Lübnan’da halk evlerine dönüyor ama ateşkes kırılgan

İsrail ve Lübnan Hizbullahı arasında dün sabaha karşı TSİ 05.00’te yürürlüğe giren ateşkes anlaşması, bölgedeki cephelerden birini kapatarak Lübnan halkını sevince boğdu. Geçen eylül ayında Lübnan geneline yayılan ve binlerce kişinin ölümüne neden olan çatışmanın sona ermesi nedeniyle başkent Beyrut başta olmak üzere ülkenin birçok noktasında Lübnanlılar sokağa dökülerek kutlama yaptı. Savaş nedeniyle Lübnan’ın güneyinde yerinden edilen insanlar evlerine dönmek için yola çıksa da hem İsrail hem Lübnan tarafından gelen uyarı açıklamaları, ateşkesin kırılgan olduğu mesajını verdi.

DÖNÜŞ YOLLARI TIKANDI

Ateşkesin yürürlüğe girmesinden kısa süre sonra sabahın erken saatlerinde sokaklara dökülen Lübnanlılar kutlamalar yaptı. Ellerinde Hizbullah bayrakları da taşıyan insanlar başkentin birçok noktasında trafiği durma noktasına getirdi. Çatışmalar nedeniyle kuzeye göç eden Lübnanlıların evlerine dönüş için yollara dökülmesi nedeniyle de otoyollarda tıkanıklık yaşandı. Arabalara ve kamyonlara eşyalarını yükleyen insanların şarkılar söyleyerek evlerine dönüş yoluna çıktığı görüldü. Lübnan Meclis Başkanı Nabih Berri de televizyondan yerinden edilmiş Lübnanlılara seslenerek “evlerinize dönün” çağrısı yaptı.

İSRAİL UYARDI: HENÜZ DEĞİL

“Topraklarınıza dönün ve İsrail işgalinin yok etmeye çalıştığı her şeye yeniden hayat verin” diyen Berri, “Ülkenizin zaferi sizin (topraklarınıza) geri dönmenize bağlı” diye konuştu. Öte yandan İsrail ordusu bir mesaj yayınlayarak ateşkes yürürlüğe girse de daha önce yayınlanan tahliye uyarılarının geçerli olduğu ve güneydeki yerleşim yerlerine dönülmemesi uyarısını yaptı. İsrail ordusu sözcülerinden Avichay Adraee, X hesabından Arapça yayımladığı mesajında, “İsrail ordusu Lübnan’ın güneyindeki mevzilerinde konuşlanmaya devam etmektedir. Daha önce İsrail ordusunun yayınladığı tahliye bölgelerine girmeniz ya da İsrail ordu unsurlarına yaklaşmanız yasaktır” ifadelerini kullandı.

EYLÜLDEN BERİ ARTMIŞTI

İsrailli yetkililerin ateşkesin ihlal edilmesi halinde yeniden askeri müdahalede bulunacağı yönündeki açıklamaları ve İsrail ordusunun ateşkesten çok kısa bir süre önce Lübnan’ın çeşitli noktalarına hava saldırıları düzenlemesi, anlaşmanın kırılgan olduğuna işaret ediyor. Geçen yıl Gazze’deki savaşın başlamasının ardından patlak veren Hizbullah-İsrail çatışması uzun bir süre Lübnan sınır bölgesinde düşük yoğunluklu olarak devam etmiş, geçen eylül ayında ise ülke geneline yayılmıştı.

NASIL UYGULANACAK

- Dün sabah yerel saatle 04.00’ten itibaren devreye giren ateşkes anlaşması gereği, önümüzdeki 60 gün içerisinde İsrail birlikleri güney Lübnan’dan çekilecek. Hizbullah ise İsrail sınırına yaklaşık 30 km uzaklıktaki Litani Nehri’nin kuzeyine çekilecek.

- Lübnan ordusu ateşkesi izlemek için güneye konuşlanacak ve buradaki tek silahlı kuvvet haline gelecek. İsrail-Lübnan sınırından Litani Nehri’ne kadar olan bölgeye 5 bin ila 10 bin Lübnan askeri sevk edilecek.

- Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 1701 sayılı kararına uygun olarak, Hizbullah’ın silahlanmasını önlemek için, Lübnan’a silah satışı veya silah üretimi Lübnan hükümeti tarafından denetlenecek.

- Lübnan ve İsrail orduları ile BM’ye bağlı barış gücü Unifil arasındaki üçlü mekanizmaya ABD ve Fransa da katılacak. ABD askeri sevk edilmeyecek. Gözlem mekanizması, ateşkes ihlali olup olmadığını denetleyecek.

- Hizbullah tarafından ateşkesin ihlal edilmesi durumunda İsrail, gruba karşı tekrar harekete geçme konusunda “tam özgürlüğe” sahip olacak.

BİLGİ NOTU

Lübnan’da çatışmalarda bugüne kadar en az 3 bin 823 kişi hayatını kaybetti, 15 bin 859 kişi yaralandı ve 900 bin kadar insan da yerinden edildi.