Türkiye'den Irak'a 'Başika' resti
Güncelleme Tarihi:
Irak Parlamentosu’nun Türkiye’nin Musul yakınlarındaki Başika’da konuşlu Türk askeri birliğini ülkeden çekmesi yönünde aldığı kararın ardından Ankara, Bağdat’a nota verdi. Bağdat da Türk büyükelçisini dışişlerine çağırma kararı alırken tansiyon açıklamalarla yükseldi.
IRAK’ta önceki gün meclisin Musul kentine 12 kilometre uzaklıktaki Başika ilçesinde konuşlu Türk askeri birliğinin ülkeden çıkması yönünde aldığı kararın yankıları sürüyor. Dün sabah Irak’ın Ankara Büyükelçisi Hişam Ali Ekber İbrahim el Alevi, Dışişleri Bakanlığı’na davet edilerek, kendisine sözlü ve yazılı olarak Ankara’nın protestosu iletildi. Irak Dışişleri Bakanlığı da, Türkiye’nin Bağdat büyükelçisini bakanlığa çağırma kararı aldı. Irak Başbakanı Haydar İbadi’nin önceki akşam yaptığı açıklamalara dün Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş yanıt verdi. Ayrıca dün Irak’taki Uluslararası Koalisyon Gücü’nün ABD’li Sözcüsü Albay John Dorrian, Irak’taki Türk birliğinin koalisyon içinde olmadığını söyledi.
‘BÖLGESEL ÇATIŞMAYA DÖNÜŞÜR’: Irak Başbakanı İbadi, önceki akşam meclisin kararı sonrası yaptığı açıklamada, “Türkiye’nin içişlerimize müdahalesini kabul etmiyoruz. Askeri varlıkları içişlerimize bariz müdahaledir ve egemenliğimize aykırıdır. Bakanlar kurulu da Türkiye Cumhurbaşkanı’nın açıklamalarını reddetti, kınadı ve ‘fitne yaratmak için girişim’ olarak addetti. Askeri seçeneğe başvurma niyetimiz yok. Bölgesel çatışmaya girmek istemiyoruz ve korkarız ki, Türkiye’nin Musul’daki macerası bölgesel çatışmaya dönüşür. Türk liderler konuştukları planları gerçekleştirmede başarılı olamayacaklar. Bunun en büyük yansıması önce Türkiye’ye olur. Koalisyon güçleri de Irak’ın Türk askeri varlığını reddetmesinde yanımızda duruyor. Bunu en sağlıklı şekilde çözmeliyiz” dedi.
‘IRAK HÜKÜMETİ NEREDEYDİ’: Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş da İbadi’nin Türkiye’ye yönelik sözlerine dün yanıt verdi. Kurtulmuş, “Önce Musul DEAŞ tarafından bir günde işgal edildiğinde Irak merkezi hükümeti neredeydi? Yine birçok Irak şehri bir günde işgal edildiğinde Rakka’dan Musul’a kadar, uluslararası camia neredeydi? Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Başika’daki varlığı ya da şu anda Suriye topraklarındaki operasyon dolayısıyla varlığı, hiçbirisi işgalci bir amaçla değildir” dedi. Orada terör örgütlerinin ortaya çıkarmış olduğu siyasi belirsizliklerin ortadan kaldırılması ve özellikle Musul halkının korunmasıyla ilgili olarak Türkiye’nin Başika’da yer aldığını belirten Kurtulmuş, “Biz bu konularda Irak hükümetiyle iş birliğine hazırız, ama kusura bakmasınlar Irak bu kadar bölünüp parçalanmışken durup orada bir istikrar unsuru olarak bulunan Başika’daki Türk ordusunun varlığına da oradaki üssümüzün, oradaki yerel unsurlarla iş birliği halinde varlığına da kimsenin karşı çıkma hakkı yok” ifadesini kullandı. Kurtulmuş, Barzani yönetiminin Türk askerinin yerel güçleri eğitmesi talebinin açık olduğunu da söyledi.
‘RESMİ İZİNLE GELMEDİ’: Türkiye ile Irak arasında tansiyon yükselirken, dün bir açıklama da Irak’taki Uluslararası Koalisyon Gücü’nin ABD’li Sözcüsü Albay John Dorrian’dan geldi. DHA’nın haberine göre Dorrian, Irak topraklarında bulunan Türk askerlerinin, Irak hükümetine DEAŞ ile mücadelesinde yardımcı olan ve destek veren uluslararası koalisyon güçlerinin içerisinde olmadığını söyledi. Yarbay Dorrian, açıklamasının devamında, “Irak topraklarında bulunan Türk ordusu Irak hükümeti tarafından ve resmi izinle gelmemiştir ve illegaldir” dedi. Dorrian, 9 Eylül’de Hürriyet’e yaptığı açıklamada da: “Bizim pozisyonumuz, Irak’ta DEAŞ’a karşı faaliyet gösteren tüm kuvvetlerin Irak hükümetinin komuta ve kontrolünde olması ve bu güçlerin Irak’ın egemenliğine saygı göstermesi gerektiği yönünde. Başika’daki Türk kuvvetleri, Öz Kararlılık Ortak Görev Gücü kapsamında faaliyet göstermiyor” demişti.
BAŞİKA NEDEN ÖNEMLİ
- Yaklaşık 500 Türk askerinin bulunduğu Irak’taki Başika Köyü, IŞİD’in 2014 Haziranı’ndan beri elinde tuttuğu Musul’a sadece 12 km mesefade.
- En az bir milyon kişinin yaşadığı Musul’a yakınlığı dışında, Başika stratejik bir yerde bulunuyor. Operasyona 8-12 birliğin katılması, bunlardan 2’sinin Permerge kuvvetleri olması planlanıyor. Kürt kuvvetlerinin bir kısmının da operasyona Başika mevzilerinden katılması sözkonusu.
- Peşmerge, Başika bölgesinde 30 km.’lik bir hattı koruyor. 2015’in başında, bölgedeki Gedu Üssü’ne intikal eden Türk birliği burada Barzani ve Talabani Peşmerge’siyle yakın çalışıyor, bazı noktalarda hattın ön cephesinde tank ve asker bulunduruyor. Ancak Türk askerlerinin asıl konuşlu oldukları kamp ise cephe hattının 5 km gerisinde yer alıyor.
- Kamp, öndeki Peşmerge kuvvetleri nedeniyle IŞİD’le sıcak çatışma riski taşımıyor. Yaklaşık 250 dönümlük bir araziye kurulmuş kampın hemen dışındaki köyde siviller halen normal yaşamlarını sürdürüyorlar. Türk askerleri burada eski Musul Valisi Esil El Nuceyfi’ye bağlı Sünni Haşd El Vatani (Ulusal Topluluklar) milislerini eğitiyor.
TÜRKİYE’NİN BEŞ ÇEKİNCESİ
Musul operasyonu için ABD askerleri, Irak ordusu ve Haşdi Şabi güçleri, kent merkezinin 55 km güneyindeki Kayyare ilçesinde üslendi. AA’ya göre Türkiye, geçen hafta Ankara’yı ziyaret eden Amerikalı yetkililere 5 çekincesini iletti.
- ABD’nin Türkmen kenti Telafer’i Şii milislere bırakma kararı, kentte Şii ve Sünni Türkmenlar arasında mezhep çatışması tetikleyebilir.
- Şii milislerin Telafer’e yerleşmesi, Suriye sınırına ulaşıp İran-Irak için “mezhep koridoru”nu tekrar açmalarına neden olacak.
- Koalisyonun sadece Musul’a baskı yapması, militanların Rakka ve El Bab’a kaçıp Fırat Kalkanı Harekâtı’na dirençlerini artırabilir.
- Şii milisler Telafer’e komşu Sincar’daki PKK ile ittifakını güçlendirip Irak-Suriye sınırında kalıcı hâkimiyet kurabilir.
- Bölgenin asıl sahibi Musullular olduğu için Türkiye’nin eğittiği 3 bin yerel gönüllüye operasyonda rol verilmeli.
IRAK BAŞBAKANI İBADİ: ‘Türkiye’nin askeri varlığı egemenliğimize aykırıdır. Bölgesel çatışmaya girmek istemiyoruz ve korkarız ki Türkiye’nin Musul’daki macerası bölgesel çatışmaya dönüşür.’
BAŞBAKAN YARDIMCISI KURTULMUŞ: ‘Irak bu kadar bölünmüşken orada istikrar unsuru olarak bulunan Başika’daki Türk ordusu varlığına kimsenin karşı çıkma hakkı yoktur.’
ABD’Lİ SÖZCÜ ALBAY DORRİAN: ‘Irak’taki tüm güçlerimiz, Irak hükümetinin onayına sahip. Türkiye dahil, Irak’a IŞİD’e karşı savaşma niyetiyle gelen tüm ulusların, Irak hükümetinin iznini alması gerektiğini düşünüyoruz.’
Gözden Kaçmasın
Hürriyet.com.tr