Güncelleme Tarihi:
Myanmar ordusu, 8 Kasım 2020'deki genel seçimlerde hile yapıldığı iddialarının ortaya atılması ve ülkede siyasi gerilim yaşanmasının ardından 1 Şubat'ta yönetime el koymuştu.
Ordu, ülkenin fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere pek çok yetkili ile iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve 1 yıllığına olağanüstü hâl ilan etmişti.
Darbeden bu yana, Suu Kyi ev hapsinde tutuluyor ve yolsuzluktan, 150 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilecek ülkenin resmi sırlarını ihlal etmeye kadar çeşitli suçlamalarla karşılaştı.
İÇ KARIŞIKLIK HİÇ BİTMEDİ
Ülkede bu tarihten beri iç karışıklık devam ediyor ve şiddet sık sık tırmanarak oldukça kanlı çatışmalara ve protesto gösterilerine sebep oluyordu.
Ordu tarafından öldürülen, hapsedilen veya gözaltına alınanların sayısını tutan Siyasi Mahkumlara Yardım Derneği (AAPP), darbeden bu yana 14.847 kişinin tutuklandığını ve tahmini olarak 2114'ünün askeri güçler tarafından öldürüldüğünü söylüyor.
Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre Myanmar’da yürürlükte olan idam cezası 1988’den beri uygulanmıyordu. Ancak bu kural bozuldu ve dünyanın kanını donduran haber bu sabah duyuldu…
1988 YILINDAN BERİ BİR İLK
Cuntacı Myanmar ordusu tarafından dört demokrasi aktivisti idam edildi.
Aralarında eski Milletvekili Phyo Zeya Thaw da olan 4 önemli isim ‘terör eylemleri’ gerçekleştirmekle suçlanarak idam edildi.
İdam kararları, hak gruplarının haksız olmakla eleştirdiği kapalı kapılar ardındaki bir duruşmada verildi.
İdam edilenlerin yakınları bu sabah umutsuzca sevdikleri hakkında bilgi almak için Insein hapishanesinde toplandı.
Öldürülen Zayar Thaw'ın annesi, oğlunun tam olarak ne zaman idam edileceğinin kendisine söylenmediğini ve bunun sonucunda uygun geleneksel cenaze planlarını yapamadığını da sözlerine ekledi.
BİR ANNENİN ACI İTİRAFI
BBC'nin Birmanya Servisi’nde yer alan habere göre Khin Win Tint, "Geçen cuma Zoom'da tanıştığımızda oğlum sağlıklı ve gülümsüyordu. Okuma gözlüklerini, sözlüğü ve hapishanede kullanmak için biraz para göndermemi istedi, ben de bugün bunları cezaevine getirdim. Bu yüzden onu öldüreceklerini düşünmedim. Buna inanmadım."
Bu arada, gerçek adı Kyaw Min Yu olan Ko Jimmy'nin kız kardeşi daha önce cesetleri henüz almadıklarını söylemişti.
Ailelerin hepsi infazlar hakkında bilgi almak için başvuruda bulundu.
Devlet haber kaynağı Global News Light of Myanmar, dört adamın ‘acımasız ve insanlık dışı terör eylemleri için talimat verdikleri, düzenlemeler yaptıkları ve komplolar kurdukları’ için idam edildiğini söyledi.
Yetkililer bu kişilerin terörle mücadele yasalarına göre suçlandıklarını söyledi, ancak ne zaman ve nasıl idam edildiklerini açıklamadı.
Birleşmiş Milletler'e göre, bu infazlar 1988'den beri ilk defa yaşanıyor. Myanmar'da önceki infazlar asılarak yapılmıştı.
'ŞOK VE ÜZÜNTÜ'
Myanmar'daki BM İnsan Hakları Özel Raportörü Tom Andrews, "Cuntanın Myanmar vatanseverlerini ve insan hakları ve demokrasi savunucularını infaz ettiği haberine öfkeli ve yıkılmış durumdayım" dedi ve ekledi “Bu ahlaksız eylemler uluslararası toplum için bir dönüm noktası olmalı”
Myanmar'ın gölge Ulusal Birlik Hükümeti (NUG), cinayetler yüzünden şokta olduklarını ve üzüntü duyduklarını açıkladı.
2021 askeri darbesine yanıt olarak kurulan demokrasi yanlısı figürler, silahlı etnik grupların temsilcileri ve eski milletvekillerinden oluşan bir grup olan NUG, uluslararası toplumu "katil askeri cuntayı zulümleri ve cinayetleri nedeniyle cezalandırmaya" çağırdı.
İDAM EDİLENLER KİMLERDİ?
53 yaşındaki Ko Jimmy, 1988 öğrenci ayaklanmalarında ülkenin askeri cuntasına karşı aktivizmleriyle tanınan Burma demokrasi yanlısı bir hareket olan 88 Nesil Öğrenci Grubu'nun emektarıydı. 2012'de serbest bırakılmadan önce demokrasi yanlısı harekete katıldığı için birkaç kez hapse atıldı.
Yangon'daki bir dairede silah ve mühimmat saklamak ve Ulusal Birlik Hükümeti'ne ‘danışman’ olmakla suçlandıktan sonra geçen yıl Ekim ayında tutuklandı.
41 yaşındaki Phyo Zeya Thaw, eski bir NLD milletvekili ve Suu Kyi'nin yakın bir müttefikiydi.
Eski bir hip-hop sanatçısı olan Thaw, darbe karşıtı şarkı sözleri nedeniyle cuntanın öfkesini sık sık çekti. Kasım ayında terörle mücadele suçları iddiasıyla tutuklandı.
Phyo Zeya Thaw ve Ko Jimmy, haziran ayında ordunun verdiği cezalara karşı açtıkları temyiz davalarını kaybettiler.
Diğer iki aktivist - Hla Myo Aung ve Aung Thura Zaw hakkında daha az şey biliniyor. Cuntanın muhbiri olduğu iddia edilen bir kadını öldürmekten idama mahkûm edildiler.