Metrenin yüz milyonda biri kadar nanokablo
Güncelleme Tarihi:
Bülent OVACIK / İSTANBUL
Oluşturulma Tarihi: Ekim 08, 2009 00:00
Dünyanın en büyük uçak laboratuvarı Airbus 300’de, yerçekimsiz ortamda sürdürülen deneylerle metrenin yüz milyonda biri boyutunda nanokablocuk üretildi. Yerçekimsiz ortam, nanokablolarının düzenli bir biçimde bir araya gelmesini sağlıyor.
ALMANYA, Saarbrücken’deki Yeni Malzemeler Ensitüsü Biyoyüzeyler Bölüm Başkanı Dr. Cenk Aktaş ve enstitü yöneticisi Prof. Michael Veith’in, dünyanın en büyük uçan laboratuvarı Airbus 300’de, yerçekimsiz ortamda sürdürdükleri deneyler başarıyla tamamlandı. Metrenin yüz milyonda biri boyutunda 100 adet nanokablocuk havada sıfır yerçekimi oluşturan uçakta üretildi. Dr. Aktaş, şunları söyledi:
“Yerçekimi etkisiyle nano kablocuklarda düzensiz bir yapı oluşuyordu. Ekip olarak yer çekiminin sıfırlandığı anlarda, nanokablocukları sentezledik. İlk analizler bizi haklı çıkardı ve yerçekimsiz ortamda üretilen nano kablocukların diğerlerine göre daha düzenli bir yapıda oluştuklarını gözlemledik. Bunlar tıp alanında implant ve biyosensör uygulamalarının gelişmesine katkıda bulunacak.”
5 gün süren deneylerde 100 farklı numune hazırlandı. Bu numuneler tek tek elektron mikroskobuyla incelenecek. Numuneleri inceleyen ekipte, Kocaeli Üniversitesi Fizik Bölümü’nde yüksek Lisans yapan Çağrı Kaan Akkan da yeralıyor. Akkan “Bir numunenin incelenmesi 6-8 saat sürebiliyor. Yaklaşık bin saat süren bir çalışma sonunda kesin sonuçlara ulaşacağız” diyor.
Lazerli uygulama
LATARUM ile işbirliği Eylül sonunda, Kocaeli Üniversitesi Lazer Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi (LATARUM) ve TÜBİTAK’ın davetlisi olarak Antalya’da düzenlenen Uluslararası Lazer Teknolojisi Konferansı’na katılan Aktaş ilk sonuçları Türk bilim insanları ile paylaştı. Prof. Veith ve Dr. Aktaş, LATARUM yöneticisi Prof. Arif Demir ile lazer sistemlerinin nanoteknolojide kullanılması konusunda işbirliği yapacak.
Beş günde 120 parabolik uçuş
Nano kablocuk üretimi, uçan laboratuar Airbus 300 ile 5 günde 120 parabolik uçuş yaparak gerçekleştirildi. Dr. Cenk Aktaş parabolik uçuşu şöyle tanımladı: “Parabolik uçuş sırasında uçak 45-47 derece açıyla havalanıp 800 kilometre/saat gibi yüksek bir hıza ulaşıp aynı açıyla dalış yapıyor. Üç dakika süren bu çıkış ve dalış sürecinde yerçekimi 22 saniye sıfırlanıyor. Yerçekiminin sıfırlanmasından hemen önce ve sonra, yerçekimi iki katına çıkıyor. Uçaktaki bilim insanları 22 saniye havada kalıp ardından ağırlıklarının iki katı bir kuvvetle zemine çakılıyorlar.”
Sadece bir tuşa dokunmak kaldı
ÇalıŞmalarına 2008’de başlayan ekip, öncelikle üretimde kullanacakları cihazın teknik dizaynını yaptı. Uçuş sırasında oluşabilecek fiziksel zorluklara da hazırlandılar. Yerçekimi sıfırlandığı anda hareket etmekte zorluk çekeceklerini düşünen ekip tamamen bilgisayarla yönetilen dört ayrı kaplama kazanından oluşan bir cihaz geliştirdi. Uçuş öncesi deneyin hangi sıcaklık, basınç ve zaman aralığında yapılacağı önceden bilgisayarlara yüklendi. Bilim insanlarının sadece bir tuşa dokunarak deneyleri yapması sağlandı.
“Yerçekimi etkisiyle nano kablocuklarda düzensiz bir yapı oluşuyordu. Ekip olarak yer çekiminin sıfırlandığı anlarda, nanokablocukları sentezledik. İlk analizler bizi haklı çıkardı ve yerçekimsiz ortamda üretilen nano kablocukların diğerlerine göre daha düzenli bir yapıda oluştuklarını gözlemledik. Bunlar tıp alanında implant ve biyosensör uygulamalarının gelişmesine katkıda bulunacak.”
5 gün süren deneylerde 100 farklı numune hazırlandı. Bu numuneler tek tek elektron mikroskobuyla incelenecek. Numuneleri inceleyen ekipte, Kocaeli Üniversitesi Fizik Bölümü’nde yüksek Lisans yapan Çağrı Kaan Akkan da yeralıyor. Akkan “Bir numunenin incelenmesi 6-8 saat sürebiliyor. Yaklaşık bin saat süren bir çalışma sonunda kesin sonuçlara ulaşacağız” diyor.
Lazerli uygulama
LATARUM ile işbirliği Eylül sonunda, Kocaeli Üniversitesi Lazer Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi (LATARUM) ve TÜBİTAK’ın davetlisi olarak Antalya’da düzenlenen Uluslararası Lazer Teknolojisi Konferansı’na katılan Aktaş ilk sonuçları Türk bilim insanları ile paylaştı. Prof. Veith ve Dr. Aktaş, LATARUM yöneticisi Prof. Arif Demir ile lazer sistemlerinin nanoteknolojide kullanılması konusunda işbirliği yapacak.
Beş günde 120 parabolik uçuş
Nano kablocuk üretimi, uçan laboratuar Airbus 300 ile 5 günde 120 parabolik uçuş yaparak gerçekleştirildi. Dr. Cenk Aktaş parabolik uçuşu şöyle tanımladı: “Parabolik uçuş sırasında uçak 45-47 derece açıyla havalanıp 800 kilometre/saat gibi yüksek bir hıza ulaşıp aynı açıyla dalış yapıyor. Üç dakika süren bu çıkış ve dalış sürecinde yerçekimi 22 saniye sıfırlanıyor. Yerçekiminin sıfırlanmasından hemen önce ve sonra, yerçekimi iki katına çıkıyor. Uçaktaki bilim insanları 22 saniye havada kalıp ardından ağırlıklarının iki katı bir kuvvetle zemine çakılıyorlar.”
Sadece bir tuşa dokunmak kaldı
ÇalıŞmalarına 2008’de başlayan ekip, öncelikle üretimde kullanacakları cihazın teknik dizaynını yaptı. Uçuş sırasında oluşabilecek fiziksel zorluklara da hazırlandılar. Yerçekimi sıfırlandığı anda hareket etmekte zorluk çekeceklerini düşünen ekip tamamen bilgisayarla yönetilen dört ayrı kaplama kazanından oluşan bir cihaz geliştirdi. Uçuş öncesi deneyin hangi sıcaklık, basınç ve zaman aralığında yapılacağı önceden bilgisayarlara yüklendi. Bilim insanlarının sadece bir tuşa dokunarak deneyleri yapması sağlandı.