Kuzey İrlanda barışına tehdit
Güncelleme Tarihi:
Kuzey İrlanda’da İngiltere yanlısı birlikçilerle cumhuriyetçi Sinn Fein’in oluşturduğu koalisyonda kriz çıktı. Yıllarca İngiltere’den bağımsızlık için silahlı mücadele yürüten İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu’nun iki üyesinin örgüt içi infaza kurban gittiği şüphesi üzerine silahlı unsurların halen varlığını sürdürdüğünü iddia eden Londra yanlısı parti DUP’un lideri Başbakan Robinson istifa etti. Kuzey İrlanda barışı ciddi bir sınavla karşı karşıya kaldı.
KATOLİKLER ve İngiltere yanlısı Protestanlar arasında silahlı çatışmaların anlaşmayla çözümlendiği Kuzey İrlanda’da bölgesel hükümetin Başbakanı Peter Robinson’ın istifa etmesiyle kriz baş gösterdi. Birlik yanlısı Demokratik Birlikçi Parti’nin (DUP) lideri olan Robinson, önceki gün yaptığı açıklamada, “son olayların yetki paylaşımı konusunu krizin eşiğine sürüklediğini” kaydetti. Görevinden istifa eden 66 yaşındaki Robinson, DUP milletvekili ve Maliye Bakanı Arlene Foster’ı geçici olarak Başbakanlık görevine atarken, hükümette yer alan diğer DUP bakanları da istifa mektuplarını sundular.
CİNAYETLER TETİKLEDİ
İngiltere’ye bağlı Kuzey İrlanda hükümetini çöküşün eşiğine getiren kriz 12 Ağustos’ta eski İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu (IRA) üyesi Kevin McGuigan’ın başkent Belfast’ta öldürülmesiyle büyüdü. İngiliz Guardian gazetesinin haberine göre Kuzey İrlanda polisi, bu cinayetin arkasında IRA üyelerinin olduğuna ve örgüt içi hesaplaşmayı andırdığına inanıyor. Kuzey İrlanda’da yayımlanan Irish News gazetesine göre 57 yaşındaki McGuigan, IRA liderlerinden Gerard Davison’ın 5 Mayıs’ta aynı kentte öldürülmesi olayında baş şüpheliydi. McGuigan cinayetiyle ilgili polis önceki gün Sinn Fein’in üst düzey liderlerinden Boby Storey’yi gözaltına aldıktan sonra serbest bıraktı. Bu gelişmeler, IRA’nın silahlı birimlerinin Kuzey İrlanda’da halen faal olduğu tartışmalarını beraberinde getirdi. DUP, IRA’nın siyasi kanadı olan Sinn Fein ve birlik yanlısı Ulster’in oluşturduğu hükümette kriz patlak verdi. Ulsterli bir bakanın istifasının ardından Başbakan önceki akşam bakanlarıyla birlikte istifasını açıkladı.
Robinson, İngiltere hükümetinden kısa süreliğine Kuzey İrlanda’da barış sürecinin temelini oluşturan yetki devrini askıya alacak önlemler almasını istedi. Ancak Londra, Robinson’dan gelen bu talebe karşı çıktı. İngiltere Başbakanı Cameron’ın sözcüsü, Cameron’ın Kuzey İrlanda’daki tüm siyasi partilerin hükümetin çökmesini engellemek için yaptıkları görüşmelerin devam edeceğini beklediğini söyledi. Öte yandan krizle ilgili IRA’nın eski siyasi kanadı ve Katoliklerin en güçlü partisi Sinn Fein üyesi Başbakan Yardımcısı Martin McGuinness, durumunun şiddete yatkın eğilimlerin yararlanacağı bir boşluk yaratabileceği uyarısında bulundu.
ŞİMDİ NE OLACAK
Kuzey İrlanda Başbakanı Peter Robinson’ın partisi DUP üyesi maliye bakanı Arlene Foster’ı başbakan ataması teknik olarak koalisyonun çökmesini önledi. Ancak kabinede Protestan bakan yok. Guardian gazetesi bu haliyle hükümeti “zombi”ye benzetti. Foster’ın geçici başbakanlığı yasalara göre 6 hafta sürebilir. En büyük birlik yanlısı parti olan DUP’un istifa eden bakanlarının yerine yeni kabine üyelerinin atanması için gelecek perşembeye kadar süre var. Eğer yeni bakanlar atamazsa erken genel seçim gündeme gelecek. Normal şartlarda bir sonraki genel seçimlerin gelecek mayıs ayında düzenlenmesi öngörülüyordu.
BİLGİ NOTU
Kuzey İrlanda’da barış süreci, İngiltere ile İrlanda arasında 10 Nisan 1998’de imzalanan “Hayırlı Cuma (Good Friday) Anlaşması”yla başlamıştı. Kuzey İrlanda’ya yetki devri ile birçok sivil ve kültürel haklar tanınmıştı. Bu anlaşmayla silahların sustuğu coğrafyada ayrılıkçı cumhuriyetçiler ve İngiltere ile birlik yanlıları hükümet ortakları olarak bulunarak, Kuzey İrlanda’yı birlikte yönetiyor. 2005 yılında IRA silahlı mücadeleyi tamamen bıraktığını duyurmuştu.