Son dakika...Suriye'nin devrik lideri Esad'dan ilk açıklama geldi: Suriye'den planlı bir şekilde ayrılmadım
Güncelleme Tarihi:
Rejim karşıtı grupların zaferi sonrası Şam'dan kaçan Suriye'nin devrik lideri Beşşar Esad'dan ilk açıklama geldi. Suriye'den 'planlı' bir şekilde ayrıldığı iddialarını yalanlayan Esad, "Suriye'den ayrılışım ne planlı ne de anlatıldığı gibi son dakikada oldu. 8 Aralık'a kadar Şam'da kaldım, akşam ülkeden ayrıldım, bu süreçte istifayı düşünmedim" dedi. Esad çatışmalar sırasında Rus üssüne sığındığını ve Moskova’dan gelen talimatla buradan götürüldüğünü iddia etti.
AFP haber ajansının geçtiği son dakika bilgisine göre Suriye'nin devrik lideri Beşşar Esad, Suriye'den 'planlı' bir şekilde ayrıldığı iddialarını yalanladı. Esad'ın açıklamasında "Suriye'den ayrılışım ne planlı ne de anlatıldığı gibi son dakikada oldu.8 Aralık'a kadar Şam'da kaldım, akşam saatlerinde ülkeden ayrıldım. Yaşanan olaylara karşın istifa etmeyi ya da kaçmayı düşünmedim. Suriye'den ayrılmam planlı değildi. Şam'a girildiğinde Lazkiye'ye gittim. Beni Rusya tahliye etti" ifadeleri yer aldı.
Esad çatışmalar sırasında Rus üssüne sığındığını ve Moskova’dan gelen talimatla buradan götürüldüğünü iddia etti.
Almanya, İsrail'in 1967'den bu yana işgal altında tuttuğu Golan Tepeleri'nde yasa dışı yerleşimleri genişletme kararı almasına tepki gösterdi. Almanya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Christian Wagner, İsrail hükümetinin işgal altında tuttuğu Golan Tepeleri'nde yasa dışı yerleşimleri genişletme planını onaylamasına ilişkin değerlendirmede bulundu.
İsrail'in 1967'de Golan Tepeleri'ni işgal ve 1981'de ilhak ettiğini belirten Wagner, "Almanya, bu ilhakı tanımıyor. Dolayısıyla İsrail'in kontrol ettiği bu bölgenin Suriye'ye ait ve İsrail'in böylelikle uluslararası hukuka göre Golan'da işgalci bir güç olduğu, uluslararası hukuk açısından tamamen nettir." dedi. Wagner, İsrail hükümetinin aldığı karar için de durumun net olduğunu vurgulayarak, "Sivil nüfusun yerleştirilmesi, işgal hukukuna aykırıdır. Bu, Cenevre Sözleşmesi'nden ortaya çıkıyor. Dolayısıyla İsrail'i bu niyetinden uzak durmaya çağırıyoruz." diye konuştu.
Azerbaycan Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamaya göre Aliyev, temaslarda bulunmak üzere Bakü'ye gelen Vatikan Devletlerle ve Uluslararası Örgütlerle İlişkiler Sekreteri (Dışişleri Bakanı) Monsenyör Paul Richard Gallagher'i kabul etti.Gallagher, Papa 2. Jean Paul'un onuruna inşa edilecek Katolik kilisesinin arazisini kutsamak için Bakü'ye geldiğini belirterek, kilise için yer tahsis etmeleri dolayısıyla Aliyev'e teşekkür etti.
Azerbaycan'da farklı dinlere mensup insanların dostluk ve barış içinde yaşadığının hatırlatıldığı görüşmede, Orta Doğu'daki gelişmelere de değinildi.Aliyev, Beşşar Esad rejiminin çökmesinin ardından kardeş Türkiye ile istişare ederek, Suriye halkının karşılaştığı insani sorunların çözümüne destek vermeye hazır olduklarını kaydetti.
İran’ın Şam Büyükelçisi Hüseyin Ekberi, Suriye’deki gelişmeler ve İran’ın kapanan Şam Büyükelçiliğiyle ilgili son durumu devlet televizyonuna değerlendirdi. Ekberi, Esad rejiminin devrilmesinin ardından büyükelçiliğin boşaltıldığını belirterek, “Bir sorun yaşanmaması için Şam Büyükelçiliği'ndeki çalışanlarımızı bir iki günlüğüne Beyrut'a göndermiştik. Şam Büyükelçiliğimiz yakında yeniden faaliyete başlayacaktır” dedi.
Şam’da İran Büyükelçiliğine yönelik saldırı riskine de dikkat çeken Büyükelçi Ekberi, “Şam düştüğünde büyükelçiliğimize yönelik bir saldırı olabileceğini tahmin ediyorduk. Bu nedenle Şam düşmeden önce elçiliğin tahliye edilmesi kararını vermiştim” ifadelerini kullandı.
Büyükelçiliğin güvenliğinin muhalif gruplar tarafından korunduğunu ifade eden Ekberi, “Silahlı gruplar Şam’a ulaştığında büyükelçiliğin güvenliğini sağladılar. Büyükelçiliğin önüne gelerek elçilik binasında görüntü alınmasına dahi izin vermediler” şeklinde konuştu.
Büyükelçiliğin faaliyetlerine yeniden başlaması yönünde çalışmaların sürdüğünü ifade eden Ekberi, “Biz, büyükelçiliğimizin en kısa zamanda yeniden faaliyete başlamasını istiyoruz. Karşı taraf bu konuda hazır olduklarını ve gerekli güvenceleri vereceklerini belirtiyor. İnşallah en kısa zamanda büyükelçilik faaliyetlerimiz yeniden başlayacak” dedi.
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, Tel Aviv ile Hamas arasında yeni bir esir takası yapılması için "Kasım 2023'teki mutabakattan bu yana en yakın noktada olunduğunu" ileri sürdü.Katz, Dışişleri ve Savunma Komitesi'nde esir takası başta olmak üzere gündeme dair açıklamalarda bulundu.
İsrail ile Hamas arasında esir takasına varılması için "yakın bir noktada olduklarını savunan Katz, "Bana göre bir önceki anlaşmadan (Kasım 2023'teki esir takası) bu yana rehin alma anlaşmasına en yakın olduğumuz noktadayız." ifadesini kullandı.
Katz, İsrail'deki koalisyon hükümetinin büyük bir kısmının esir takası mutabakatına destek vereceğini düşündüğünü kaydetti. İsrail basını da İsrail ile Hamas arasında esir takasına varılması için yürütülen müzakerelerde "ilerleme kaydedildiğini" yazmıştı. Tel Aviv'in bu iddialarına ilişkin Hamas henüz açıklama yapmadı.
Filistin Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, İsrail güçlerinin son 24 saatte düzenlediği 7 saldırıda 52 Filistinlinin hayatını kaybettiği, 203 Filistinlinin ise yaralandığı belirtildi. Gazze Şeridi'nde 7 Ekim 2023 tarihinde başlayan saldırılarda toplam can kaybının 45 bin 28'e, yaralı sayısının ise 106 bin 962'ye yükseldiği bildirildi.
Kremlin Sözcüsü Peskov, Suriye'de Rusya'ya ait askeri üslerin durumuna dair nihai kararın olmadığını belirterek, "Şu anda ülkedeki durumu kontrol eden güçlerin temsilcileriyle temas halindeyiz. Tüm bunlar diyalog sürecinde belirlenecek." dedi.
Financial Times (FT) gazetesinin haberinde, Suriye'deki Baas rejiminin devrik lideri Beşşar Esad'ın, 2018 ve 2019'da Rusya'ya yaklaşık 250 milyon dolar nakit kaçırdığı belirtildi. FT'nin incelediği 2012'den sonrasını kapsayan kayıtlara dayandırdığı haberde, uluslararası yaptırımlar nedeniyle döviz sıkıntısı çekilen ülkede Esad'ın, Mart 2018'den Eylül 2019'a kadar yapılan 21 farklı uçuşla yaptırım altındaki Rus bankalarına yatırılmak üzere başkent Moskova'ya döviz yolladığı aktarıldı.
Uçuşlarda, yaklaşık iki ton ağırlığı bulan yaklaşık 250 milyon dolar değerindeki banknotların, Moskova'daki Vnukovo Havalimanı'na gönderildiği kaydedilen haberde, devrik rejimin merkez bankasıyla Rus bankaları arasında 2018'den önce nakit transferi olmadığı aktarıldı.
Haberde, para transferlerinin, Esad'ın akrabalarının Rusya'da aralarında en az 20 lüks dairenin bulunduğu gayrimenkulleri gizlice satın aldığı iki yıllık dönemde yapılmasına dikkati çekildi. Uluslararası ticaret veri şirketi Import Genius'ta belirtilen Rus ticaret kayıtlarının da incelendiği haberde, 13 Mayıs 2019'da rejimin merkez bankasından gönderilen 100 dolarlık banknotlardan oluşan 10 milyon doları taşıyan bir uçağın Vnukovo'ya indiği ifade edildi.
Haberde, kayıtlara göre rejimin Rusya'ya, Şubat 2019'da da 500'er avroluk banknotlar halinde yaklaşık 20 milyon avro daha sevkiyat yaptığı belirtilirken, Mart 2018'de rejimin, ABD'nin yaptırım uyguladığı Rus bankası "TsMR Bank"a da 2 milyon dolar taşıdığı kaydedildi. Ayrıca, 2018 ve 2019'daki para sevkiyatlarının, Rusya devlet savunma sanayi şirketi Rosoboronexport tarafından kontrol edilen "The Russian Financial Corporation Bank" (RFC Bank) adlı bankaya teslim edildiği aktarıldı.
Fransa Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Suriye'de, Esed rejiminin devrilmesinin ardından "kapsayıcı ve barışçıl bir geçişe" katkı sunulmak istendiği ve yarın Fransız diplomatik heyetinin bu ülkeye ziyarette bulunacağı belirtildi.
Fransa'da gensoru önergesi ile düşürülen ancak görevini sürdüren hükümetin Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, France Inter kanalına yaptığı açıklamada, 12 yılın ardından ilk kez Fransız diplomasisinden bir heyetin Suriye'nin başkenti Şam'a gideceğini söyledi.
Barrot, heyetin, Suriye'deki yeni otorite ile ilk teması kuracağı, halkın acil insani ihtiyaçları ile sahadaki siyasi duruma ve güvenlik durumuna ilişkin değerlendirmede bulunacağını kaydetti.
İsrail'in yoğun saldırılarılar düzenlediği, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Kemal Advan Hastanesi kapısının önündeki ölü ve yaralıların tahliye edilemediği bildirildi.Sağlık kaynaklarından alınan bilgiye göre, İsrail saldırıları altındaki Beyt Lahiya'da yer alan hastanedeki durum, "felaket" seviyeye ulaştı.Kaynaklar, İsrail'in saldırılarını sürdürdüğü hastanenin önünde hayatını kaybeden Filistinlilerin naaşlarının ve yaralıların tahliye edilemediğini belirtti.
İsrail'in bomba yüklü robotlar kullandığını ve hastane binasında ağır çapta hasar oluştuğunu belirten kaynaklar, "Quadcopter" tipi dronların ise devamlı bölgede hareket ettiğini kaydetti.Kaynaklar ayrıca İsrail askeri araçlarının, hastaneye çok yaklaştığını, top mermisiyle saldırı düzenlediğini, yoğun ateş açtığını ve kimsenin bölgede hareket etmesine izin vermediğini aktardı. Hastanenin müdürü Husam Ebu Safiyye, pazar günü yaptığı açıklamada, İsrail'in Gazze'nin kuzeyine büyük bir abluka uyguladığını, yakıt, sağlık ve gıda malzemelerinin girişini engellediğini, bu nedenle bölgede sağlık hizmetlerinin en düşük düzeyde verildiğini söylemişti.
Suriye'de çöken Baas rejiminin yarım asırdan fazla süredir sorgu ve işkence merkezi olarak kullandığı ve halk arasında dehşetle anılan "Filistin Şubesi"ndeki durum ilk kez kameralara yansıdı.
1960'lı yıllarda inşa edilen "Filistin Şubesi", başkent Şam'da çöken Baas rejiminin en kötü gözaltı ve işkence merkezlerinden biri olarak biliniyor.
Suriye'de Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin ardından halk, başkent Şam'daki Merce Meydanı'na haber alamadıkları sevdiklerinin fotoğraflarını asarak kavuşacakları günü bekliyor. Şam'ın Merce Meydanı'ndaki anıtın duvarları, kayıp yüzlerce kişinin bulunması için asılan fotoğraflarla doldu. Ülkenin dört bir yanından meydana gelen Suriyeliler, iletişim bilgileri ve isimlerinin olduğu fotoğraflı ilanlarla yakınlarını bulmaya çalışıyor. Yakınları, haber alamadıkları sevdiklerinin hala hayatta olduğunu ve Esed rejimi devrilmeden önce rejim hapishanelerinde tutulduğunu düşünüyor.
İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, sosyal medya hesabından Lübnan'ın güneyinde yerinden edilenlere yaşadıkları bölgelere dönmeme uyarısı yaptı.Lübnan'ın İsrail sınırındaki 62 beldenin ismini veren Adraee, bir sonraki duyuruya kadar söz konusu bölgelere ve yakınlarına gidilmemesi uyarısında bulundu.Adraee, paylaştığı haritadaki bölgenin güneyine hareket edenlerin hedef alınabileceğini ifade etti.
Yemen'deki Husiler, ABD-İngiliz koalisyon güçlerine bağlı savaş uçaklarının ülkenin kuzeybatısındaki Hacce vilayetine saldırı düzenlediğini duyurdu.Husilere bağlı "El-Mesira" televizyonunun haberinde, ABD-İngiliz koalisyon uçaklarının Hacce vilayetine bağlı sahil kenti Midi'ye bağlı Bihays bölgesini hedef aldığı belirtildi.Haberde, saldırıya maruz kalan mevki ve saldırının sonuçlarına dair ayrıntılı bilgi verilmedi.Söz konusu saldırıdan birkaç saat önce ülkenin batısında yer alan Hudeyde vilayetindeki Tahita beldesi de benzeri bir saldırıyla ABD'nin başını çektiği koalisyon güçleri tarafından hedef alınmıştı. Hacce saldırısına ilişkin ABD ve İngiltere'den herhangi bir açıklama yapılmadı.
Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Kaja Kallas, Avrupa Birliği'nin (AB) Suriye'deki en üst düzey diplomatının yeni Suriye hükümetiyle temas başlatmak üzere Pazartesi günü Şam'a gideceğini duyurdu. AB'nin Şam'a doğrudan bir elçi gönderme talimatı, Suriye ile diplomatik çözüm ve diyalog arayışı olarak değerlendiriliyor.
Suriye'nin önemli şehirlerini bağlayan başkent Şam ve Halep arasındaki uluslararası M5 karayolu araç mezarlığına döndü. Muhalif grupların geçtiğimiz haftalarda başkent Şam'a ilerlemesinde de kilit rol oynayan M5 karayolunda rejime ait onlarca askeri ve sivil araç yol kenarlarında yakılmış, yağmalanmış halde bulundu.
Hurdalığa dönen karayolundaki araçların ne zaman temizleneceği ise henüz bilinmiyor. Akşam saatlerinde aydınlatma direklerinin çalışmaması nedeniyle araçların kazaya yol açmasından endişe ediliyor.
Suriye'nin kuzeyini terör örgütü PKK/YPG'den temizleme çalışmaları devam ediyor. Suriye Milli Ordusu'nun (SMO) terör örgütlerinden temizlediği Münbiç ilçesinde ise geriye sadece PKK/YPG'nin bıraktığı mühimmat dolu çok sayıda araç kaldı.
Yaklaşık 8 yıldır Münbiç'te kontrolü elinde tutan PKK/YPG'nin, araçları SMO'nun eline geçmemesi için ateşe verdikleri ve yaya olarak tünellere girip kentten kaçtıkları öğrenildi. SMO, kentteki patlamamış mühimmat dolu araçların kaldırılacağını belirtti.
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayid Al Nahyan, Umman, Kuveyt ve Fas'taki mevkidaşlarıyla Esed rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'deki gelişmeleri ele aldı. BAE haber ajansı WAM'da yer alan habere göre, Bin Zayid, Umman Dışişleri Bakanı Bedr bin Hamed el-Busaidi, Kuveyt Dışişleri Bakanı Abdullah Ali Abdullah el-Yahya ve Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita ile telefonda görüştü.
Bin Zayid, mevkidaşlarıyla ikili ilişkilerin yanı sıra Suriye'deki gelişmeleri ve bölgesel meseleleri ele aldı. Görüşmelerde Dışişleri Bakanları, Suriye halkının güvenlik ve istikrarının sağlanması için çabaların artırılması gerektiğini vurguladı.
Arap ülkeleri, İsrail hükümetinin Suriye'nin işgal altındaki Golan Tepeleri'nde yerleşim yerlerini genişletme kararını kınadı.Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Tel Aviv hükümetinin Golan Tepeleri'nde yerleşim yerlerini genişletme kararını kınayarak bunun, bölgede daha fazla gerginlik ve tırmanışa yol açacağını vurguladı.
BAE'nin ardından Suudi Arabistan da İsrail hükümetinin bu kararını kınayan bir açıklama yaptı. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in bu adımını, Suriye'ye yönelik bir "sabotaj" olarak nitelendirdi ve Golan’ın, Suriye’ye ait Arap toprağı olduğunu vurguladı.
Katar da Binyamin Netanyahu hükümetinin Golan Tepeleri'nde yerleşim yerlerini genişletme kararını kınayarak, İsrail'in söz konusu adımını Suriye topraklarına yönelik yeni bir saldırı olarak değerlendirdi.
Katar Dışişleri Bakanlığı, uluslararası topluma, İsrail'in Suriye topraklarına yönelik saldırılarını durdurması ve uluslararası kararlara uyması için yasal ve ahlaki sorumluluklarını yerine getirme çağrısı yaptı.
Irak Dışişleri Bakanlığı da İsrail'in Golan Tepeleri'nde yerleşim yerlerini genişletme kararını kınadı. Söz konusu kararın, uluslararası hukukun ve meşruiyet kararlarının açık bir ihlali olduğu kaydedilen açıklamada, Irak'ın, Suriye'nin toprakları üzerindeki tam egemenliğini yeniden kazanma haklarına dair sabit ve destekleyici tutumunu teyit ettiği belirtildi.
Al Jazeera ise İsrai'in planının 'fırsatçılık' olarak değerlendirildiğine dikkat çekti.
İsrail, Golan Tepeleri'ndeki işgalini genişletiyor. İsrail hükümeti, Golan Tepeleri'ndeki İsrailli nüfusu iki katına çıkarma hedefini içeren planı kabul etti.İsrail Başbakanlık Ofisinden yapılan yazılı açıklamada, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun, savaş ve Suriye'ye bakan yeni cepheyi göz önünde tutarak Golan'daki İsrail nüfusunu iki katına çıkarma arzusuyla hareket ettiği aktarıldı
İşgal altındaki Golan Tepeleri'nde ve aynı bölgedeki Katsrin yasa dışı yerleşimindeki demografik büyümeyi teşvik planına 40 milyon şekel (yaklaşık 11,2 milyon dolar) ayrılacağı belirtilen açıklamada, Netanyahu'nun, "Golan'ın güçlenmesi İsrail'in güçlenmesidir. Bu, şu dönemde özellikle önemlidir." ifadelerine yer verildi.
Suriye'de 27 Kasım'da şiddetlenen çatışmaların ardından 8 Aralık'ta 61 yıllık Baas rejiminin çökmesiyle eş zamanlı, İsrail ordusunun Suriye’ye saldırıları arttı.Rejim ordusundan kalan askeri altyapı ve imkanları imha etmeye başlayan İsrail ordusu, Suriye toprağı olan Golan Tepeleri'ndeki işgalini genişletti.
Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu.İsrail, Suriye'ye ait Golan Tepeleri'ni 1967'den bu yana işgal altında tutuyor. İsrail ile Suriye arasında 1974'te imzalanan Kuvvetlerin Çekilmesi Anlaşması ile tampon bölge ve silahtan arındırılmış bölgenin sınırları belirlenmişti.
İsrail'e ait savaş uçakları, Suriye'nin Lazkiye ve Tartus illerinde çok sayıda askeri noktaya hava saldırıları düzenledi.Uçak gözlemevinden alınan bilgiye göre, İsrail'e ait savaş uçakları, ülkenin batısındaki Lazkiye ve Tartus illerinde çok sayıda askeri noktayı hava saldırılarıyla hedef aldı.
Lazkiye ve Tartus'taki, 32. Hava Savunma Alayı, 107. Askeri Karargah ile Hıreysun, Harab, Mıserhin ve Ballutiyye köylerindeki askeri karargahlara ve mühimmat depolarına saldırılar yapıldı.
Tartus'ta yer alan Hıreysun köyüne düzenlenen saldırıda şiddetli patlamalar meydana geldi. 8 Aralık'ta Baas rejiminin çökmesinin ardından İsrail, askeri imkanları yok etmek amacıyla Suriye'de yüzlerce hava saldırısı düzenledi.
Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Heyet Tahrir Şam (HTŞ) lideri Ahmed eş-Şera (Ebu Muhammed el-Culani) ile Suriye’deki son gelişmeleri ele aldı.Suriye’deki geçici hükümet kaynakları tarafından verilen bilgiye göre, Suriye'de Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a giden Pedersen, burada HTŞ lideri Şera ile bir araya geldi.Şera, görüşmede, BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 2254 sayılı kararının güncellenmesi ve ülkedeki mevcut gerçekliklere uygun hale getirilmesi gerektiğini belirtti.Suriyelilerin sorunlarını ele almak için hızlı ve etkili bir işbirliğine ihtiyaç olduğunu kaydeden Şera, Suriye’nin toprak bütünlüğüne, yeniden inşasına ve ekonomik kalkınmanın sağlanmasına odaklanılması gerektiğini vurguladı.
Uluslararası kamuoyunun tepkisine rağmen Filistin’deki katliamlarına devam eden İsrail, Gazze Şeridi’nde bir kez daha yerinden edilmiş sivilleri hedef aldı. Yerel yetkililerden edinilen bilgilere göre, İsrail ordusu Han Yunus Şehri’nde bulunan Birleşmiş Milletler Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Çalışma Ajansı'na (UNRWA) ait bir okula yönelik saldırı gerçekleştirdi. Saldırıda aralarında çocukların da bulunduğu en az 20 kişi hayatını kaybederken, 35 kişi de yaralandı. Yaralıların Gazze Şeridi'ndeki hastanelere kaldırıldığı bildirildi. Saldırı sonrasında yaşanan dehşet anları ise amatör kameralara yansıdı.
İsrail istihbaratı ile Suriye rejimi arasında gizli bir iletişim kanalı olduğunu gösteren belgeler, Esed ailesi iktidarının sona ermesinin ardından gün yüzüne çıktı."Çok gizli" olarak nitelenen belgeler, Suudi Araştırma ve Yayın Şirketinin 1980'de Londra'da kurduğu ve o tarihten bu yana Londra'dan yayın yapan haftalık El-Mecelle Dergisi tarafından yayımlandı.
İsrail ile Suriye arasındaki işbirliği mekanizmasının ortaya konulduğu belgeler, "Musa" kod adlı bir İsrail ajanının Suriye askeri liderlerine gönderdiği mesajları içeriyor ve bu mesajların Suriye İstihbarat Şefi tarafından Ulusal Güvenlik Ofisine iletildiği belirtiliyor.
Belgelerin ortaya koyduğu en dikkat çekici husus ise "Suriye ordusu ile İsrail arasında Rusya'nın himayesi altında bir mesajlaşma mekanizması"nın olması.
