Güncelleme Tarihi:
Moğolistan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i Salı günü başkent Ulan Batur'da ağırlarken, uluslararası hukuk açısından tartışmalı bir duruma düştü. Putin'in Moğolistan'a yapacağı ziyaret sırasında herhangi bir olağanüstü gelişme beklenmese de Moğolistan’ın Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) yükümlülüklerini yerine getirmemesi, ülkeyi ciddi bir sorumlulukla karşı karşıya bıraktı.
UCM üyesi Moğolistan, Mart 2023’te UCM tarafından savaş suçlarından dolayı hakkında uluslararası tutuklama emri çıkarılan Putin’i resmi törenle karşıladı. Roma Statüsü uyarınca UCM üyesi devletler, hakkında tutuklama emri bulunan kişileri topraklarına ayak basmaları durumunda gözaltına almak zorunda ancak Moğolistan, başkent Ulan Batur'da Devlet Başkanı Ukhnaagiin Khurelsukh ile görüşen Putin'i şeref kıtasıyla karşılayarak bu kurala meydan okudu.
CNBC-E’de yer alan habere göre, Moğolistan’ın Putin hamlesi, merkezi Hollanda’da bulunan UCM’de ve Ukrayna’da şaşkınlık yarattı.
UCM Sözcüsü Fadi el-Abdallah, Moğolistan’ın tutuklama kararına uyma “yükümlülüğü” olduğunu ve “işbirliği yapılmaması durumunda UCM yargıçlarının tedbir kararları alacağını” ifade etti. Ancak Fadi el-Abdallah, hangi tedbirlerin alınabileceğine dair somut bilgiler sunmadı.
CİDDİ SONUÇLARA YOL AÇABİLİR
Uluslararası hukuk uzmanları, Moğolistan’ın UCM’nin yükümlülüklerini yerine getirmemesinin bazı sonuçlar doğuracağı ve bunun bazı durumlarda kovuşturmaya yol açabileceği konusunda uyardı.
Uluslararası Barolar Birliği'nin (IBA) İcra Direktörü Mark Ellis, Moğolistan’ın uluslararası yükümlülüklerine uyması gerektiğini ve Putin’in tutuklanmamasının hukukun ihlali olduğunu ifade etti.
Ellis, “UCM'ye Taraf Devletler, haklarında UCM tutuklama emri bulunan kişileri herhangi bir nedenle ülkelerini ziyaret etmeye davet etmemelidir. Moğolistan'ın UCM üyeliği ve hukukun üstünlüğüne duyduğu saygı, bu tutuklama kararına uymasını ya da Başkan Putin'e Moğolistan'da hoş karşılanmadığını bildirmesini gerektirmektedir. Bu, bir Taraf Devlet olarak Moğolistan'ın hukuku siyasetin üzerinde tutması gereken bir andır” dedi.
Uluslararası Barolar Birliği de 2002 yılından bu yana UCM üyesi olan Moğolistan'ın “işbirliği yapmaması durumunda sonuçlarla” karşılaşabileceği uyarısında bulundu.
“RUSYA UCM İLE ALAY EDİYOR”
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Putin’in ziyaretinin öncesinde herhangi bir endişe duymadığını ve bu ziyaretin Rusya ve Moğolistan arasındaki ilişkiler açısından olumlu olduğunu vurguladı.
Avrupa Politikaları Analiz Merkezi Demokrasi Araştırmacısı Elena Davlikanova, Rusya’nın bu ziyaretini “UCM ile alay etmek” olarak nitelendirdi.
Davlikanova, “Tutuklanma ihtimali olsayd, Putin elbette bu seyahate çıkmazdı. Ülke zaten Moskova'ya başkanın tutuklanmayacağı konusunda güvence vermişti. Rusya ve Çin gibi iki güçlü komşunun arasına sıkışmış olan Moğolistan'ın manevra özgürlüğü uzun zamandır kısıtlı, dolayısıyla Putin'in bu tercihi son derece mantıklı. Bu ziyaret, Putin'in içeride ve dışarıda güçlü bir lider olarak imajını korumasına yardımcı oldu” dedi.
Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, Moğolistan’ın Putin’i tutuklamaması nedeniyle ülkenin uluslararası adalet yükümlülüklerini ihlal ettiğini ve bu durumun Ulan Batur için ciddi sonuçları olabileceğini açıkladı.
Avrupa Komisyonu da Moğolistan’ı UCM yükümlülüklerine uymaya çağırarak, uluslararası ilişkilerde hukukun üstünlüğünün önemine dikkat çekti.