz yumarsanız, birileri gelip mutlaka ikinci, üçüncü pencereleri de kırır... sonunda bütün bina harabeye döner. Yani bir tek cam kırılmasına bile izin vermemek, bir tek kırık cam bırakmamak gerekir.

Bu iki metodun sıkı uygulamasıyla New York'un çehresi son 4 yılda değişti. Metroda bir tek grafiti kalmadı. Her yer polisle dolu olduğundan, metroya bedavacılar artık binemiyor. Hemen herşey suç sayılabiliyor. Mesela kaldırımda bisiklete binmek, yüksek sesle radyo dinlemek suç.

Ayrıca ‘ispiyonculuk’ da sistemli bir metod haline getirildi. Polise işi düşen herkese ‘mahallenizde suç ve suçlularla ilgili ne biliyorsanız anlatın’ diye soruluyor. Karakola düşen herkes alkol ve uyuşturucu kontrolünden geçiyor. ‘Bu kontroller işe yaradı’ diyor Safir ‘çünkü New York’ta suç işleyen her 100 kişiden 72'si uyuşturucu müptelası.'

Ancak, New York'ta sadece halk değil, polis de büyük baskı altında. ‘Her polis bir bölgeden sorumlu. Bölgesinde suç oranını düşüremeyen polisi, hiç gözünün yaşına bakmadan kapıya koyuyoruz. 66 şef 40 bin polislik bir kadrom var. Ben aynı IBM’in genel müdürü gibiyim. Objektifleri belirler, sonuç isterim.'

New York’un yıldızı Guiliani

Amerika'nın can damarı New York'ta ağır cürümlerin büyük ölçüde azalmasının başaran polisin arkasındaki en önemli güç Belediye Başkanı Rudy Giuliani. Azılı suçluların amansız düşmanı bir zamanların New York başsavcısı Giuliani New York'u en güvenli şehir yapacağı vaadini belediye başkanı seçildikten sonra yerine getirdi. Guiliani bu büyük başarısıyla geçen yıl, Demokratların kalesi New York’ta kolaylıkla yeniden seçim kazandı.

Emniyet Müdürleri William Bratton ve daha sonra Howard Safir'in döneminde New York polis kadrosu 25 binden 38 bine çıkarıldı. 5 yıl önce başlatılan ‘suçla savaş’ kampanyasında beklenmedik bir zafer kazanıldı. Bu dönem içinde New York'ta :

* cinayet rakamlarında % 60

* silahlı soygunlarda % 49

* hırsızlıkta % 45

* otomobil hırsızlığında % 54 düşüş tesbit edildi.

Bu arada, Giuliani-Safir ikilisinin uyuşturucu satıcılarına göz açtırmayan kampanyası sonucu, sürekli baskınlarda büyük miktarda beyaz zehir ele geçirilince, New york'ta eroinin kilo başına satış fiyatı 125 bin dolardan 200 bin dolara fırladı.

Safir: Suç suçtur

New York Polis Müdürlüğü çok önemli bir görev. 1901'de ABD Başkanı seçilen Theodore Roosvelt üç yıl kaldığı bu görevde parlamış ve siyasete atılmıştı. ‘Police Plaza no.1’ adresindeki geniş bürosunda çalışan Howard Safir 1996'dan beri 40 bin polislik New York emniyetinin başında. Bir önceki müdür Bratton, suçla mücadeledeki başarının kendisine ait olduğunu ‘yüksek sesle’ söyleyince Belediye Başkanı Giuliani tarafından görevden alınmıştı. New York'un ‘aşağı mahallesi’ Bronx'da doğan Safir 1965 yılında narkotik şubede göreve başladı. Çeşitli eyaletlerde görev yaptıktan sonra 1994'te New York'a döndü. Safir, selefi Bratton'un ‘suçun küçüğü büyüğü olmaz; en ufak suçluyla bile mücadele gerekir’ teorisini başarıyla uyguladı. Safir şimdilik politikayla ilgilenmediğini söylüyor.