Likit biyopsi devrimini anlattı

TIP dünyası, Amerika’da icat edilen mikroçipli kanser testini konuşuyor. Pazartesi günü, ilaç firması Johnson & Johnson’ın (J&J) testi geliştiren Mass General Hastanesi ile yaptığı anlaşmayı açıklamasıyla duyulan buluşun yaratıcısı ise bu konuda 6 yıldır 50 kişilik bir ekibe liderlik eden Türk doktor Prof. Dr. Mehmet Toner. Harvard Üniversitesi öğretim üyelerinden biyomühendis Prof. Dr. Toner (52), tıpta devrim sayılan buluşu Hürriyet’e şöyle anlattı:
ERKEN TEŞHİS
“Buluşun dört açıdan büyük önemi var. Birincisi, kanserde erken teşhis imkanı sağlayacak. Piyasada aslında kan testleri var ama yetersiz. Kanser yüzde 90 yayılmadan dolayı ölüme sebebiyet veriyor. Primer tümörden değil. Yayılma da kandan oluyor. Fakat kanda yayılmaya neden olan kanserli hücreler o kadar az ki, mevcut testler bunları tespit edemiyor. 10 milyar kan hücresinde bir tane kanserli hücre yeterli. Doktora gidiyorsunuz. Bir tüpte 100 milyar kan hücresinde test yapılıyor. Bunun içinde en fazla 100 tane kanserli hücre oluyor. Ve bunları bulamıyorlar. Biz nanoteknolojye benzeyen mikroteknolojiyle ilgili bir teknoloji geliştirdik. Bunları bulabiliyoruz. Bunları bulduğunuz zaman da, kanseri erken teşhis ediyorsunuz.
HASTA TAKİBİ
İkincisi, kanseri olan hastaların takibinde de önemli. Tıbbi tedaviyi kişiselleştirme dediğimiz bir yöntem var. Her insanı, cevap verdiği tedaviye göre takip ediyorsunuz. Tedaviye cevap vermiyorsa da hemen değiştiriyorsunuz. İşte bu yöntem, çok hızlı sonuç verdiği için hangi hastaya hangi tedavinin iyi gediğini kısa sürede buluyorsunuz. Hastaların en büyük korkusu kanserin geri gelme ihtimali. 6 ayda bir yapılan teste dönüştürüp, takipte de kullanabilirsiniz.
HEDEFLİ TERAPİ
Tedavi, kanserli hücrenin tipine göre de değişiyor. Buna hedefli terapi (targeted therapy) deniyor. Normalde biyopsiyle yapılan bir tedavi bu. Mevcut şartlarda tümörü inceleyip, kanserli hücrenin ne tür bir genetik mutasyona uğradığını araştırıp öyle tedavi belirliyorsunuz. Ancak sıvı biyopsi dediğimiz bu testle, biyopsiye gerek kalmadan genetik mutasyonu kandan araştırıp hedefli terapiyi öyle oluşturabilirsiniz.
ARAŞTIRMA DEVRİMİ
En önemlisi, bence bu testin devrim özelliği taşıyan en önemli yanı ise kanser araştırmasına yapacağı katkı. Kanser araştırmaları, şimdiye kadar hep hayvanlarda yapılıyordu. Ancak bu testle, kanserli hücreleri toplayıp bir bir tübün içine koyabiliyorsunuz. Böylece kanserin biyolojini daha iyi araştırabileceksiniz. Hayvan hücrelerinde değil, hakiki insan hücrelerinde. Bu da kanserin teda-visinde büyük kapılar açacaktır.”

21  yıldır  Harvard’da

Prof. Dr. Mehmet Toner, İTÜ makine mühendisliği mezunu. 21 yıldan beri Harvard’da öğretim üyesi ve Mass General Hastanesi’nde araştırmacı. Ali ve Emre adında iki çocuğu var.

Test nasıl işliyor

TEST, bir tarağa takılmış saç telleri gibi, üzerinde 78 bin kolon bulunan bir mikroçipten oluşuyor. Kolonlar, kanserli hücreleri tutan antikorlarla kaplı. Araba radyatörü gibi. Kan çipin üzerine akıtılınca, sağlıklı hücreler kolonlara yayılırken, kanserli hücreler yapışıyor ve araştırmacıların kolayca ayırt edebileceği şekilde parlıyor. Bu şekilde test bir milyar sağlıklı hücrenin arasından tek bir kanserli hücreyi tespit edebiliyor. Mass General Hastanesi’nde geliştirilen testin şimdi seri üretime uygun, plastik dizaynları üzerine çalışılıyor.