NATO yolunda imzalar tamam: İsveç ve Finlandiya şimdi onay bekleyecek

NATO’ya üye olmak için yaklaşık yedi hafta önce resmi başvuru yapan İsveç ve Finlandiya’nın katılım protokolleri, Madrid Zirvesi’nde 30 üye ülke liderlerinin onayıyla yapılan resmi davetin olağan devamı olarak dün Brüksel’de imzalandı. Katılım protokollerinin imzalanması, bu iki ülkenin “davetli” statüsüne sahip olduğu ve üyeliklerine ilişkin onay sürecinin başladığı anlamına geliyor. NATO üyesi ülkelerin daimi temsilcileri, belgeyi Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ve İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde’nin hazır bulunduğu bir ortamda imzaladılar. İmza töreni sonrasında düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, iki ülke ile NATO ve Avrupa-Atlantik güvenliği açısından tarihi bir gün olduğunun altını çizip Türkiye, İsveç ve Finlandiya’ya yapıcı yaklaşımları nedeniyle teşekkür etti, “Madrid Zirvesi’nde imzaladıkları üçlü anlaşma bugünü mümkün kıldı” dedi.

SON SÖZ ÜYELERİN

NATO’daki genel beklenti hızlı bir onay süreci yaşanması doğrultusunda. Olası üyelik için gelecek yılın ilk aylarını dillendirenler olsa da sürecin uzunluğu NATO üyesi ülkelerin dün imzalanan belgeyi ulusal kurallarına göre onaylama sürecinin hızına bağlı olacak. Stoltenberg, hızlı bir onay süreci için bazı üye ülkelerin gerekli hazırlıkları yaptığını belirtmekle birlikte, “Katılım protokollerinin 30 ulusal parlamentoda onaylanması gerekiyor ve farklı ülkelerin farklı prosedürleri var. Bu nedenle bunun tam olarak ne kadar hızlı ilerleyebileceği konusunda tahminde bulunmada çok dikkatli davranıyorum” dedi. NATO’ya katılan en son ülke olan Kuzey Makedonya’nın protokolünün onay süreci yaklaşık bir yıl almıştı. Onay için NATO tarafından belirlenen bir son tarih yok. Süreç tamamen üye ülkelerin elinde.

OTURUMLARA KATILACAKLAR

Katılım protokollerinin imzalanması bu iki ülkeye NATO üyesi ülkelerin sahip olduğu avantajları sağlamıyor. İsveç ve Finlandiya bundan sonra NATO oturumlarına “davetli” statüsüyle katılabilecek. Ancak bu alınacak kararlarda söz hakkına sahip olacakları anlamına gelmiyor. NATO’nun olası askeri düzenlemeleri de şu aşamada bu iki ülkeye açık olmayacak. Finlandiya ve İsveç, üye ülkeler onay sürecini tamamlamadan NATO’nun ortak savunma ilkesi olan ve bir müttefike yapılan saldırının tüm İttifak’a yapılmış sayılmasına dayanan 5’nci madde korumasından da yararlanamayacaklar.

‘UMARIM ONAYLARLAR’

Türkiye, terörizm odaklı güvenlik kaygılarının giderilmesinin odakta yer aldığı üçlü memorandumun somut şekilde uygulandığına dair örnekler görmeden onay sürecini tamamlamayacağı mesajını Madrid Zirvesi’nden bu yana net şekilde veriyor. Linde, hızlı bir onay süreci umduklarını belirterek, “Bu mutabakatın gereğini yerine getireceğiz ve bunu takip edeceğiz. Ayrıca ortak bir mekanizmaya da sahip olacağız. Umarım İsveç, Finlandiya ve Türkiye, bunun iyi bir mutabakat olduğunu görür ve Türk Parlamentosu da anlaşmamızı onaylayabileceğini hisseder” dedi.

‘CİDDİYE ALACAĞIZ’

Türkiye’nin bu iki ülkeden beklentileri arasında terör bağlantılı bazı isimlerin iadesi de var. Linde, memorandumun müzakeresi sırasında sayı ya da listelerin gündeme gelmediğini ve kendi bilgisi dahilinde İsveç hükümetine ulaşmış bir liste bulunmadığını belirterek, “Terörle mücadeleyi ciddiye alacağız. Tüm iade talepleri mevzuatımızdaki normal yoldan gidecektir ve nihayetinde karar verecek olan yüksek mahkemedir” dedi. Haavisto ise “Üzerinde anlaşılan her şey metinde” ifadelerini kullandı.