Mbeki'den zoraki istifa

Cumhurbaşkanı Mbeki, parti içindeki başlıca rakibi Jacob Zuma'ya karşı yolsuzluk davaları açılmasına karışmakla suçlanıyordu.

Jacob Zuma geçenlerde beraat etmişti. Thabo Mbeki halka hitaben televizyondan yaptığı konuşmada, Afrika Ulusal Kongresi'nin (ANC) isteğine saygı duyduğunu belirtti.

Mbeki "52 yıldır Afrika Ulusal Kongresi'nin sadık bir üyesi oldum. Olmaya da devam ediyorum; bu nedenle kararlarına saygı duyuyorum" diye konuştu. Ancak Mbeki yargıya müdahale ettiği iddialarını da reddetti ve cumhurbaşkanlığı süresince yargının bağımsızlığına daima saygı duyduğunu söyledi.

Cumhurbaşkanlığını 1999'da Nelson Mandela'dan devralan Mbeki, kendisine kamuya hizmet etme olanağı verdikleri için ulusuna ve partisine teşekkür etti. Üst düzey bir ANC yetkilisi yeni cumhurbaşkanını Pazartesi günü atayacaklarını belirtti.

Gözlemciler partinin, meclisin kadın başkanı Baleka Mbete'yi geçici liderliğe getirmek istediğini, gelecek yıl yapılacak seçimlerde ise Jacob Zuma'nın adaylığına kesin gözüyle bakıldığını söylüyor.

Muhalefet sorguluyor

Ülkedeki muhalefet partileri de cumhurbaşkanının, iç parti çekişmeleri yüzünden uzaklaştırılmış olmasını sorguluyor. Bazı gözlemciler olayı "anayasal darbe" diye niteliyor.

Thabo Mbeki yardımcısı Jacob Zuma'yı 2005 yılında görevden almıştı. O dönemde Zuma'nın mali danışmanı, onun adına rüşvet istemekten suçlu bulunmuştu. Ancak Zuma önce hakkındaki tecavüz suçlamalarından, sonra da 16 yolsuzluk suçlamasından beraat etti.

Ayrıca geçen yıl Mbeki'ye karşı girdiği ANC liderlik yarışını kazandı. Zuma'nın davasına bakan yargıç da soruşturmaya siyasi müdahale olduğunu, ANC'deki dev iktidar mücadelesinin bir parçası olarak Mbeki'nin savcılarla işbirliği yaptığı izlenimini edindiğini söyledi.

Kazananlar ve kaybedenler

Thabo Mbeki'nin dokuz yıllık iktidarı boyunca en büyük başarısı, apartheid (ırk ayrımcılığı) döneminden çıkan Güney Afrika'da hızlı bir ekonomik büyüme sağlaması, yeni bir siyah orta sınıf oluşturması olarak görülüyor. Ancak ülkede gelir dağılımı eşitsizliği, eskisinden de büyük boyutlarda.

Bu nedenle yoksul Güney Afrikalılar ile sendikalar, Jacob Zuma'yı destekliyor. Ayrıca Mbeki hükümetinin Hiv/Aids konusundaki tavrı ile ülkedeki yoğun suç oranını frenleyememesi de, büyük eleştiri topluyor.