Kudüs kararı fitili ateşledi... Gergin cuma

ABD Başkanı Donald Trump’ın çarşamba üç büyük semavi dinin kutsal kabul ettiği Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyan kararnameyi imzalaması sonrası Filistinli Hamas hareketi tarafından ‘öfke günü’ ilan edilen cuma namazı sonrası başta Kudüs olmak üzere Batı Şeria’nın çeşitli kentlerinde olaylar çıktı. Dün yakından izlenen ilk bölge İsrail’in işgali altındaki Doğu Kudüs’tü. Burada Eski Şehir’in Şam Kapısı’nda toplanan göstericilere İsrail polisleri müdahale etti. Polis, zaman zaman sert müdahalede bulunurken, bazı protestocular polisin fiziksel şiddetine uğradı. İsrailli atlı polis birlikleri ile göstericiler arasında yer yer kovalamaca yaşandı. Ayrıca İsrail polis helikopteri de Doğu Kudüs üzerinde uçuş yaptı.

Önceki gün El Halil’de çekilen bu fotoğraf uluslararası basında geniş yer buldu.

GAZZE’DE İKİ ÖLÜ

Batı Şeria’daki protestolarda eylemciler, Filistin bayrakları ile Mescid-i Aksa’nın fotoğraflarını taşıdı. İsrail askerleri, El Halil kentindeki Bab ez-Zaviye ve Kalkiliyye yakınlarındaki iki belde ile Nablus yakınlarındaki Kusra’da Filistinli göstericilere göz yaşartıcı gazın yanı sıra gerçek ve plastik mermilerle müdahale etti. Atılan gazdan çok sayıda Filistinli etkilendi. Halk direniş komitesi aktivisti Murad İştivi, İsrail askerlerinin Kalkiliyye yakınlarındaki Kefer Kaddum beldesindeki gösterilere müdahalesi sırasında biri gazeteci 4 Filistinli’nin plastik mermilerle yaralandığını aktardı.

Filistin Kızılayı, İsrail polisinin sert müdahalesinde Gazze’de iki Filistinli’nin öldüğünü duyurdu. Olaylarda 90’dan fazla kişi yaralanırken, 21’inin plastik mermiyle birinin de darp sonucu yaralandığını belirtti. Aynı bölgede bir Filistin göstericinin daha öldüğü bildirildi ancak AFP ajansı Filistin Sağlık Bakanlığı’nın bu haberi doğrulamadığı yazdı.

HUTBEDE KARARA TEPKİ

Mescid-i Aksa’da okunan cuma hutbesinde ise Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma kararı reddedildi. İşgal altındaki Doğu Kudüs’ün Eski Şehir bölgesinde bulunan Mescid-i Aksa’da, Şeyh Yusuf Ebu Suneyne tarafından okunan cuma hutbesinde, “Mescid-i Aksa’ya bakın, nasıl da hürmeti ihlal ediliyor, baskınlara maruz kalıyor. Ancak zalim uygulamalar ümmetin kuvvet, sebat ve imanını arttırır” ifadelerine yer verildi. İslam dünyasındaki parçalanmışlığa dikkati çeken Şeyh Ebu Suneyne, “İslam dünyası ABD yönetiminin Kudüs ile ilgili aldığı kararına karşı büyük bir öfke içindedir. Bu karar bizim için geçersizdir” dedi.

Kararla ilgili dün acil toplanan BM Güvenlik Kurulu’nda konuşan ABD’nin BM Büyükelçisi Nikki Haley, “ABD hiç olmadığı kadar barış vaat ediyor ve bu hedefimize her zamankinden yakınız” dedi. Haley, diğer ülkelere ‘açıklamalarının ve eylemlerinin tonunu düşürme’ çağrısı yaparken, Trump’ın duyurusunu şiddet bahanesi olarak kullananların ise ‘barış için uygun olmayan ortaklar’ olduğunu belirtti. Trump yönetiminin yeni bir ‘barış planı’ üzerinde çalıştığını söyleyen Haley bu konuda ise bir detay vermedi.

BİLGİ NOTU

Doğu Kudüs’ü 5 Haziran 1967’de işgal eden İsrail, 1980’de tek taraflı olarak kentin doğusunu ve batısını “birleşik başkenti” ilan etmişti. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BGMK) ise, 1980’de kabul ettiği 478 sayılı kararla, İsrail’in ilhak ve başkent ilanını geçersiz saymıştı.     

İSLAM ÂLEMİ AYAKTA

Başta Türkiye ve İran olmak üzere, çoğunlukla Müslümanların yaşadığı birçok ülkede dün cuma namazı sonrası ABD ve İsrail protesto edildi. Cuma hutbelerinde İsrail’e çok sert mesajlar verildi. ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ise Amerikan elçiliğinin en az iki yıldan önce Kudüs’e taşınmasının beklenmediğini duyurdu.

Batı Şeria’nın Ramallah kentinde de Filistinliler ayaklandı.

TRUMP’A İSYAN

Cuma namazı sonrası dün Türkiye’ye ilaveten aralarında Malezya, Endonezya, Ürdün, Mısır ve İran olmak üzere pek çok Müslüman ülkede de ABD Başkanı Trump’ın Kudüs kararı protesto edildi. 

MALEZYA: Başkent Kuala Lumpur’da binlerce kişi ABD Büyükelçiliği önünde Trump’ın Kudüs kararı aleyhinde eylem yaptı. “Ellerinizi Kudüs’ten çekin” ve “Kahrolsun ABD, Kahrolsun Başkan Trump” diye slogan attı.

ENDONEZYA: Endonezya’da da protestoların adresi ABD Büyükelçiliği’ydi. Birkaç yüz kişi Cakarta’da “Trump’a hayır” deyip Filistin bayrağı dalgalandırdı.

PAKİSTAN: Pakistan’ın Lahore ve Peşaver gibi büyük kentlerinde İslami gruplar ABD karşıtı eylemler düzenledi. Protestocular, “ABD’nin kararına hayır, Kudüs bizimdir” diye bağırarak tepki gösterdiler.

LÜBNAN, ÜRDÜN: Lübnan ve Ürdün gibi Arap nüfusun yaşadığı ülkelerde de ABD karşıtı gösteriler düzenlenirken Körfez ülkelerindeki sessizlik dikkat çekti. Lübnan’ın başkenti Beyrut’taki gösterilerde Türk bayraklarının da açıldığı görüldü.

İRAN: İran’da cuma namazı sonrasında ABD’nin Kudüs kararı protesto edildi. Başkent Tahran’da şehrin en büyük camisi olan Mosalla’daki cuma hutbesini okuyan Ayetullah Ahmad Hatemi, “Trump, Filistin meselesinin tek çözümünün intifada olduğunu kanıtladı. Yalnızca intifadalar Siyonist rejim için gündüzü karanlık bir geceye çevirebilir” dedi.

MISIR: Mısır’da yüzlerce kişi Trump’ın kararını protesto etti. Başkent Kahire’de cuma namazı sonrası El Ezher Camisi’nde toplanan göstericiler, “Kahrolsun İsrail”, “Kanımız ve ruhlarımız Filistin’e feda olsun” sloganları attı.

‘İSRAİL HALKININ YANINDA GURURLUYUZ’

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da Yahudi bayramı Hanuka nedeniyle yapılan özel etkinliği ilk kez yönetti. Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdıklarına ilişkin kararı ile ilgili konuşan Trump, “İsrail halkının yanında olmaktan ve kalıcı bağımızı güçlendirmekten gururluyuz” ifadelerini kullandı.

‘İKİ YILDAN ÖNCE GERÇEKLEŞMEZ’

ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, ülkesinin Tel Aviv’deki elçiliğini Kudüs’e taşıma kararı almasının ardından yeni bir açıklama yaptı. Tillerson, elçiliğin Kudüs’e taşınmasının büyük olasılıkla en az 2 yıl boyunca gerçekleşmeyeceğini söyledi. Bakan, “Bu, bu yıl veya muhtemelen gelecek yıl olacak bir şey değil ama Başkan kararlı hareket etmemizi istiyor” dedi.