NATO’ya da saldırıydı

- 15 Temmuz darbe girişiminden sonra ilk kez Türkiye’desiniz. Bir NATO ülkesinde ordu mensuplarının kendi hükümetine dönük bir darbe girişiminde bulunacağı aklınıza gelir miydi?

Türkiye’deki darbe girişimi gerçek bir saldırıydı. Hem gerçekti hem de Türk demokrasisi için dramatik bir deneyimdi. Darbe girişimi aynı zamanda NATO’nun temel değerlerine yönelik bir saldırıydı. Bu yüzden NATO, Türkiye, Türk halkı ve demokrasisi ile tam bir dayanışma gösterdi. NATO Genel Sekreteri görevine geldikten sonra ilk ziyaret ettiğim ülkelerden biri Türkiye idi. Bu benim beşinci ziyaretim ve bu da Türkiye’nin ittifak içindeki asli rolü ve öneminin yansıması.

- Darbe girişiminden sonra çok sayıda üst düzey subay görevinden alındı ve bu da Türk ordusunun etkinliği açısından soru işaretlerine neden oldu. Türkiye’nin NATO’ya katkısını nasıl etkiledi bu durum?

Türkiye’nin NATO’ya katkıları darbe girişiminden etkilenmedi. Türkiye, NATO’nun farklı operasyon ve faaliyetlerine katılmayı sürdürdü. Örneğin Afganistan’da. Darbe girişiminin Türk ordusunda bazı sonuçlara neden olduğunu anlıyoruz ama Türkiye’nin NATO içindeki rolü ya da NATO’ya katkıları konusunda bir etkisi olmadığını da görüyoruz.

HUKUK İÇİNDE YARGILAMA DEMOKRASİYİ GÜÇLENDİRİR

- Temmuz sonrası Türk demokrasisinin durumunu nasıl değerlendirirsiniz?

Şu noktanın altını bir daha çizmeme izin verin: Darbe girişimi sadece Türkiye’ye karşı değil aynı zamanda NATO’nun temel değerlerine de bir saldırıydı. O yüzden de darbe girişiminin ilk saatlerinde Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nu aradım ve NATO adına darbe girişimini kınayıp, Türkiye ve Türk halkıyla dayanışma duygumuzu ilettim. Aynı şekilde o gece sokaklara çıkarak cesaretle demokratik kurumlarını savunan Türk halkını da selamlamak isterim. Farklı siyasi partilerin de hem darbe girişimi sırasında hem de sonrasında gösterdikleri desteği memnuniyetle karşılıyorum. Bütün bunlarda Türk demokrasisi ve demokratik kurumlarının gücünü gördük. Bunun yanı sıra siyasi liderlerin, darbecilerin hukuk kuralları gereğince, hukukun üstünlüğü ve uluslararası sözleşmelere uygun olarak yargılanacaklarına ilişkin açıklamalardan da memnuniyet duyuyorum.

- Bu ziyaretinizde muhalefet partileriyle de görüşüyorsunuz. Hükümetin birtakım adımlarına yönelik eleştirileri de var.

Demokratik bir toplumda, her zaman farklı görüşler olacaktır. Farklı partiler, görüşler var ama aynı zamanda açık bir tartışma ortamı da var. Demokrasi böyle işler. Farklı görüşlerin olması demokratik bir tartışma ortamının olduğunu ortaya koyuyor. Türkiye’nin darbecileri hukukun üstünlüğüne uygun yargılayacağına inancım tam. Daha birkaç gün önce Avrupa Konseyi’ne (AK) giden Dışişleri Bakanı’nın, yargılama sürecinin oluşturulmasında AK ile işbirliği yapacakları açıklaması memnuniyet verici. Darbeciler yaptıklarından sorumlu tutulmalı ve bunun NATO ve AK değerlerine uygun yapılması büyük önem taşıyor. Bu, Türk demokrasisinin gücünü tescil edecektir. Sürecin demokratik değerlere saygı çerçevesinde gerçekleşeceğinden eminim.

TÜRKİYE’NİN KENDİNİ SAVUNMA HAKKI VAR

- Türkiye, 24 Ağustos’ta Suriye’ye dönük bir operasyon başlattı. Bu operasyonu genel olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?

Türkiye’nin IŞİD’le mücadele etme yönündeki çabalarını memnuniyetle karşılıyorum. Bu Türkiye için olduğu kadar tüm NATO ülkeleri için de önemli. Türkiye, Suriye ve Irak’tan kaynaklanan karışıklık ve şiddetten en çok etkilenen NATO üyesi. Birçok terörist saldırıyla karşılaştı. Bütün ülkelerin olduğu gibi, Türkiye’nin de kendini savunma hakkı var. NATO olarak biz uluslararası koalisyonun IŞİD’le mücadelesini destekliyoruz. Bunu farklı yollarla yapıyoruz. Varşova Zirvesi’nde koalisyona gözlem uçaklarıyla destek kararı aldık. Ayrıca, Türkiye’nin hava savunmasını güçlendirdik.

- Türkiye’nin operasyonu sonucunda filli bir güvenli bölge oluşmuş gibi görünüyor. Türkiye, bir de uçuşa kapalı bölge talebini yapıyor. Bu gerçekleşebilir mi?

NATO’nun tüm üyeleri, IŞİD’e karşı koalisyonda. Ama NATO, Suriye’de değil. Ne NATO gücü var ne de komutası. Biz bu operasyonun parçası değiliz. Bu konu koalisyon tarafından karara bağlanmalı.

- Türkiye ile Rusya arasında başlayan normalleşme süreci, ittifakın Karadeniz’de Rusya’ya dönük adımlarını etkiler mi?

Türkiye ile Rusya arasındaki gelişen ilişkilerden memnuniyet duyuyorum. Bu NATO’nun Rusya’ya dönük anlayışına tamamen uygun. Rusya ile çatışma istemiyoruz. Yeni bir Soğuk Savaş istemiyoruz. Güçlü ittifak, güvenilir caydırıcılık ve savunma temelinde diyalog istiyoruz.

BOMBALANAN MECLİS’İ GEZDİ

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, darbe girişimi sırasında bombalanan Meclis’i ziyaretinde, bu olayın sadece Türk demokrasisine değil NATO müttefiklerinin ve değerlerinin kalbine yapılmış bir kalkışma olduğunu söyledi.

Meclis’i ziyaretinde önce TBMM Başkanvekili Akif Hamzaçebi ile görüşen Stoltenberg, görüşmenin ardından da darbe girişimi sırasında Meclis’in bombalanan yerlerini gezdi. Stoltenberg burada yaptığı açıklamada, Meclis’in bombalanan yerlerini görmenin kendisini son derece duygulandırdığını, Meclis’e gelip, Türk halkının demokrasiyi korumak için neler yaptığını görmenin gerçekten çok etkileyici olduğunu söyledi. Hamzaçebi de Türk demokrasisinin 15 Temmuz darbe girişimi karşısında çok başarılı bir sınav verdiğini ve darbe teşebbüsünün başarıya ulaşmasını engellediğini söyledi. Ankara’da önceki akşam Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la bir araya gelen Stoltenberg’i, dün de Çankaya Köşkü’nde Başbakan Binali Yıldırım kabul etti. 

NATO Genel Sekreteri Ankara’da MHP ve HDP temsilcileriyle de görüştü.