Maymun Çiçeği'nde korkutan senaryo: Çok geç kalmış olabiliriz...
Güncelleme Tarihi:
Dünya Sağlık Örgütü'nün 'Acil durum' ilan ettiği Maymun Çiçeği hastalığı 78 ülkede 20 binden fazla insana bulaştı. Bilim insanları hastalık için korkutan bir senaryonun gerçek olması durumunda Maymun Çiçeği'nin sonsuza kadar bizimle kalabileceğini belirtiyor. Peki bu korkutan senaryo ne? İşte dikkat çeken detaylar...
78 ülkede 20 binden fazla insana bulaşan Maymun Çiçeği hastalığı, Koronavirüs pandemisinin ardından tüm dünyanın yeni korkulu rüyası haline geldi.
NEW YORK 'ACİL DURUM' İLAN ETTİ
Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) geçtiğimiz günlerde 'acil durum' ilan ettiği hastalık, ABD'de büyük bir paniğe sebep oldu. New Yok eyaletinde artan maymun çiçeği vakaları nedeniyle acil durum ilan edildi, aşı çalışmalarına hız verildi.
Dünyanın gündemindeki Türk DHA'ya konuştuAFRİKA DIŞINDAKİ İLK ÖLÜMLER
Maymun çiçeği virüsünden ötürü Afrika dışındaki ilk ölümler Brezilya ve İspanya’da gerçekleşti. 41 yaşındaki bir adam Brezilya’da hayatını kaybederek Afrika dışında maymun çiçeği virüsünden ötürü ölen ilk kişi oldu. Ardından İspanya'da da iki ölüm açıklandı.
Brezilya’da şimdiye kadar 1.066 kişinin bu virüse yakalandığı tespit edilirken 513 kişinin de taşıdığından şüphe ediliyor. İspanya Sağlık Bakanlığı ise 3.750 kişinin hastalığı taşıdığını, yüzde 3,2’sinin hastaneye kaldırıldığını duyurdu.
VAKALAR KATLANIYOR: BİRÇOK YERDE ENDEMİK OLMAYA YAKIN
Hastalık özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'da hızla yayılıyor. Vakaların katlanarak artmasıyla Maymun Çiçeği'nin kalıcı bir sorun haline gelme riski de artıyor. Başka bir deyişle, çiçek hastalığı birçok yerde endemik olmaya yakın ve bu olursa hastalığı ortadan kaldırmak çok daha zor olabilir.
(Endemik belirli bir alanda veya belirli bir popülasyon arasında tahmin edilebilir bir oranda meydana gelen salgın hastalık olarak tanımlanıyor.)
"BU DURUM BİZİM HATAMIZ, HASTALIĞI DURDURMA ŞANSINI KAÇIRMIŞ OLABİLİRİZ"
Bugün DailyBeast'te David Balta tarafından ele alınan bir analizde Maymun Çiçeği hastalığı konusunda korkutan tahminler yer aldı.
"Maymun Çiçeği salgınının üstesinden gelmeyi başaramadık ve hastalığın ABD ve Avrupa'da kalıcı bir tehdit haline gelmesini durdurma şansını kaçırmış olabiliriz." sözleri ile başlayan analizde şu ifadeler yer aldı;
"Bu durum bizim hatamız. Çok fazla doktor, çiçek hastalığı vakalarını uçuk yada cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklarla karıştırıp yanlış teşhis koydu. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) hastalık için harekete geçmek ve acil durum ilan etmek için çok uzun süre bekledi. "
Johns Hopkins Sağlık Güvenliği Merkezi'nden halk sağlığı uzmanı Amesh Adalja, The Daily Beast'e verdiği demeçte, "Virüs sadece insanlar arasında yayılıyorsa sonunda aşılama ve doğal bağışıklık yoluyla kontrol edilebilir." dedi.
Ancak Maymun Çiçeği ilk başlarda “zoonotik” bir hayvan virüsüydü. İnsan popülasyonunda salgınların sık görüldüğü Batı ve Orta Afrika'daki kemirgen ve maymun türlerinde dolaşıyordu. Eğer hastalık şimdi Kuzey Amerika veya Avrupa'daki bazı hayvan türlerine (örneğin sincaplar ve fareler) yayılırsa bölgesel olarak tamamen ortadan kaldırılması neredeyse imkansız olur.
Zoonozlar, hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar olarak tanımlanır. Zoonotik özellik taşıyan hastalıkların insanlara bulaşı; enfekte hayvana veya hayvansal ürünlere, hayvansal gıdalara, enfekte hayvanların sekresyonlarına, kanlarına veya diğer çıkartılarına, deri ve kürkleri gibi kontamine materyallerine doğrudan veya dolaylı temas sonucu olmaktadır.
Nebraska Üniversitesi bulaşıcı hastalık uzmanı James Lawler bu senaryo gerçekleşirse hastalığın muhtemelen sonsuza kadar bizimle kalacağını ve insanlara yayılmak için fırsat kollayacağını söyledi.
Bir çok uzman aynı endişeyi paylaşırken bu durumda salgınların tıpkı şimdi Batı ve Orta Afrika'da olduğu gibi sık ve büyük olacağını düşünüyor.
KANITLANMIŞ STRATEJİ
Epidemiyologları salgınla ilgili hayal kırıklığına uğratan başka bir nokta da bir çiçek hastalığı salgınını hızla kontrol altına almak için ihtiyaç duyduğumuz tüm araçlara sahip olmamız. Koronavirüs sayesinde, dünyadaki tüm sağlık çalışanları temas takibinde her zamankinden daha iyi. Çiçek hastalığı için işe yarayan aşı ve tedavilerin Maymun Çiçeği hastalığında da işe yaradığı biliniyor. Kısacası kanıtlanmış bir strateji var: Erken vaka teşhisi, izolasyon ve tedavi ve temaslıların aşılanması.
YİNE AŞI KRİZİ: DÜŞÜK GELİRLİ ÜLKELER GERİDE KALDI
Ancak bu stratejinin uygulanması da kolay olmayacak. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 35 ülkenin şimdiye kadar var olan 16,4 milyon aşıya erişim için rekabet ettiği ve düşük gelirli ülkelerin yine bu savaşta geride kaldığını duyurarak 'eşitlik' çağrısında bulundu.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR, BELİRTİLERİ NELER?
Maymun Çiçeği, nadir görülen bir virüs. Çiçek hastalığına benzer bir hastalığa neden oluyor.Ancak Maymun Çiçeği görülen kişilerde hastalık daha hafif geçiyor ve uzmanlar bu durumda bulaşma olasılığının daha düşük olduğunu söylüyor. Virüs genellikle tropik yağmur ormanlarının yakınındaki Batı Afrika ülkelerinde görülüyor. Virüsün, Batı Afrika ve Orta Afrika olmak üzere iki ana türü var.
Virüsün ilk belirtileri ateş, baş ağrısı, şişlikler, sırt ağrısı, kas ağrısı ve halsizlik.
Ateş düştükten sonra, genellikle yüzde başlayan ve daha sonra vücudun diğer bölgelerine, çoğunlukla avuç içlerine ve ayak tabanlarına yayılan bir döküntü gelişebiliyor.
Çok kaşıntılı olabilen döküntü değişip bir kabuk oluşturuyor ve farklı aşamalardan geçtikten sonra düşüyor. Yaraları iz bırakabiliyor.
Virüs genellikle kendiliğinden geçiyor ve hastalık 14 ila 21 gün sürebiliyor.
NASIL BULAŞIYOR? TEHLİKELİ Mİ?
Virüs, Maymun Çiçeğine yakalanmış başka bir kişiyle yakın temas halinde yayılabiliyor. Virüs vücuda deri sıyrıkları, solunum yolu, gözler, burun veya ağız yoluyla girebiliyor. Cinsel ilişki sırasında doğrudan temas yoluyla da bulaşabiliyor.
Virüs ayrıca bulaştığı maymunlar, sıçanlar ve sincaplar gibi hayvanlar ya da yatak takımı ve giysi gibi nesnelere temas yoluyla yayılabiliyor.
Virüse yakalananlarda vakaların çoğu hafif geçiyor. Virüs bazen su çiçeğini andırıyor ve birkaç hafta içinde kendi kendine yok oluyor.
Ancak bazen daha şiddetli olabiliyor. Daha önce Batı Afrika'da ölümlere neden olduğu bildirilmişti.
