Nasıl kazandı

Seçmenin yerleşik düzene yönelik öfkesi, ekonomi ve güvenlik endişeleri belirleyici unsurların başında yer aldı. Yıllardır siyaset sahnesinde olan Hillary Clinton imaj sorununu aşamazken, kadınlar arasında bile umduğu heyecanı yaratamadı.

1-Sisteme öfke: Halk, mali krizler, 2013’te hükümetin iki hafta kapalı kalmasıyla sonuçlanan ABD Kongresi’ndeki tıkanıklar gibi sebeplerle yerleşik siyasetten olmayan, düzene karşı mesajlar veren bir adayla sisteme olan öfkesini dışa vurdu.

2-Ekonomi: Obama döneminde işsizlik oranı, yüzde 4.9’la 2008 ekonomik krizi öncesindeki seviyeye düştü ve istihdam arttı. Ancak orta kesim yaşadığı ekonomik sorunların Obama Yönetimi’nin devamı gibi olacağı düşünülen Hillary döneminde devam edebileceği endişesini yaşadı. Sandık başı anketlerine göre de seçmenlerin yüzde 55’i Trump’ın ekonomiyi daha iyi ele alacağına inandı.

3-Mavi yakalılar: Ekonomik sorunların etkisiyle mavi yakalıların bazı kritik eyaletlerde Trump’ı desteklemesi sonucu, 1988’den beri hep Demokratlara oy veren, işçilerin yoğun olduğu Michigan, Wisconsin ve Pensilvanya bu sefer kırmızı oldu. Trump seçim sisteminin de avantajından yararlanarak delege sayısında öne geçti. Hillary, parti içi önseçimlerde de otomotiv işçilerinin eyaleti Michigan’ı rakibi Bernie Sanders’a kaptırmıştı.

4-FBI Direktörü: Hillary’nin anketlerde farkı açtığı sırada FBI Direktörü James Comey’nin 28 Ekim’de Hillary’nin e-postalarıyla ilgili incelemeyi yeniden başlattığını açıklaması, eylülde başlayan münazaralar sonrası Hillary lehine esen rüzgârı ilk kez tersine çevirdi.

5-Güvenlik: DEAŞ’la süren mücadele, Trump’ın Müslümanlara karşı başta kullandığı ayrımcı dile rağmen Amerikalıları sertlik yanlısı mesajlar veren Trump’a yönlendirdi. Her fırsatta DEAŞ’ı yok edeceğini vaat eden Trump’ın basit mesajı Amerikan halkının tercihinde daha etkin oldu.

6-Duvar: İşsizlik ve ekonomik sıkıntıların da tetiklediği göçmen karşıtlığı nedeniyle, Trump’ın Meksika sınırına öreceğini söylediği duvar birçok kesim üzerinde etkili oldu.

7-Demografi: Latinolar, yüzde 70’in üzerinde ezici bir çoğunlukla Hillary Clinton için oy verse de demografik dağılım nedeniyle bu durum sadece Nevada’da Hillary’nin lehine bir sonuç çıkmasını sağladı. Florida’da Hillary’ye oy veren Porto Riko kökenliler, Küba’ya sertlik yanlısı politikalar uygulanmasını savunan Cumhuriyetçi Parti’ye geleneksel desteğini devam ettiren Küba kökenlileri dengelemeye yetmedi. Ya da mavi California ve kırmızı Teksas’ta Latino oyları sonuca etki etmedi.

8-Hillary’nin imajı: Yaşanan skandallardan sonra daha az kötü olanın seçildiği bir yarıştı bu. İki adayın da sevilmeme oranları yüzde 55’in üzerindeydi. Ama halk arasındaki Hillary’nin ‘güvenilmez’ imajı onu Trump’ın yanında birçok kesim için daha kötü bir tercihe dönüştürdü. Hillary’nin hasta olduğu da Trump kampanyasının işlediği konulardan biriydi.

9-Trump enerjisi: Halkta heyecan yaratma konusunda Trump, Hillary’ye göre daha başarılı oldu. Öyle ki, ‘tecavüzcü’ diye suçladığı Latinolar arasındaki desteği bile yüzde 29’a çıktı.

10-Kadın karşıtlığı: Trump’ın kadınları aşağılayan videosuna rağmen kadınlar arasındaki destekte Trump, Hillary’nin sadece yüzde 12 gerisinde kaldı. 2008’de bir siyahı başkan yapan seçmen, kadın başkan sözkonusu olduğunda aynı  ölçüde ilerlemeci olamadı.