Macron-Erdoğan görüşmesinin AB şifreleri

Paris’teki son görüşmeyi diğerlerinden farklı kılanlar neydi?

Birincisi, ilk kez bir AB lideri Türk mevkidaşının yanında, ‘Bu iş böyle gitmez’ mesajını doğrudan verdi. İkincisi, ilk kez bir AB lideri, AB’nin Türkiye’ye karşı her zaman doğru davranmadığını, olmayacak bazı şeyleri olabilirmiş gibi sunduğunu ve ikiyüzlü davrandığını kabul etti.

 Türkiye’nin AB ile müzakere sürecinde ilerleme mümkün mü?

Görüşmeden çıkan en net mesaj bu konuda oldu. Kısa vadede bu mümkün gözükmüyor. Türkiye’deki gelişmeler aynı doğrultuda seyrettiği sürece de bu sorunun cevabı ‘hayır’ olacak. Süreçten bağımsız olarak farklı işbirliği alanlarında ilerleme ise mümkün.

Fransa lideri Macron’u ‘Başka format düşünülmeli’ demeye iten ne oldu?

İki ülke lideri belli bir aşamada heyetler olmaksızın görüştü. Görüşmenin odağında ise insan hakları konuları vardı. İlişkilerin tamamen kopmasına karşı olan Macron, Erdoğan’dan yakın zamanda AB’nin beklentilerini karşılayacak olumlu adım atılacağı mesajını alamadığı için AB süreci konusunda köşeli konuşmakta sakınca görmedi.

Fransa, Türkiye’nin AB üyelik süreci konusunda Almanya ile aynı çizgiye mi geldi?

Tam olarak değil. Sürece pragmatik yaklaşan Macron, tıkanıklık olsa da farklı alanlarda ilişkilerin ve işbirliğinin canlı tutulabileceği, statükodan bir şekilde çıkılması gerektiği görüşünde. Fransa, Almanya’nın aksine müzakerelere son verilmesi gerektiği tezini savunmuyor. Bununla birlikte mevcut şartlarda ya da kısa vadede üyeliğin mümkün olmadığı görüşünde.

Macron’un Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) bağlı kalınması gerektiği vurgusu neden önemli?

Bu vurgu, AB’deki kaygının Türkiye’nin sadece AB’den uzaklaşmasıyla sınırlı olmadığının net göstergesi. Macron, bu vurguyla, bir yandan Türkiye’nin sadece AB’den değil Avrupa sisteminden kopması endişesinin zemin kazanmış olduğuna işaret ederken diğer yandan da Türkiye’nin adımlarının doğru yönde olmadığı mesajını verdi.

Türkiye kısa vadede AB sürecinden vazgeçme aşamasına gelir mi?

Erdoğan, mesajlarını 2017’ye oranla çok daha düşük bir tonda verdi. ‘Karar almak durumunda kalınabileceği’ ya da ‘Sürekli bizi alıverin diyecek halimiz yok’ söylemi daha önce farklı şekillerde dile getirildi. Erdoğan’ın, “Beklediğimi alabilmiş değilim. Herhalde biraz daha beklemek gerekecek” cümleleri ise Türkiye’nin kısa vadede üyelik perspektifinden vazgeçme ihtimali olmadığının işareti. Ankara, süreçte masadan kalkan taraf olmama yaklaşımını koruyor.