Son dakika: İsrail'in 22 yıllık İran planı! Hizbullah meydan okudu: Daha çok kaybedeceksiniz bu size ders olsun
Güncelleme Tarihi:
İsrail ile Hizbullah arasındaki çatışmalar devam ederken dünyadaki tüm gözler Tel Aviv'in İran'a yapmayı söz verdiği misillemeye çevrildi. Beyaz Saray İsrail'in İran'a vereceği askeri karşılık konusunda Tel Aviv'le görüşmelerin halen sürdüğünü açıklarken, ABD'li New York Times gazetesi bugün yazdığı bir analizde İsrail'in 22 yıllık İran planını okuyucuları ile paylaştı. Hizbullah Genel Sekreter Yardımcısı Şeyh Naim Kasım bugün canlı yayında yaptığı açıklamada İsrail'e meydan okudu.
Birleşmiş Milletler (BM), İsrail ile Lübnan'ı ayıran Mavi Hat'ın her iki tarafındaki sivillerin özlemini duyduğu ve hak ettiği güvenlik ve istikrarı yeniden tesis etmenin tek yolunun müzakere yoluyla çözüm olduğunu vurguladı.
Fransa’nın Strasbourg kentindeki Avrupa Parlamentosunda "Orta Doğu’da artan şiddet ve Lübnan’daki son gelişmeler" konulu oturum düzenlendi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell yaptığı konuşmada, Gazze’de 1 yıl önce başlayan çatışmaların bölgeye yayıldığını ve halihazırda Lübnan’ın güneyini etkilediğini ifade etti. Borrell, “Hava saldırıları inanılmaz derecede şiddetli. Verilere göre Lübnan nüfusunun yaklaşık yüzde 20’si yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kaldı" dedi. Başta ABD ve Fransa olmak üzere uluslararası toplumun ateşkes sağlama girişimlerine rağmen gerginliğin tırmanmaya devam ettiğini vurgulayan Borrell, “Lübnan, çok istikrarsız bir ülke. Çünkü devlet içinde devlet bulunması söz konusu. Bu, İran’ın kuklası olan Hizbullah’tır. Örgütün sivil kanadı da mevcut ve Lübnan hükümetinde ve parlamentoda üyeleri bulunuyor. Askeri bir kanadı da var ve bunu bir terör örgütü olarak kategorize ediyoruz” dedi. İsrail’in daha önce 1978, 1982, 2000 ve 2006 yıllarında Lübnan’ı işgal ettiğini ve Hizbullah’ın 1982 yılındaki işgal sonucunda ortaya çıktığını vurgulayan Borrell, örgütün bir direniş gücü olarak ortaya çıktığını, ancak daha sonra İran’la güçlü bağlar geliştirerek devlet içinde devlet oluşturan bir yapıya dönüştüğünü öne sürdü. Lübnan’da durumun her geçen gün kötüleştiğini ve yüz binlerce insanın yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kaldığını ifade eden Borrell, diplomatik yollardan ateşkes sağlanmasının büyük önem arz ettiğini söyledi.
Borrell, “Ordu, ülkenin belkemiğidir, ancak Lübnan’da ordu çok zayıf bir yapı. Askerlerine ödeme yapmakta dahi zorlanıyor. Lübnan ordusu, çeşitli yabancı ülkeler tarafından finanse ediliyor ve askeri kapasitesi, Hizbullah’a karşı durmasına yetmeyeceği gibi komşusu İsrail’den gelen bir saldırı karşısında ülkenin toprak bütünlüğünü koruyabilecek durumda değil. Lübnan’da yaklaşık 10 bin UNIFIL (Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Görev Gücü) askeri bulunuyor, ancak bunlar sığınaklarda bulunuyorlar. Zira bir bombardımanın ortasında bu askerlerin kendilerini korumaktan öte yapabilecekleri bir şey bulunmuyor. Şunu vurgulamama müsaade edin, Lübnan toplumu dahilinde, Lübnan halkı liderliğinde gerçekleştirilecek bir siyasi reform yapılmadan hiçbir ilerleme sağlanması mümkün değil” ifadelerini kullandı. Lübnan’daki krizin çözülmesi için UNIFIL’in yetkilerinin artırılması gerektiğini vurgulayan Borrell, “Aksi takdirde .
Filistin Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, İsrail ordusunun son 24 saatte düzenlediği 8 saldırıda 56 Filistinlinin hayatını kaybettiği, 278 Filistinlinin ise yaralandığı kaydedildi.
Gazze Şeridi'nde 7 Ekim'den bu yana gerçekleştirilen saldırılarda can kaybının 41 bin 965'e, yaralı sayısının da 97 bin 590'a yükseldiği bildirildi.
Hizbullah, İsrail'in kuzeyindeki askeri tesisleri ve askerlerin yoğunlaştığı bölgelere roket atışı gerçekleştirdiklerini duyurdu. Hizbullah, sosyal paylaşım platformu Telegram üzerinden yaptığı açıklamada, konuya ilişkin bilgi verdi.Açıklamada, Lübnan sınırına yakın El-Merc bölgesi civarında İsrail askerlerinin toplandığı alana roket saldırısı düzenlendiği belirtildi.
İsrail'in kuzeyindeki Dişun beldesinde İsrail ordusuna ait topçu mevzisine de roket atıldığının kaydedildiği açıklamada, Delton kasabasındaki İsrail topçu mevzisinin de hedef alındığı aktarıldı.Açıklamada, saldırıların "Gazze Şeridi'ndeki kararlı Filistin halkını, onların cesur ve onurlu direnişini desteklemek, Lübnan'ı ve halkını savunmak ve İsrail'in barbar işgallerine yanıt olarak" geldiği belirtildi.
"ABD GAZZE'DEKİ SUÇLARIN ORTAĞIDIR"
ABD’nin İsrail’e yönelik desteğine ilişkin konuşan Kasım, "Amerika Birleşik Devletleri'ni Gazze'de işlenen tüm suçlarda önemli bir ortak olarak görüyoruz. ABD’nin desteği olmasaydı, İsrail’in saldırıları bir ay içinde son bulurdu" dedi. Hamas’ın çok daha fazla direnme kapasitesine sahip olduğunu vurgulayan Kasım, "Filistin halkı yenilmezdir ve özgürlüğe layıktır" şeklinde konuştu.
Hizbullah’ın İsrail'in gerçekleştirdiği saldırı ve suikastların ardından İsrail ordusuna direnme kapasitesinin zarar görmediğini belirten Naim Kasım, "Askeri kapasitemiz iyi. Düşmanlarımızın savaş kabiliyetlerimiz hakkında söyledikleri bir yanılgı. Yalan söylüyorlar. Cephedeki savaşçılarımız sağlam. Son 10 günde İsraillilerin acısı arttı. Onlara, daha fazla İsraillinin yerinden edileceğini söylüyoruz. İsrail'in planı, Lübnanlı sivilleri öldürmek ve kaos oluşturmak için köyleri boşaltmak. Ama onlara, çabalarının başarısız olduğunu söylüyorum" diye konuştu.
"YENİ GENEL SEKRETER SEÇİLDİĞİNDE DUYURU YAPILACAK"
İsrail ordusunun henüz bir ilerleme sağlayamadığını belirten Kasım, Hasan Nasrallah’ın öldürülmesinin ardından yeni genel sekreterin seçileceğini ve süreç tamamlandığında duyuru yapılacağını ifade etti.
Hizbullah Genel Sekreter Yardımcısı Şeyh Naim Kasım bugün canlı yayında yaptığı açıklamada "Bu süreç ne kadar uzarsa uzasın, bu halk özgürlüğüne kavuşacak. Bu halk özgürlüğü hak ediyor. Bu halk şu anda vahşi canavarlarla karşı karşıya. Bir sene geçti İsrail amacına ulaşamadığını söylüyor. Daha çok kaybedeceksiniz. Bu size ders olsun, Netanyahu'ya ders olsun. Bizi asla kontrol altına alamayacaksınız. Bu süreç İsrail'in ne kadar tehlikeli olduğunu gösterdi.Bütün bölge ülkelerine saldırabilirler" dedi ve sözlerine şöyle devam etti;
"İran'ın desteğine şüphe duyanlara şunu söylüyoruz. İran direnişe uygun gördüğü şekilde destek veriyor. Peki siz Filistin için ne yaptınız? İran Filistinlilerin Filistin'i savunmalarına yardımcı oluyor. Yemen bu süreçte çok fazla katkıda bulundu, bulanacağına da inanıyoruz."
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, İsrail'in muhtemel saldırısına tereddüt etmeden güçlü karşılık vereceklerini söyledi.Erakçi, Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi'nde (IPIS) düzenlenen, Irak, Yemen, Lübnan ve Suriye'nin Tahran'daki büyükelçilerinin de katıldığı bir programda konuştu.
Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e karşı düzenlediği Aksa Tufanı operasyonunun Tel Aviv'in aleyhine önemli gelişmelere yol açtığını söyleyen Erakçi, "Geçtiğimiz yıllarda direniş güçleri iniş çıkışlar yaşadı ama her seferinde daha dirençli bir şekilde yoluna devam etti." dedi.
İsrail'in İran'ın altyapısına saldırı tehditlerini de değerlendiren Erakçi, "İsrail'e, İran'ın iradesini test etmemesini tavsiye ediyoruz. Herhangi bir saldırıya daha güçlü yanıt vereceğiz. Cevap vermekte tereddüt etmeyeceğiz." ifadelerini kullandı.
Lübnan resmi ajansı NNA'nın haberine göre İsrail savaş uçakları, başkent Beyrut'un Dahiye bölgesine hava saldırıları düzenledi; Beyrut Uluslararası Havaalanı yakınlarındaki Tahvita el-Gadir, El-Kefaat ve Burc el-Baracine bölgelerini hedef aldı.İsrail savaş uçakları, ülkenin güneyindeki Sur kentine bağlı beldelerin yanı sıra ülkenin doğusundaki Bekaa bölgesine yoğun hava saldırıları gerçekleştirdi, ülkenin doğusundaki Bealbek'in Nebi Şit ve Yunin köyleri başta olmak üzere bazı beldeleri de bombaladı.
İsrail Ordu Sözcüsü Avichai Adraee, dün sosyal medya hesabından yayımladığı mesajda Lübnan'ın güneyindeki bazı bölgelerin boşaltılması çağrısı yapmıştı.Saldırı düzenleyecekleri tehdidinde bulunan Adraee, Lübnan'ın güneyindeki 25 köy ve yerleşim bölgesindeki halktan evlerini terk ederek Eveli Nehri'nin kuzeyine geçmelerini talep etmişti.
Ülkesinde özel bir radyo kanalına gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulunan Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro,, Filistin halkıyla dayanışma içinde olduklarını ve Filistin'in özgürleşmesi gerektiğini belirtti.İsrail'in Gazze'de bir yılı aşkındır sürdürdüğü soykırıma değinen Maduro, "Filistin'in yaşam, bağımsızlık ve var olma hakkını savunmak, Venezuela'nın, Latin Amerika'nın ve Karayipler'in var olma hakkını savunmakla aynıdır. Faşizme ve sömürgeciliğe karşı kritik bir savaş veriliyor." dedi.
Orta Doğu'da şiddetin tırmanmasından ABD ve İngiltere'yi sorumlu tutan Maduro, "Filistin halkına yönelik bir imha savaşı yürütülüyor, şimdi de Lübnan'a karşı siyonist saldırılar düzenleniyor. Filistin, insanlığın anavatanıdır. ABD, Avrupa ve İngiltere sömürgeci projelerini bölgede hakim kılana kadar Filistin, dini ve kültürel birlikteliğin merkezindeydi." diye konuştu.Maduro, Venezuela halkının daima Filistin'in yanında olacağını ve haklı davasında onları yalnız bırakmayacaklarını kaydetti.
İsrail ordusundan yapılan açıklamada, Hüseyni'nin İran ile Hizbullah arasındaki silah transferi ve dağıtımı ile bunların finansmanından sorumlu olduğu öne sürüldü.Açıklamada Hüseyni'nin Lübnan ve Suriye'de Hizbullah'ın hassas projelerinin lojistiğinin yönetiminden sorumlu olduğuna değinildi.Hizbullah'tan konuya ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadı.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, İsrail'e silah ambargosu çağrısı yapan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'a destek verdi.Borrell, Avrupa Parlamentosu (AP) Genel Kurulu’nda Gazze'de 7 Ekim’in yıl dönümü dolayısıyla düzenlenen oturumda Macron'un ‘İsrail'e silah sevkiyatına son verilmesi çağrısına’ ilişkin açıklamada bulundu. Macron’un çağrsına destek veren Borrell, "Hepimiz çok fazla ölü olduğunu söylüyoruz fakat ölü sayısı artıyor. İşte bu nedenle Fransa Cumhurbaşkanı'nın yakın zamanda aldığı ve kapsamlı tartışmalara konu olan pozisyon gibi bir pozisyon almak çok önemlidir" dedi.
Dışişleri Bakanlığı'ndan konu ile ilgili yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi;
"Lübnan’dan ayrılmak üzere başvuran vatandaşlarımızın deniz yoluyla tahliyesi yarın (9 Ekim) yapılacaktır. Bu çerçevede, Deniz Kuvvetlerimize ait iki gemimizin bugün Beyrut’a doğru yola çıkması öngörülmektedir. Gemilerimizin toplam kapasitesi yaklaşık 2.000 yolcudur.Tahliye işlemiyle ilgili detaylar bugüne kadar Konsolosluk Çağrı Merkezimizle temasa geçmiş olan vatandaşlarımızla ayrıca paylaşılacaktır.Gerekmesi halinde tahliye işlemleri izleyen günlerde devam edecektir.Vatandaşlarımızın ülkemize varışlarında olabilecek ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik hazırlıklar tamamlanmıştır.Tahliye için görevlendirilen gemilerimiz, ayrıca insani yardımlarımızı da Lübnan’a nakledeceklerdir."
İsrail'in İran'ın füzeli saldırısına vereceği cevap günlerdir en çok merak edilen konu haline gelmiş durumda. Çok sayıda lider ve kuruluş Tek Aviv'i İran'ın nükleer tesislerinden uzak durması yönünde uyarırken ABD medyası İsrail güçlerinin 22 yıldır bu anı planladığını yazdı.
ABD'li New York Times gazetesi iki yıl önce, henüz savaş başlamamışken, onlarca İsrail uçağının Akdeniz üzerinde uçarak İran'ın nükleer tesislerine saldırı simülasyonu yaptığını hatırlatarak bunun sadece Tahran'a bir göz dağı olmadığını aynı zamanda ABD yönetimine de bir mesaj olduğunu savundu: İsrail hava kuvvetleri operasyonu tek başına yürütmek için eğitim alıyordu.
ABD Başkanı Joe Biden, cuma günü yaptığı açıklamada, İsrail'in İran'a ne şekilde karşılık vereceği hususunda halen net karar vermediğini kaydederek, "Eğer onların yerinde olsam petrol sahalarından farklı alternatifleri düşünürdüm." ifadesini kullanmıştı. Biden ayrıca, İsrail'in, İran'a ait nükleer tesislere yönelik olası saldırısını desteklemediğini de belirtmişti.
New York Times'a göre İsrail en azından başlangıç aşamasında nükleer tesislere dokunmayı düşünmüyor. Yetkililer, İsrail'in İran'a karşı ilk misillemesinin askeri üslere ve belki de bazı istihbarat merkezlerine odaklanmasının muhtemel olduğunu düşünüyor. Ancak bu nükleer tesislerin tamamen senaryo dışı kaldığı anlamına gelmiyor.
22 yıldır İsrail'in ve Washington'un İran'daki ilgi odağı, çölün yaklaşık üç kat dibine gömülü Natanz nükleer zenginleştirme tesisi oldu. NYT'ye göre İsrail uzun yıllardır burayı yok etmek ya da devre dışı bırakmak için planlar yapıyor. Başkent Tahran'ın 250 kilometre güneyindeki Natanz, İran'ın en büyük uranyum zenginleştirme tesisi. Natanz oldukça kolay bir hedef olsa da, onu vurmak bir savaş eylemi olacaktır. Bu yüzden ABD son 15 yıldır programı çökertmek için bomba yerine diplomasi, sabotaj ve yaptırımlara başvurdu. İsrailliler nükleer tesislerin etrafındaki hava savunmasını etkisiz hale getirebileceklerine inanıyorlar ancak NYT'ye göre Tel Aviv'in bunu ABD mühimmatları ve desteği olmadan yapması şimdilik mümkün görünmüyor.
İsfahan kentine bağlı Natanz bölgesinde yer altında inşa edilen Natanz Nükleer Tesisinin inşaatına 2000 yılında başlandı. Natanz, İran'ın en büyük uranyum zenginleştirme tesisi olarak biliniyor. Natanz'daki tesis, İran'ın nükleer programının en önemli parçası sayılıyor. İran'ın başkenti Tahran'ın yaklaşık 320 kilometre güneyinde yer alan tesis, düşman hava saldırılarına karşı yer altına inşa edildi. Tesis, daha önce biri "Stuxnet" olmak üzere üç kez ABD ve İsrail tarafından sabotajlara uğradı. İranlı yetkililer eylemlerle ilgili İsrail ve ABD'yi suçladı.
2015'te imzalanan anlaşmaya göre İran bu tesiste sadece, enerji santrallerinde kullanıma uygun ama silah yapımına uygun olmayan düşük oranda zenginleştirilmiş uranyum üretecekti. Sadece yüzde 3-4 oranında U-235 içeren düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyum nükleer enerji santrallerinde yakıt olarak kullanılabiliyor. Nükleer silah için gereken uranyumun ise yüzde 90 düzeyinde zenginleştirilmiş olması gerekiyor. İran bu anlaşma ile ayrıca 2026'ya kadar Natanz'da en fazla 5060 adet eski ve düşük etkili santrifüj bulundurmayı, Fordo'daki diğer yeraltı tesisinde de 2031'e kadar zenginleştirme faaliyetinde bulunmamayı kabul etmişti. Fakat ABD 2018'de anlaşmadan çekildiğini açıkladı.
İsrail ordusu, Gazze'de Filistinli gruplarla yaşanan çatışmalarda 1 askerin öldüğünü, 1 askerin de ağır yaralandığını duyurdu. Ordudan yapılan yazılı açıklamada, Bislah Tugayı 17. Taburu'ndan çavuş Noam Israel Abdu'nun pazartesi günü Gazze'nin kuzeyindeki çatışmalarda öldüğü belirtildi. Açıklamada, başka bir askerin de çatışmalarda ağır yaralandığı bilgisi geçildi.
Lübnan'dan İsrail'in orta kesimindeki Büyük Tel Aviv bölgesine 5 füze fırlatıldığı, bunlardan bir kısmının açık araziye düştüğü, diğerlerinin ise etkisiz hale getirildiği belirtildi.
İsrail ordusundan yapılan yazılı açıklamada, Tel Aviv'in pek çok noktasında uyarı sirenlerinin çalmasının ardından Lübnan'dan 5 füze fırlatıldığının tespit edildiği kaydedildi.
Atılan füzelerden bir kısmının etkisiz hale getirildiği belirtilen açıklamada, bir kısmının ise açık araziye düştüğü ifade edildi.
Yedioth Ahronot gazetesi ise etkisiz hale getirilen füzelerden düşen şarapnel parçalarının Petah Tikva kentindeki bir mezarlıkta yangın çıkmasına neden olduğu bilgisini geçti.Bu saldırıyla birlikte İsrail'in orta kesimi pazartesi sabah saatlerinden bu yana üçüncü kez füze saldırısına uğramış oldu.
Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre, İsrail'in İran'a vereceği askeri karşılık konusunda Tel Aviv'le görüşmelerin halen sürdüğünü bildirdi.ABD'li sözcü, "İsraillilerle, İran'ın saldırısına verecekleri karşılık konusunda görüşmelerimiz devam ediyor." ifadesini kullanarak İsrail'in güvenliğine bağlılıklarını yineledi.ABD olarak İran karşısında İsrail'e askeri anlamda doğrudan ve dolaylı ciddi destek verdiklerini hatırlatan Jean-Pierre, bu desteği sürdüreceklerini vurguladı.
İngiltere Parlamentosunda 7 Ekim saldırılarının birinci yılı nedeniyle düzenlenen oturumda Başbakan Starmer, milletvekillerinin sorularını yanıtladı.İngiltere Başbakanı Keir Starmer, İsrail'e silah satışlarının tamamen durdurulması görüşüne katılmadığını belirterek, "Tüm satışları askıya almak, savunma amaçlı satışların da olmaması anlamına gelir. Bunları askıya almak, 7 Ekim'in yıl dönümü ve İran'ın yaptığı büyük saldırının günler sonrasında bu hükümetin takınacağı yanlış bir tutum olur. Bunu yapmayacağım." dedi.
