‘Liderler gelir gider’

GEÇTİĞİMİZ şubat ayında, Başkan Barack Obama’nın danışmanlarıyla yaşadığı görüş ayrılıkları sonrası görevinden ayrılan ABD Savunma Bakanı Chuck Hagel, ABD’nin önde gelen düşünce kuruluşlarından Dış Politika Derneği’nin (FPA) Amerikan medya kuruluşları dahil, basından sadece Hürriyet’in davetli olduğu toplantısında sorularımızı yanıtladı ve Türk-Amerikan ilişkilerinde yaşanan farklılıklara rağmen “Liderler gelir gider” diyerek Türkiye’nin ABD için dost ve müttefik olduğunu söyledi. Ülkenin prestijli okullarından Yale Üniversitesi’nin New York’taki kulübünde yaklaşık 100 davetlinin bulunduğu yemekte Hürriyet’in sorularını yanıtlayan Hagel, IŞİD’e karşı mücadelede Türkiye ve ABD arasında devam eden farklılıklara ilişkin yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

“Türkiye, 1950’lerden beri (1952’de NATO üyesi oldu) vazgeçilmez bir NATO müttefiği. Türkiye’nin Batı’ya özellikle NATO’ya dahli önemli. Türkiye’nin bulunduğu yer, coğrafyası, tarihi, dini boyutları ise özellikle önemli. Her zaman önemliydi ama bugün daha da önemli. Türkiye daha çok bir geçiş döneminde.

2002’DE ÜÇ SAAT

(ABD Başkan Yardımcısı) Joe Biden ve ben, Türkiye’nin bu yeni lideriyle tanışan ilk politikacılardandık. Daha kimse tam bilmiyordu. İsmi, bugün hepinizin tanıdığı (Recep Tayyip) Erdoğan. Partisi, Adalet ve Kalkınma Partisi Parlamento’da 2002 seçimleri sonucu daha yeni ezici bir çoğunluk kazanmıştı. Biden ve ben Ortadoğu’da 10 günlük bir gezideydik. İsrail, Suriye... Ve Türkiye’de de bulunduk (Aralık 2002’de Türkiye’deydiler). 3 saat geçirdik Erdoğan’la.ABD’nin belli alanlarda Türkiye’yle farklılıkları var. Ama ABD ve Türkiye arasındaki ilişkilerin güçlenmeye devam etmesi önemli. Türkiye’deki İncirlik Üssü, bugün NATO ittifakı için kritik bir üs. Tamam, farklılıklarımız var. Farklılıklar olmaya devam ediyor. Ama Türkiye bir dost, müttefik. Böyle devam etmesi için de elimizden geleni yaptığımızdan emin olmalıyız. Liderler gelir gider. Şu anda bulunduğumuz noktada farklılıklarımız var.”

Hagel, Obama Yönetimi’nin IŞİD’e karşı mücadelede şimdiye kadar izlediği politikaları nasıl değerlendirdiğine ilişkin soruya ise şöyle yanıt verdi: “Yaklaşık bir yıl önce yaptığım basın toplantısında siz de bulunmuş olabilirsiniz. Oradaydıysanız, ne söylediğimi hatırlarsınız. Yönetim’deki belli kişiler dediğimden mutlu olmamışlardı. IŞİD’in daha önce hiç görmediğimiz, tanımlamamız gereken bir grup olduğunu söylemiştim. Askeri açıdan kabiliyetli... Birçok ülkenin yaptığından daha iyi, geniş bir sosyal medyaya sahip. (Eski Irak Başbakanı) Maliki konuyu yanlış ele aldığından ve işi daha kötü hale getirdiğinden elinde kullanabileceği bir Sünni hoşnutsuzluğu var. IŞİD bunların hepsini çok akıllıca bir şekilde kullandı. Bunu bir yıldan fazla bir zaman önce söyledim. Esad Hükümeti’nin temelde geri kafalı olduğu bir ortamda daha güçlü oldu. Ve IŞİD, bütün bu unsurları çok başarılı bir şekilde bir araya getirdi. IŞİD’le uzun süre uğraşacağız.”

‘EĞİT, DONAT, DESTEKLE’

IŞİD sorununu ABD’nin kendi başına çözmesinin mümkün olmadığını belirten Hagel şöyle devam etti: “Bunu kendimiz yapamayız. 100 bin ilave Amerikan askerine gerek yok. O günler geride kaldı. Ve bir daha asla tekrar olmayacak. Eğit, donat, destekle... Yerel halk, yerel liderler bir araya gelebilinceye kadar.” Hagel, ayrıca IŞİD sorunun bir sonraki ABD Başkanı’na da geçeceğini söylerek, “Bu sorun gerçek. Ve bunula uğraşmak zorundasınız. Uzun sürecek. Bir sonraki ABD Başkanı’nın gündeminin bir parçası bu olacak. Rusya’nın gündeminin bir parçası bu olacak. Ve Çin’e devam eden bir zorluk olacak. Çok ilgi isteyen bir mesele” dedi.

‘IRAK’A YARDIM KARMAŞIK’

Chuck Hagel, ABD’nin “Irak merkezi hükümetine yardım etmeye çalışmasının da karmaşık bir mesele” olduğunu belirtirken, “Çünkü Kürtlerin otonom bir bölgeleri var. Kendi orduları, kendi kaynakları var. Batı’daki Sünniler başka bir konuyu temsil ediyor. Bunlar çözülünceye kadar IŞİD büyük bir sorun olmaya devam edecek. İran şimdi daha önce hiç olmadığı kadar Irak’ta. İranlı milislerin, Şii milislerin bir rolü var” diye konuştu.