Muhalifler bölündü

SURİYE’de geçiş süreciyle ilgili Viyana’da belirlenen yol haritası çerçevesinde taraflar 1 Ocak’ta masaya oturmadan önce muhalifler üç cepheye bölündü. Suudi Arabistan’ın organizatörlüğünde yaklaşık 100 temsilci Riyad’da bir izleme ve bir müzakere heyeti belirledi. Riyad’dan dışlananlar ise Kürtlerin öncülüğünde Derik’te toplanıp meclis kurdu. Her iki gruba mesafeli olanlar da Şam’da bir araya geldi. 

Rojava’da meclis oluşturuldu: Rojava’nın aktörleri PYD ve YPG, kendisine yakın grup ve kişilerle birlikte 8-9 Aralık’ta Derik’te düzenledikleri Demokratik Suriye Kongresi’nde bir meclis oluşturdu. Rimelan’da 103 kişinin katıldığı toplantıda ‘özgür ve demokratik bir Suriye’nin inşası için’ 42 kişilik ‘Demokratik Suriye Meclisi’ kuruldu. Suriye’nin kuzeyinde 3 kantondan oluşan Rojava Özerk Yönetimi’nin 13, Siyasi Partiler Siyasi Danışma Kurulu’nun 3, Buğday Dalgası Hareketi’nin 2, Arap ve Kürt aşiretlerinin birer, Türkmen, Süryani, Aşuri, Arab ve Ezidi halklarının birer, gençlik hareketlerinin bir, bağımsızların 5 kişiyle temsil edildiği mecliste şu gruplara da birer temsilcilik verildi: Onur ve Haklar Anlaşması Topluluğu, Suriye Ulusal Demokratik Uzlaşı Komitesi, Şehba Bölgesel Meclisi, Suriye Demokratik Çağdaşlık Partisi, Sosyalist Demokratik Baas Partisi, Cebe Arab, Suriye Ulusal Kitle.

Riyad’a davet edilmediler: Meclis Suriye’deki krizin barışçıl müzakere ile çözülmesi, teröre karşı mücadele edilmesi, Suriye’nin siyasi dönüşümü için özgür ve demokratik seçimlerin yapılması, halkların inanç ve kültürlerinin teminat altına alınması ve demokratik anayasanın yazılmasını hedef olarak belirledi. PYD, YPG, YPG’nin Kürt, Arap ve Süryanilerle birlikte kurduğu Suriye Demokratik Güçleri, ABD’nin istemesine rağmen Riyad’a davet edilmemişti.

KARŞILIKLI SUÇLAMA

100 kişinin davet edildiği Suudi Arabistan’daki toplantıda ise müzakerelere liderlik etmek üzere 32 kişilik bir yüksek konsey oluşturulması kararlaştırıldı. Konseyde Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu ve Suriye Ulusal Konseyi ağırlığını korurken silahlı gruplara 10, bağımsızlara 8 temsilcilik ayrıldı.

AHRAR EL ŞAM ÇEKİLDİ: Toplantıda Suriye’nin birliği, demokratik ve sivil devlet, tüm terör eylemleri ve yabancı savaşçıların reddi, devlet kurumlarının korunması ve ordunun yeniden yapılandırılması konularında uzlaşıldı. Riyad’a davet edilen silahlı 15 örgüt arasında eski Kaidecilerin kurduğu ve şeri düzen isteyen Ahrar el Şam da yer aldı. Ancak Ahrar konferansın ikinci günü rejim yanlısı unsurlara yer verildiği gerekçesiyle süreçten çekildi.

ŞAM'DA TOPLANDILAR: Riyad ve Rimelan’da Suriye yönetimiyle müzakereler için iki farklı yapı şekillenirken üçüncü bir ses Şam’dan geldi. Şam’daki alternatif toplantıya Dayanışma Partisi, Ulusal Gençlik Partisi ve Ulusal Demokratik Eylem Grubu gibi 15 örgüt katıldı. Eskiden yaşa dışı olan bu örgütler 2011’deki reform paketiyle yasalaşmıştı. Bunlardan bazıları Esad yönetimine karşı gösterilere de katılmıştı.

Riyad’da öne çıkan aktörler Derik ve Şam’da toplanan grupları rejim ya da Rusya’nın güdümünde olmakla suçluyor. Riyad’da toplananlar ise cihatçılara prim vermekle eleştiriliyor.

ESAD YA MÜZAKEREYLE YA DA ZORLA GİDER

Riyad’da Suriyeli muhaliflerin toplantısını ev sahipliği yapan Suudi Dışişleri Bakanı Adil el Cübeyr “Esad ya müzakerelerle gider ya da zorla” diye tehdit savurdu. Toplantıda müzakerelere öncülük etmeleri için 32 kişilik bir yüksek konsey oluşturulurken sonuç bildirisinde Suriye lideri Beşar Esad ve yardımcılarının geçiş sürecinin başında istifa etmeleri şartı koşuldu. Toplantıya katılanlar konferansın bitiminde Suudi Arabistan Kralı Selman’ı ziyaret etti. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ise Suudi, Rus ve Katarlı mevkidaşlarıyla Viyana’nın devamının 18 Aralık’ta New York’ta yapılması önerisini tartışırken Riyad toplantısının yapıcı geçtiğini not etti. Kerry “İlerleme sağladık ancak hâlâ üstesinden gelmemiz gereken bazı zor konular var” dedi. Rusya, Riyad toplantısı ile ilgili sessiz kalmayı tercih ederken İran Suudi Arabistan’ı Viyana sürecinin ruhuna aykırı davranmak ve IŞİD ile bağlantılı grupları davet etmekle suçladı.