Küresel ısınma yeni bir ülke yaratıyor
Güncelleme Tarihi:
Ünsal Turan/ KOPENHAG
Oluşturulma Tarihi: Haziran 21, 2009 00:00
Avrupa, bir ’kadife boşanma" daha tecrübe ediyor. Dünyanın en büyük adası olan Grönland’da üç yüz yılı aşkın süredir devam eden Danimarka egemenliği, bugün büyük ölçüde son buluyor. Ancak, egemenlik yardımın kesilmesi anlamına da geliyor. Bu da sorun değil, çünkü, buzullar eridiği zaman Grönland halkı, devasa miktardaki doğal kaynakları kontrol edecek.
AMERİKA ile Avrupa kıtaları arasında yer alan Grönland, 25 Kasım 2008’deki referandumla verilen genişletilmiş özerklik kararını bugün hayata geçiriyor. Grönlandlıların yüzde 75’i, özerkliğin genişletilmesine onay vermiş, Danimarka parlamentosu da bu sonuca saygı duyacağını açıklamıştı.
Grönland hükümeti, bugünden itibaren "bağımsızlığa doğru dev bir adım atıldığını" duyurdu. 57 bin nüfuslu buzlar ülkesi, artık uluslararası alanda temsil edilecek. Ülkenin resmi dili, nüfusun yüzde 88’ini oluşturan yerli İnuit halkının (Eskimo) konuştuğu Grönlandça olacak. Grönlandlılar dünyada ayrı bir halk olarak tanınacak. Ayrıca polis gücü, sahil güvenlik ve yargıyı da artık Danimarka’dan bağımsız olarak kontrol edecekler.
Yüzde 81’i buz altında
Grönland’ın özellikle kuzeyinde muazzam doğal kaynaklar bulunuyor. Milyarlarca dolarlık petrol, doğalgaz, altın, elmas, uranyum ve titanyum rezervleri var. Buna karşın, işlenmesine ancak birkaç yıl önce yavaş yavaş başlanan bu zenginliğin çoğu, ülkenin yüzde 81’ini kaplayan buzul tabakasının altında.
Amerikalı bilimadamlarına göre, küresel ısınmanın dünyada en olumlu etkileyeceği ülke burası. Buzulun incelmesiyle şimdiden madenler ortaya çıkmaya başladı. Gelecek 30 yılda doğal kaynak gelirlerinde patlama bekleniyor. Bu durumda bağımsızlık ilan edilmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Ancak son dört yıldır hızla artan kamu giderleri ve krizle birlikte 311 milyon krona (41 milyon euro) ulaşan bütçe açığı, mevcut ekonomisi balıkçılığa bağlı olan Grönland’ı zorluyor. Grönland Ekonomisini İzleme Komitesi Başkanı Prof. Christen Sörensen, "Yeraltı kaynakları bir an önce işlenemezse, Danimarka yeniden Grönland’ı yönetmeye çağrılabilir. Elimizde bir saatli bomba var" diyor.
Küresel feláket milli fırsat mı
Küresel ısınma Grönland’daki tüm buzulları eritirse, altından onlarca ada çıkması ve tüm dünyada deniz suyu seviyesinin 7.2 metre yükselmesi bekleniyor. Bu küresel felaket Grönland’ın zengin yer altı kaynaklarına ulaşılmasını sağlayacak. Eriyen buzları içme suyu olarak depolayıp ABD ve Japonya gibi ülkelere satacaklar.
Danimarka yardımı azalacak, ama gelir artacak
DANİMARKA, bugüne kadar Grönland’a yılda 3.2 Danimarka kronu (430 milyon euro) maddi yardım yapıyordu. Grönland’ın gayrisafi milli hasılasının üçte birini oluşturan bu yardım, aşamalı olarak kesilecek. Artık Grönland, doğal kaynaklarından elde ettiği gelirlerin 75 milyon kronunu (10 milyon euro) kendisi alacak. Bu gelirin kalan kısmının yarısı yine Grönland’a kalırken, yarısı Danimarka’ya gidecek. Ancak Grönland’a kalan ekstra pay, Danimarka’nın yaptığı yıllık yardımdan düşülecek. Eğer Grönland’ın gelirleri, bu yardımı sıfırlayacak ölçüde artarsa, anlaşma yeniden masaya yatırılacak. Grönland’ın bağımsızlığa koşması, Danimarka’da tartışma konusu.
Grönland hükümeti, bugünden itibaren "bağımsızlığa doğru dev bir adım atıldığını" duyurdu. 57 bin nüfuslu buzlar ülkesi, artık uluslararası alanda temsil edilecek. Ülkenin resmi dili, nüfusun yüzde 88’ini oluşturan yerli İnuit halkının (Eskimo) konuştuğu Grönlandça olacak. Grönlandlılar dünyada ayrı bir halk olarak tanınacak. Ayrıca polis gücü, sahil güvenlik ve yargıyı da artık Danimarka’dan bağımsız olarak kontrol edecekler.
Yüzde 81’i buz altında
Grönland’ın özellikle kuzeyinde muazzam doğal kaynaklar bulunuyor. Milyarlarca dolarlık petrol, doğalgaz, altın, elmas, uranyum ve titanyum rezervleri var. Buna karşın, işlenmesine ancak birkaç yıl önce yavaş yavaş başlanan bu zenginliğin çoğu, ülkenin yüzde 81’ini kaplayan buzul tabakasının altında.
Amerikalı bilimadamlarına göre, küresel ısınmanın dünyada en olumlu etkileyeceği ülke burası. Buzulun incelmesiyle şimdiden madenler ortaya çıkmaya başladı. Gelecek 30 yılda doğal kaynak gelirlerinde patlama bekleniyor. Bu durumda bağımsızlık ilan edilmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Ancak son dört yıldır hızla artan kamu giderleri ve krizle birlikte 311 milyon krona (41 milyon euro) ulaşan bütçe açığı, mevcut ekonomisi balıkçılığa bağlı olan Grönland’ı zorluyor. Grönland Ekonomisini İzleme Komitesi Başkanı Prof. Christen Sörensen, "Yeraltı kaynakları bir an önce işlenemezse, Danimarka yeniden Grönland’ı yönetmeye çağrılabilir. Elimizde bir saatli bomba var" diyor.
Küresel feláket milli fırsat mı
Küresel ısınma Grönland’daki tüm buzulları eritirse, altından onlarca ada çıkması ve tüm dünyada deniz suyu seviyesinin 7.2 metre yükselmesi bekleniyor. Bu küresel felaket Grönland’ın zengin yer altı kaynaklarına ulaşılmasını sağlayacak. Eriyen buzları içme suyu olarak depolayıp ABD ve Japonya gibi ülkelere satacaklar.
Danimarka yardımı azalacak, ama gelir artacak
DANİMARKA, bugüne kadar Grönland’a yılda 3.2 Danimarka kronu (430 milyon euro) maddi yardım yapıyordu. Grönland’ın gayrisafi milli hasılasının üçte birini oluşturan bu yardım, aşamalı olarak kesilecek. Artık Grönland, doğal kaynaklarından elde ettiği gelirlerin 75 milyon kronunu (10 milyon euro) kendisi alacak. Bu gelirin kalan kısmının yarısı yine Grönland’a kalırken, yarısı Danimarka’ya gidecek. Ancak Grönland’a kalan ekstra pay, Danimarka’nın yaptığı yıllık yardımdan düşülecek. Eğer Grönland’ın gelirleri, bu yardımı sıfırlayacak ölçüde artarsa, anlaşma yeniden masaya yatırılacak. Grönland’ın bağımsızlığa koşması, Danimarka’da tartışma konusu.