Libya’da sabıkalılar sıraya girdi: Oğul Kaddafi’den sonra Hafter de aday

LİBYA’da 24 Aralık’ta seçimlerin yapılıp yapılamayacağı tartışma konusu olmaya devam ederken adaylar ortaya çıkmaya başladı. Libya’nın devrik lideri Muammer Kaddafi’nin oğlu Seyfülislam’dan sonra ülkede savaş suçlarıyla itham edilen ayrılıkçı Halife Hafter de cumhurbaşkanlığına aday olduğunu ilan etti.

İŞARETİ VERMİŞTİ

Playboy yaşam tarzı ve dünya jet sosyetesine yakınlığıyla bilinen ve Muammer Kaddafi’nin veliahtı gözüyle bakılan Seyfülislam Kaddafi, 2011 yılında babasının öldürülmesinden üç ay sonra Zintan’da ele geçirilmişti. 2015 yılında Zintan’da demir parmaklıkların ardından telekonferansla bağlandığı Trablus’taki mahkemede kurşuna dizilme cezasına çarptırılmış, ancak kendisine temyiz imkânı tanınmıştı.

BABASINI ANDIRDI

Milislerle anlaşıp serbest kalan Kaddafi’nin ülkenin doğusunda yaşadığına dair söylentiler çıkmış, yaz aylarında da Amerikan New York Times gazetesine verdiği mülakatta, siyaset sahnesine geri dönme işareti vermişti. Sebha’da yerel kıyafetle seçim başvurusuna giden Seyfülislam Kaddafi, böylece rejimin düştüğü 2011’den bu yana ilk kez kamuoyu önüne çıkmış oldu.

Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından insanlığa karşı suç işlemekten aranan Kaddafi’nin adaylığının kabul edilip edilmeyeceği belli değil. Ancak Suudi Arabistan’ın Fransa üzerinde baskı kurarak Seyfülislam Kaddafi için Avrupa’nın desteğini arayabileceği yorumlar arasında.

HAFTER DE AÇIKLADI

Kaddafi’nin başvurusundan iki gün sonra ise Libya’nın doğusunda konuşlu Temsilciler Meclisi’nin askeri kanadına komutanlık eden Halife Hafter dün televizyondan canlı yayında cumhurbaşkanlığı adaylığını ilan etti. Rusya, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikler tarafından desteklenen ve askeri diktatörlük kurmak istediği iddia edilen Hafter, insan hakları ihlalleriyle suçlanıyor. Başkent Trablus’u ele geçirmek için 4 Nisan 2019’da milislerine saldırı emri vermiş ve 14 ay süren saldırılarda ülkeyi şiddet sarmalına sürüklemişti. Libya Askeri Başsavcılığı tarafından yayımlandığı öne sürülen bir belgeye göre, Hafter hakkında, Trablus savaşı sırasında “paralı asker kullanmak” ve savaş suçlarından yakalama kararı çıkarıldı. Öte yandan Libya Askeri Başsavcılığı, Yüksek Seçim Komisyonu’ndan Halife Hafter ve Seyfülislam Kaddafi’ye isnat edilen suçlar hakkında soruşturma tamamlanana kadar başkanlık seçimleriyle ilgili adaylık işlemlerinin durdurulmasını talep etti.

JET SOSYETENİN GÖZDESİYDİ

- Seyfülislam Kaddafi, 9 çocuklu Muammer Kaddafi’nin iki numaralı çocuğu ve en büyük oğluydu.

- 1972 doğumlu olan oğul Kaddafi’ye ‘İslam’ın kılıcı’ anlamına gelen Seyfülislam adı verildi.

- London School of Economics’te eğitim gören, iyi derecede İngilizce bilen Seyfülislam, Trablus yönetiminde resmi görev almasa da babasının veliahtı olarak görüldü.

- 2000-2011 yılları arasında Batı ile Libya arasındaki nisbi yakınlaşmanın mimarlarından oldu.

- Milyarder yatırımcı Nat Rothshild, eski İngiltere başbakanlarından Tony Blair, ünlü sosyolog Anthony Giddens, İşçi Partisi’nin önde gelen isimlerinden Peter Mandelson, oğul Kaddafi’nin yakın temasta bulunduğu kişiler arasındaydı.

- Bu dönemde ilişkileri ve Playboy tarzı haberlerle de magazin basınının ilgi odağı oldu.

- 2011’de yakalandıktan sonra 2015’te kurşuna dizilerek idam cezasına çarptırıldı, ancak daha sonra anlaşmalı bir şekilde hapisten çıktığı anlaşıldı.

- Kaddafi, yaz aylarında New York Times gazetesine verdiği röportajda, “10 yıldır Libya halkından uzağım. Yavaşça geri dönmelisiniz. Tıpkı striptiz gibi. Onların akıllarıyla oynamalısınız” demişti.

SAVAŞ SUÇUYLA İTHAM EDİLİYOR

- 77 yaşındaki Halife Hafter, yıkılmadan önce Sovyetler Birliği’nde askeri eğitim gördü. 1969’da Kaddafi’nin darbeyle iktidara gelmesine yardım etti.

- Kaddafi’nin genel kurmay başkanı yaptığı Hafter, 1986 yılında Çad ile savaşta 300 askeriyle esir düştü.

- Vatana ihanet ile suçlanan Hafter, hapis yattıktan sonra CIA ile anlaşıp ABD’ye gitti.

- 2011 yılında Kaddafi karşıtlarının ayaklanmasıyla Hafter de ülkeye geri döndü.

- Hafter, Rusya, Mısır, BAE gibi ülkelerin de desteğiyle ülkenin doğusunda tutunabilirken, halk desteği sınırlı kaldı.

- Meşru Libya Mutabakat Hükümeti’ne rakip Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi’nin Libya Ulusal Ordusu’nun komutanı oldu.

- 2019’da Trablus’u ele geçirmek için saldırı emri veren Hafter’in 14 aylık harekâtı fiyasko ile sonuçlanmıştı. Savaş suçu ile itham edilen Hafter, şimdi makamda gözü olmadığını, halkın geleceği için aday olduğunu iddia ediyor.

BİLGİ NOTU 

Libya’da seçimler için planlanan tarih yaklaşırken Temsilciler Meclisi (TM) ve Devlet Yüksek Konseyi’nden (DYK) oluşan taraflar, başkanlık ve parlamento seçimlerinin hukuki altyapısını belirleyecek kanunda bugüne kadar uzlaşı sağlayamadı. Bu nedenle seçimlerin 24 Aralık’ta yapılıp yapılmayacağı hâlâ belirsiz.