Mars'ta mahşer anı

İşte o anın bıraktığı iz

Mars'ta bir göktaşının çarpmasıyla oluşmuş dev bir krater keşfeden Amerikalı astronomlar, bunun Güneş Sisteminin en büyük krateri olduğunu ve aynı tarihlerde Dünya üzerinde meydana gelen benzer bir olayda Ay'ın oluştuğunu düşünüyorlar.

Çarpma anının bıraktığı iz çok derin. Oluşan krater ya da çukurun çapı 10 bin km. Çarpmayla birlikte gezegenin manyetik alanı da değişmiş. Bilim adamları kratere "mahşerin izi" dediler. O anı ise simülasyonla yeniden hesapladılar.

Şimdi ise ilginç bir soru daha soruluyor: Acaba Mars'ta bir şekilde yaşam var mıydı ve göktaşı yok olmasına neden mi oldu?

Güneş Sistemi'nde bilinen en büyük "çukur"

ABD'nin prestijli üniversitesi Massachusetts Institute of Technology'den (MIT) bir ekibin geliştirdiği yeni bir yöntemle yapılan gözleme göre, bu çarpışmanın etkisiyle oluşan ve şu anda kısmen silinen yaklaşık 10 bin km uzunluğundaki eliptik biçimli krater, Kızıl Gezegenin Tharsis bölgesinde bulunuyor.

Amerikalı bilim adamları İngiliz Nature dergisinde yayımladıkları bilimsel makalelerinde, asteroidin çarpmasının Mars'ın yarıkürelerinden birinin diğerinden neden daha alçak ve daha ince kabuklu olduğunu açıkladığını düşünüyor.

Kızıl Gezegenin iki yarıküresi arasındaki fark, hala çözülmemiş sorulardan biri. Mars'ın ovalardan oluşan kuzey yarıküresi kısmen daha düzken, güney yarıküresi kuzeye göre daha ince kabuklu ve daha dağlık araziden oluşuyor.

Kraterle ilgili iki teori üzerinde duruluyor

Bilim adamları bununla ilgili iki teori sunarken, birinden birini seçmek için şimdiye dek hiçbir kanıt elde edilemedi. Bunlardan biri, Mars'a dev bir asteroid ya da kuyrukluyıldız çarpması; diğeri, gezegenin mantosunun büyük ölçüde yükselmesi.

Araştırmanın başındaki Profesör Jeffrey Andrews-Hanna, "kuzey havzası" adını verdikleri ve düzgün olmayan bir çarpmayla oluşan bu dev kraterin, Güneş Sisteminde şimdiye dek bilinen en büyük kraterin dört katı büyüklüğünde olduğunu belirtti.

Çarpma simülasyonla yeniden canlandırıldı

Dergideki ikinci bir makalede de, California eyaletinin Pasadena kentindeki California Institute of Technology'den (Caltech) bir ekip, üç boyutlu simülasyonların yardımıyla, çarpmanın açısını, hızını ve göktaşının büyüklüğünü hesapladı. Buna göre, çarpmanın açısı 30 ila 60 derece, hızı saniyede 6 ila 10 km ve gökcisminin çapı 1600 ila 2700 km.

Çarpmanın etkisiyle manyetik alanı değişmiş

Santa Cruz'daki California Üniversitesinden üçüncü bir ekip de, çarpışmanın etkisiyle Mars kabuğunun tepkisini incelemek için bir model oluşturdu. Bilim adamları, modellerinde bu çarpışmanın etkisiyle gözlemlenen kraterle aynı büyüklükte bir çukur oluştuğunu, Kızıl Gezegenin geçmişte olduğu gibi manyetik alanının değiştiğini ve düzlüklerin oluştuğunu gördü.